Üretime ‘halel getirmeyen’ dezenflasyon olmaz
Türkiye enflasyonu için gösterge niteliğinde olan İstanbul'da perakende fiyatlar aylık yüzde 3,9'la beş ayın zirvesine çıkarken yıllık bazda yüzde 59,18 oldu. Oysa enflasyonun eylülde aylık yüzde 2 olması, yıllıkta da yüzde 48'e inmesi bekleniyor.
İstanbul Ticaret Odası (İTO) tarafından yapılan açıklamaya göre 2024 Eylül ayında İstanbul’da perakende fiyat hareketlerinin göstergesi olan İstanbul Ücretliler Geçinme İndeksi bir önceki aya göre yüzde 3,90, toptan fiyat hareketlerini yansıtan Toptan Eşya Fiyatları İndeksi ise yüzde 4,67 oranında arttı. Böylece aylık enflasyonda 5 ayın en yüksek enflasyonu kaydedildi. Yıllık bazda perakende fiyat hareketlerinde artış yüzde 59,18 olurken geçen ay yüzde 61,57 oranında gerçekleşmişti.
İstanbul’un enflasyonu 3 Ekim Perşembe günü Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanacak eylül ayı enflasyonu için gösterge niteliğinde. Yapılan anketler enflasyonun aylıkta yüzde 2, yıllıkta ise yüzde 48’in biraz üstünde beklendiğini gösteriyor. Ancak İstanbul’da yüksek çıkan enflasyon rakamları bunun gerçekleşmesinin çok da kolay olmadığını gösteriyor. Yaz döneminde tarla ürünleri devreye girdiği halde gıda enflasyonu hız kesmezken, önümüzde yüksek fiyatlarla sera ürünlerinin raflara gireceği kış ayları var. 2025-2027’yi kapsayan Orta Vadeli Program’da 2024 enflasyon hedefi yüzde 33’ten yüzde 41,5’e revize edilirken Merkez Bankası’nın hedefi yüzde 38. Dolayısıyla bu yıl hedeflerin gerçekleşmesi giderek zorlaşıyor.
İTO tarafından yapılan açıklamada eylül ayında en yüksek artışın perakende fiyatlarda yüzde 13,24’le kültür, eğlence ve eğlence harcamaları grubunda, toptan fiyatlarda ise yüzde 13,72’le mensucat grubunda yaşandığına dikkat çekilerek şöyle dendi:
“2023 Eylül ayına göre 2024 Eylül ayında yaşanan fiyat değişimlerini gösteren bir önceki yılın aynı ayına göre değişim oranı İstanbul Ticaret Odası’nın (İTO) 1995 bazlı Ücretliler Geçinme İndeksi’nde yüzde 59,18, Toptan Eşya Fiyatları İndeksi’nde ise yüzde 47,89 olarak gerçekleşmiştir. Perakende fiyatlarda bir önceki aya göre diğer harcamalar grubunda yüzde 14,62, kültür, eğitim ve eğlence harcamaları grubunda yüzde 13,24, giyim harcamaları grubunda yüzde 6,67, konut harcamaları grubunda yüzde 4,18, ev eşyası harcamaları grubunda yüzde 3,62, gıda harcamaları grubunda yüzde 2,63, sağlık ve kişisel bakım harcamaları grubunda yüzde 0,72 artış, ulaştırma ve haberleşme harcamaları grubunda yüzde -0,35 azalış izlenmiştir. Eylülde toptan fiyatlarda bir önceki aya göre; mensucat grubunda yüzde 13,72, işlenmemiş maddeler grubunda yüzde 6,83, inşaat malzemeleri grubunda yüzde 5,48, kimyevi maddeler grubunda yüzde 4,43, gıda maddeleri grubunda yüzde 2,61, madenler grubunda yüzde 2,60, yakacak ve enerji maddeleri grubunda yüzde 2,01 artış izlenmiştir.”