Fransa Olimpiyat Oyunları’nı ekonomik açıdan ancak ‘başa baş’ kapatacak

Fransa’nın ev sahipliğinde düzenlenen 2024 Olimpiyat Oyunları’nın ülkenin ekonomik büyümesine olumlu katkı sağlaması bekleniyor. Dünyanın en büyük spor organizasyonlarından biri olan Olimpiyat Oyunları 26 Temmuz-11 Ağustos 2024’te Fransa’nın başkenti Paris’te yapılacak. Fransa yaklaşık 10 bin 500 sporcunun katılacağı olimpiyatlar için gün sayarken oyunların ülkeye ekonomik ve tanıtım başta olmak üzere çeşitli faydalar sağlayacağı öngörülmekle birlikte kazancın çok büyük olmayacağı da ortaya çıktı.

Etkinlik öncesinde yapılan yatırım harcamaları özellikle inşaat sektöründe canlanma sağlarken alım gücü yüksek ziyaretçi sayısının, başta turizmle bağlantılı çeşitli hizmet sektörlerin de talebin ve aktivitenin artmasına öncülük ediyor.

Tarihin en fazla bilet satılan olimpiyatı

Paris 2024 Olimpiyatları tarihin en çok bilet satılan oyunları oldu. Oyunlar için çıkarılan 10 milyon adet biletin 9,3 milyonluk bölümü satıldı. Bilet fiyatları 90, 250, 500, 900, bin 600 ve 2 bin 700 avro olarak belirlenirken 2 bin 700 avroluk bilet sahipleri yemek servisi de bulunan paket için 3 bin 850 avro ödeme yaptı. Paris Turizm Ofisi de oyunlar sırasında Paris’i seyahat eden turistlerin 2,6 milyar avro harcama yapacağını öngörüyor. Bu harcamaların enflasyon ve hayat pahalılığının arttığı bir dönemde Fransız ekonomisinde canlanma sağlaması bekleniyor.

2024 Olimpiyat ve Paralimpik Oyunlarının resmi bütçesinin 8,8 milyar avro olduğu tahmin ediliyor. Fransa’nın Olimpiyatlar için yapacağı toplam harcamaların ise yaklaşık 10 milyar avroyu bulacağı tahmin ediliyor. Olimpiyatların ekonomik katkısını analiz eden Fransa merkezli araştırma kurumu Spor Hukuku ve Ekonomisi Merkezi’ne göre Olimpiyatların Paris bölgesine 6,7 milyar avro ile 11,1 milyar arasında olumlu katkı sunması bekleniyor.

130 bin civarı ek istihdam sağlayacak

Çeşitli çalışmalarda Olimpiyat hazırlıkları ve etkinliğin ülkede 130 bin civarı ek istihdam sağladığı ifade ediliyor. Paris 2024 Organizasyon Komitesi’ne göre ise oyunların 181 bin kişinin istihdam edilmesini sağlayacak ve “faaliyet ve istihdamı artırmak için bir kaldıraç” olacak. Danışmanlık şirketi Asteres tarafından yapılan bir çalışmaya göre ise Olimpiyat Oyunları organizasyonuyla bağlantılı harcamalar, genel olarak yapılan kamu harcamalarına eşdeğer seyrediyor. Çalışmada Fransa’nın Olimpiyatlardan 5,3 milyar avro vergi ve sosyal güvenlik geliri sağlayacağı tahmin ediliyor.

Olimpiyat düzenleyenlerin beli niye doğrulmuyor?

Ancak geçmişteki olimpiyatlar düzenlendiği şehirleri belini doğrultamadığını gösteriyor. Lozan Üniversitesi coğrafya ve sürdürülebilirlik profesörü Martin Müller’in Euronews Business’e verdiği bilgiye göre bunun nedeni ev sahibi birçok şehrin oyunlardan sonra çok az kullanılan özel altyapılara büyük yatırım yapması.

Müller 2014 Soçi Kış Olimpiyatları’nın düzenlediği tesislerin altyapısının bakım masrafının her yıl bir milyar dolara (920 milyon euro) ulaştığını söylüyor. Ev sahibi şehirlerin harcamaları düşük hesaplaması ve yüksek fayda beklentisi çok azının başa baş noktasını yakalamasına izin veriyor. Olimpiyatların tarihinde kâr eden şehirler olsa da  çoğu yüklü miktarda zararları kabullenmek zorunda kaldı.

Los Angeles neden başardı?

Olimpiyatların en çok kazananı Los Angeles’ın 1984’te elde ettiği 900 milyon dolara yakın (2015 yılı dolarıyla) rekor kâr kendine özgü koşullar nedeniyle gerçekleşti. ‘Melekler Şehri’ tek teklif sahibiydi ve bu nedenle Uluslararası Olimpiyat Komitesi’ne (IOC) başta yeni altyapı inşa etmek yerine önceden var olan altyapıyı kullanma hakkı da dahil birçok şartını kabul ettirebildi. Benzer bir senaryo geçen yıllarda birçok şehrin masrafların yüksekliği nedeniyle 2024 ve 2028 Olimpiyat oyunları için adaylıklarını geri çekip Los Angeles ve Paris’in iki hevesli şehir olarak sona kalmasıyla yaşandı. IOC oyunların geleceğini güvence altına almak için geçmişteki kadar katı kurallarda ısrarcı olmadan 2024 oyunlarının Paris’te, 2028’in ise Los Angeles’te düzenlenmesine karar verdi.

Olimpiyatların hatta teklif vermenin yüksek maliyeti bile bazı taliplileri caydırıyor. Tokyo 2016’da kazanamadığı ev sahipliği yarışı için 150 milyon dolar harcamış,  2020’de ise yalnızca teklif vermek için 75 milyon dolar harcayarak yarışı kazanmış. Kanada’nın Montreal şehri 60 milyon dolarlık teklif harcaması yüksek geldiği  için 2024 yarışından çekilmiş.

 

Soçi en pahalı olimpiyat olmuş

Artık modern olimpiyatlar son derece pahalı bir etkinlik. ABD’nin prestijli üniversitesi Georgetown’ın Journal of International Affairs adlı yayın organına göre son beş Yaz ve son iki Kış Olimpiyatı’nın her biri ev sahibi şehirlere 10 milyar doların üzerinde toplam maliyet getirmiş. 2008 Pekin Yaz Olimpiyatları’nın toplam maliyeti 45 milyar doları aşmış, 2014 Soçi Kış Olimpiyatları’nın  ise 50 milyar doları geçmiş.

Uluslararası sponsorluk anlaşmalarının ve küresel medya haklarının patlaması bile etkinliğin hızla artan maliyetlerine ayak uyduramamış. Örneğin Brezilya’da devlete ve organizatörlere en az 13 milyar dolara mal olan Rio de Janeiro 2016 Yaz Oyunları’ndan ancak dokuz milyar dolar gelir elde edilmiş ve büyük bir kısmı da IOC’ye gitmiş.

Olimpiyat Komitesi Tokyo’ya yalnızca 1,3 milyar dolarlık katkı yapmış

Olimpiyatlarda organizatörler maliyetleri düzgün şekilde kontrol etme ve harcamaları tahmin etmede sistematik yetersizlikler yaşıyor. Oxford Üniversitesi araştırmacıları Bent Flyvbjerg, Allison Stewart ve Alexander Budzier’in yaptığı çalışmaya göre  1960-2016 yılları arasında olimpiyat oyunlarının maliyeti bütçenin ortalama yüzde 156 üstüne çıkmış.  Tokyo 2020 Oyunları bunun en belirgin örneği. 2013 yılında 7.3 milyar dolarlık bir teklifle ev sahipliği yapma hakkını kazanan Tokyo’nun toplam maliyetinin daha sonra yapılan denetimlerde 30 milyar dolara yaklaştığı ortaya çıkmış. Olimpiyat Komitesi de (IOC) bu maliyetin karşılanması için ‘karınca kararınca’ 800 milyon doları uluslararası televizyon geliri ve 500 milyon doları da uluslararası sponsorluk geliri olmak üzere toplam 1.3 milyar dolar katkıda bulunmuş.

2024 Olimpiyatları Paris’e ne kazandıracak?

 

Paris Olimpiyat Oyunları’nın logolu konfeksiyon ürünleri Denizli’den gidiyor