Fransa’nın en büyük gıda perakendecisi Carrefour enflasyondaki düşüşe rağmen fiyatları aşağı çekmeyen markaları ülke genelinde teşhir etmeye ve utandırmaya yönelik girişimlere, fiyatları “kabul edilemez” derecede yüksek olan PepsiCo ürünlerini bundan sonra satmayacağını açıklayarak katıldı.
Küresel perakende devi Carrefour, dün Fransa’daki 3.440 süpermarketine Lay’s patates cipsi, Pepsi ve 7-Up alkolsüz içeceklerin yanı sıra Doritos, Quaker tahıl gevrekleri ve diğer PepsiCo ürünlerinin sergilendiği posterler astı. Posterlerde “Kabul edilemez fiyat artışı nedeniyle bu markayı artık satmıyoruz” denildi. Carrefour sözcüsü ayrıca raflarında halihazırda bulunan PepsiCo ürünlerinin geri çekilip çekilmeyeceğinin belirsiz olduğunu söyledi.
Geçtiğimiz yıl Almanya ve Belçika’nın da aralarında bulunduğu birçok ülkede market perakendecileri fiyat artışları nedeniyle tüketim malları firmalarından gelen siparişleri durdurduklarını açıklamıştı.
Bu, Avrupa genelinde fiyat artışlarında genel bir yavaşlama olmasına rağmen hane halklarını zorlamaya devam eden gıda fiyatlarını aşağı çekmeleri için üreticilere baskı yapmaya çalışan Fransız hükümetinin desteklediği en son hamle oldu.
Kampanyanın kapsamında gıda ambalajları küçültürken fiyatların değiştirilmeyerek ya da artırılarak gerçekleştirilen ‘shrinkflation’ uygulamasını yapan markaların teşhir edilmesi de bulunuyor.
Fransa’da yıllık enflasyon yüzde 3,7’ye düştü
Avro bölgesinde enflasyon Avrupa Merkez Bankası’nın agresif faiz artırım kampanyası ve Avrupa ülkelerinin enerji ve gıda fiyatlarını gevşetme çabalarının bir sonucu olarak beklenenden çok daha hızlı bir düşüş göstererek kasım ayında son iki yılın en düşük seviyesine geriledi. Fransa’da yıllık enflasyon aralık ayında geçen yıla göre üçte birlik düşüşle yüzde 3,7 oldu.
Ancak gıda fiyatları enflasyonunun özellikle yapışkan olduğu ve Fransa’da makarnadan yoğurda kadar temel gıda maddelerini içeren bir alışveriş sepetinin toplam fiyatının geçen yıla göre hala yüzde 7 daha yüksek olduğu görülüyor.
‘Maliyet enflasyonunu karşılamıyor’
Bazı üreticiler, girdi maliyetlerinin özellikle yüksek olması nedeniyle Avrupa’daki kar marjlarının ortalamanın altında olduğunu öne sürerek yüksek fiyatları savunuyor. Unilever’in finans müdürü Graeme Pitkethly, ekim ayında analistlere verdiği demeçte “fiyat artışlarının boyutu tarihsel olarak yüksek olsa da, yaşadığımız maliyet enflasyonunu karşılamaya yetmedi” dedi.
Süpermarket satışlarına göre Avrupa’nın en büyük gıda perakende pazarı olan Fransa, bir yılı aşkın bir süredir fiyatları aşağı çekmeleri için üreticilere ve perakendecilere baskı yapıyor.
Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, gıda fiyatlarının büyük ölçüde Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinden kaynaklanan ve bir yılı aşkın süredir rekor düzeyde seyreden hammadde maliyetlerinde ortaya çıkmaya başlayan genel düşüşü yansıtacak şekilde en az yüzde 5 inmesini istediğini söyledi.
Kasım ayında, Fransız perakendeciler ve üreticiler arasında yılda bir kez yapılan fiyat görüşmelerinin hane halklarının bir ean önce rahatlatılması için iki ay öne, Ocak sonuna çekilmesini talep etti. Fransa ayrıca kısa bir süre önce Avrupa Birliği’ne gıda perakendecilerini bir shrinkflation etiketleme kampanyası yürütmeye zorlayacak bir teklif sundu. Carrefour, raflarına gıda ambalajlarının ne kadar küçültüldüğünü ve ne kadar yüksek ödediklerini gösteren işaretler koymaya başladı.
Macron, “Bazı markalarının fiyatlarını yükselten büyük şirketlerimiz var ve onları tekrar masaya oturtmak ve mümkün olan en kısa sürede fiyat düşüşleri sağlamak istiyoruz. Bu kadar çok hanenin temel ihtiyaç maddeleri konusunda seçim yapmak zorunda kaldığını görmek dayanılmaz bir durum.” dedi.
Çoğu çift haneli zam yaptı
Pek çok küresel tüketim malı şirketi geçtiğimiz yıl fiyatları çift haneli oranlarda arttırırken bunun genellikle daha malzeme ve işçilik maliyetlerindeki artıştan kaynaklandığını ifade ettiler. Aynı zamanda, bu şirketlerin birçoğu daha yüksek fiyatlarla daha az ürün sattıkları için karlarının arttığını açıkladılar.
Son aylarda şirketler, alışveriş yapanların enflasyon ve yüksek faiz oranlarından daha fazla etkilendiğini belirtti. Aralarında PepsiCo’nun da bulunduğu tüketim malı üreticilerine göre müşteriler kemek sıkmaya başladılar.
PepsiCo’nun finans müdürü Hugh Johnston, Ekim ayında analistlerle yaptığı bir telekonferansta “Şu anda tüketicinin daha seçici olduğunu gördüğümüzü düşünüyorum. Değere doğru bir yönelim görüyorsunuz.” demişti.
Perakendeciler fiyatların düştüğünü görmeye hevesli. ABD’nin en büyük perakendecisi Walmart’ın yöneticileri, tatil sezonuna girerken genel ürün fiyatlarındaki ılımlı seyri memnuniyetle karşılarken, inatla yüksek seyreden gıda fiyatları konusunda endişeliler.
Walmart’ın CEO’su Doug McMillon Kasım ayında analistlere verdiği demeçte, “Gördüğümüz dezenflasyon cepleri yardımcı oluyor, ancak özellikle kuru bakkaliye ve tüketim kategorilerinde daha fazlasını, daha hızlı görmek istiyoruz” demişti.
Halâ fiyatları artırmak isteyenler var
Fransa’daki bu hamle, Avrupa’da, ekonominin küçülmeye başladığı dönemde bile devam eden hayat pahalılığı krizinin üstesinden gelmeye yönelik daha geniş bir ivmenin ortasında geldi. ABD ekonomisi büyürken. Avrupa çok farklı bir yolda ilerliyor. Yaşlı kıta yüksek faiz oranları ve Rusya- Ukrayna savaşının yol açtığı enerji krizinin devam eden etkisiyle uzun süren bir ekonomik yavaşlamaya gireceğe benziyor.
İtalya’da hükümet perakendecilere ve üreticilere gıda fiyatlarını düşürmeleri için baskı yapmaya çalıştı. Yunan hükümeti süpermarketlerden temel gıdalar için uygulanan fiyatları bildirmelerini istemeye başladı.
Diğer büyük Fransız süpermarket zincirleri de Carrefour’u takip edebileceklerini söyledi. Büyük bir gıda perakendecisi olan Leclerc’in başkanı Michel-Edouard Leclerc, Salı günü Fransız radyosuna verdiği bir röportajda “Henüz her şey bitmedi” dedi. Birçok gıda üreticisinin hala yüzde 6 ila 8 arasında fiyat artışı talep ettiğini de sözlerine ekledi.
Oyunlar ve Bulmacalar