Zam yağmuru sürüyor: Ekmek ve suya da zam geldi
Enflasyonun yeni suçlusu bulundu; limon depolarına ardı ardına baskın
Yüzde 65,7 fiyat artışıyla haziranın zam şampiyonu olan limona, tıpkı 2018'de kuru soğana olduğu depo baskınları başladı. Özellikle Mersin ve Kapadokya'daki depolardaki denetim artarken, Erdemli'deki iki depoda 380 ton kayıtsız limon ele geçirildi.
Üreticiden 10 liraya alınan limonlar depolardaki tüccar tarafından 40 liraya piyasaya veriliyor, tüketiciye ulaşana kadar da fiyatı 90 liraya kadar çıkıyor. 2018 yılında kuru soğanın kilosu 5 lirayı aşınca birçok ile yapılan depo baskınları ülkenin sıradan gündemi hale gelmişti. Şimdi aynı manzaralara, haziran ayında marketlerdeki kilo fiyatı yüzde 65,7 artarak 90 liraya dayanan limonda rastlanıyor. Ticaret Bakanlığı’na bağlı ticaret il müdürlüğü ekipleri, limon fiyatlarındaki artış nedeniyle Mersin’deki depolarda yoğun denetime başladı. Erdemli ilçesindeki iki depoda yapılan incelemede Hal Kayıt Sistemi’ne (HKS) bildirilmeyen 380 ton limon tespit edildi. Piyasa Gözetimi ve Denetimi Şube Müdürlüğü ekiplerinin de görev aldığı denetimlerde, ürün sahibi 3 kişi hakkında tutanak tutuldu. Ekiplerin, limon fiyatlarındaki artışa yönelik denetimleri devam ediyor.
Mersin Ticaret İl Müdürü Ferhat Sümer, kent genelindeki denetimlerin aralıksız sürdüğünü söyledi. Fahiş fiyatın önüne geçebilmek için kontrolleri sıklaştırdıklarını belirten Sümer, “Fiyat olumsuzluğunu önlemek ve fiyat istikrarını sağlamak amacıyla başta limon olmak üzere tüm meyve sebze gruplarına yönelik denetimler titizlikle yürütülüyor” dedi.
Ticaret Bakanlığı’na bağlı ekipler depolara yaptıkları baskınlarda kayıtsız tutulan limon olup olmadığını denetliyor.
Nevşehir Ticaret İl Müdürü Ahmet Taygurt da tüketicinin zarar görmemesi açısından denetimleri sürdüreceklerini belirterek, “Kapadokya bölgesindeki soğuk hava depolarında sakladığımız limonlar ikinci ay itibarıyla depolara girmiş ve şu ana kadar da muhafaza edilmiş vaziyetteler. Bölgedeki depolara girişlerin dörtte bir oranında azaldığından bahsetti, müstahsiller. Firmaların burayı sadece kiralama amacıyla kullandığı beyan edildi. Afaki artışlardan dolayı vatandaşımızın zarar görmemesi için denetim yapmaktayız” dedi.
Deposu denetlenen işletmeci Hamit Doğan, Akdeniz bölgesindeki hasadın ardından ürünün bölgedeki depolara getirildiğini, çürüme riskinin düşük olduğu depolardaki ürünlerin yeni hasat dönemine kadar tüketicinin ihtiyacının karşılanması için pazara sunulduğunu söyledi.
Geçen yıl 3 milyon tondan fazla limonun depolara geldiğini ancak son hasatta sevkiyatın çok düşük kaldığını ifade eden Doğan, “Buradaki depoların özelliği; yazın 35 derecede bile içerideki ısı 9 derece civarında oluyor. Ürün burada bekletiliyor, biz depoculuğunu yapıyoruz. Çiftçiler Mersin ve Adana’dan gönderiyorlar. Buradan da satışı yapıldıkça sevk ediliyor” diye konuştu.
Fiyatlar 40 gün sonra dengelenir
Adana Çiftçiler Birliği Başkanı Mutlu Doğru, limon fiyatlarındaki artışın yeni hasat ürünlerin 15 Ağustos itibarıyla piyasaya verilmesiyle durulacağını söyledi. Doğru’nun açıklaması şöyle:
“Geçen yıl hava şartlarının iyi gitmesi neticesinde tüm narenciye çeşitlerinde olduğu gibi limon üretimi de rekor seviyedeydi. Diğer rakip ülkelerdeki rekoltenin de yüksek olması sonucu ihracat fiyatlarının düşmesi, fazla üretilen limonun dalda kalmasına sebep olmuş ve limon üreticisi sezonu zararla kapatmıştı. Bu yıl limon rekoltesinin; toplam üretimin yüzde 80’inin gerçekleştiği Adana ve Mersin’de, geçen yıla göre daha düşük olacağı beklenmektedir. Ancak yurtiçi tüketim ve ihracat için yeterli limon üretimi vardır ve hasat tahminen ağustos ortasında başlayacaktır. Şu anda yatak limon olarak tabir edilen ve depolarda 10 ay boyunca masraf edilerek saklanan limonları tüketmekteyiz. Ancak yatak limonların hasat edildiği geçen yılki dönemde havaların sıcak gitmesi ve depo şartlarındaki olumsuz bazı koşullar sebebiyle bu yıl limonda aşırı fire oranlarıyla karşılaşılmış ve limon arzında düşüşler yaşanmıştır. Bu nedenle de Kurban Bayramı’ndan sonra piyasada limon fiyatlarında bir yükseliş gözlenmiştir. Bu yükseliş limon hasat edildiği andan itibaren dengeye girecek ve yeni turfanda limonla fiyatlar makul seviyelere gelecektir. Bu yıl çiftçimizin artan üretim maliyeti ve geçen yılla karşılaştırıldığında düşük rekolte beklentisi hesaba katılırsa geçen yılki fiyatların üzerinde, çiftçimizi zarar ettirmeyecek seviyedeki fiyatlarla limonun piyasada olacağını da beklemekteyiz. Bu nedenle tüketicilerden ve konuyu gündeme getiren medyadan isteğimiz; çiftçinin alın teri ve emeği olan yeni sezondaki limon fiyatlarını etkilememesi için biraz daha sabırlı olunması ve üretimin sürekliliği için limon çiftçimizi desteklemelerini rica ediyoruz.”
Haziran ayının zam şampiyonu
Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) verilerine göre, kışın rekoltenin yüksek olması nedeniyle dalda kalan limonun üreticinin elinde de azalmasıyla market fiyatı yüzde 65,7 üretici fiyatı yüzde 63,3 artan limon haziran ayının zam şampiyonu olmuştu. TZOB Başkanı Şemsi Bayraktar, limon fiyatlarındaki artışı şöyle açıklamıştı:
“Limonda sezonun sonuna gelinmesiyle üreticimizin elinde ürün azaldı ve fiyatlar arttı. Hasat sezonu boyunca üreticilerimiz limonunu düşük fiyattan satmak zorunda kaldı. Bu aylarda üreticimizden düşük fiyatla alınan limon depolarda tutuluyor. Haziranda elinde az miktarda limonu bulunan üreticide fiyatlar kilogram başı 15 lira iken ürünü depolayan tüccarda limonun fiyatı kilogram başına 40 liraya ulaşıyor.”
Oyunlar ve Bulmacalar