İsveç merkezli Northvolt Avrupa’nın elektrikli otomobiller konusundaki umuduydu. Ama işler umdukları gibi gitmedi, hızlı büyüme hızlı çöküşü getirdi. Şirket ABD’de konkordato ilan etti, CEO'su işi bıraktı. Şimdi ümit yeniden yapılanmada.
Northvolt 2016’da Peter Carlsson ve Tesla’dan ayrılma bir başka isim tarafından kurulduğunda herkes ümitliydi. İsveç’te, Kuzey Kutup Dairesine yakın bir noktada inşa edilen fabrikayla Avrupa’nın elektrikli araç pilleri konusunda Çin’le rekabet etmesini sağlayacaktı.
Peter Carlsson ve ortağının planları müthişti. Avrupalı yatırımcılar, en önemlisi Avrupalı elektrik otomobili üreticileri şirkete inanılmaz destek verdi. Northvolt daha geçen yıl borç, hisse senedi ve hibelerden oluşan 15 milyar dolarlık yatırım aldı. Örneğin Alman Volkswagen şirkette yüzde 21 hisseye sahipti, Amerikalı yatırım bankası Goldman Sachs yüzde 19 hisse almış, Northvolt’a yatırımcı olmuştu.
Şirket bu 15 milyar dolarla biri Kanada’da, diğeri Almanya’da iki fabrika daha kuracak, İsveç’teki ana fabrikasında da kapasite artırımı yapacaktı. Northvolt’a şimdiden siparişler yağıyordu, BMW’dan Volvo’ya kadar elektrikli araç pazarında büyümek isteyenler Northvolt’a milyarlarca Euroluk siparişler vermişti.
Ama şirket üretimi arttırma planlarını bir türlü başaramıyordu. Fabrikaların kurulumu gecikiyor, üretim sürekli aksıyor, hiçbir hedef tutturulamıyordu.
Yoğun yatırımlar içindeki Northvolt 2023’te 1,2 milyar dolar zarar etti. Şirket geçen yıl sadece 128 milyon dolar ciro yapabilmişti.
Şirketin üretim ve siparişleri yetiştirememe sorunları bu yılın Mart ayında saklanamayacak duruma geldi. Müşterilerden İsveçli kamyon üreticisi Scania bir İsveç gazetesine ‘Kendi elektrikli araç programımızın gerisinde kaldık, çünkü Northvolt pillerimizi zamanında veremiyor’ dedi. Onu Alman BMW izledi, 2 milyar dolarlık pil siparişini iptal etti.
Northvolt’a göre BMW’nun 2 milyar dolarlık iptal edilen siparişi ellerindeki toplam siparişin çok küçük bölümüydü. Evet, şirket belki bu iptali küçümsüyordu ama aslında gerideki büyük problemi de itiraf etmiş oluyordu. Ya o siparişleri de zamanında teslim edemezse ne olacaktı Northvolt’a?
Yine de BMW’nun iptal edilen siparişi şirket açısından bir dönüm noktası oldu. İsveç’te fabrika genişletme planlarını durdurdular, çalışanların dörtte birini işten çıkardılar.
Şimdi şirket ABD’de konkordato, yani iflas koruma başvurusunda bulundu. Şirketin kurucusu ve CEO’su Peter Carlsson da görevi bırakacağını açıkladı, bugüne gelinmesinde kişisel yönetim hataları olduğunu kabul etti.
ABD’de yapılan ve ‘Chapter 11’ başvurusu olarak adlandırılan iflas koruma başvurusu, şirkete ilave 245 milyon dolarlık bir nakit kaynağa daha erişim imkanı verebilir. Ama mahkemeye sunulan yeniden yapılanma ve iş planına göre şirketin 1,2 milyar dolara ihtiyacı var.
Çeşitli endüstri gözlemcilerine göre Northvolt küçük başlayıp büyümeye gitmek geriye çok büyük bir ölçekten başlamaya kalkıştığı için bugün bu durumda. Pil üretimi karmaşık ve sık sık hataların ortaya çıktığı bir süreç. Bu süreçte yeterince tecrübe kazanıp kusursuz bir üretim bandı kurmadan bu denli ölçeği büyütmek bu gözlemcilere göre batışı da hızlandırdı. Batışa bir başka katkı da, Avrupalı tüketicilerin giderek azalan elektrikli araç iştahından geldi. Satışlar düşünce pek çok otomobil üreticisi planlarını güncelledi, üretimi azalttı ve bu arada Northvolt’a siparişleri de iptal etti.
Northvolt bu sürecin sonunda ayağa mı kalkar yoksa tamamen buhar mı olur bilinmiyor ama bazı gözlemcilere göre pil siparişlerindeki yavaşlama şirkete bir fırsat yaratabilir.