İmalat sanayii bir türlü iyileşemiyor, martta da durağanlıktan kurtulamadı

Ekonomik büyümenin öncü göstergesi olarak gösterilen İstanbul Sanayi Odası (İSO) Türkiye İmalat PMI (Satın Alma Yöneticileri Endeksi) anketinin mart ayı sonuçları imalat sanayiinde durağan seyrin devam ettiğini ortaya koyuyor.

Şubat 2024 döneminde eşik değer olan 50’nin az da olsa üzerinde 50,2 olarak ölçülen ve iyileşmenin işareti olarak kabul edilen Türkiye İmalat PMI’ı geçen ay hafif bir düşüşle eşik değer 50 düzeyinde gerçekleşti. Eşik değer olan 50’nin üstünde ölçülen tüm rakamlar iyileşmeye, altındaki rakamlar ise kötüleşmeye işaret ediyor.

Sektörün performansındaki durağanlık, manşet endeksin ana bileşenlerindeki değişimlerin küçük çaplı olmasından kaynaklandı. Martta imalat sanayi üretimi oldukça sınırlı bir artış kaydederken yeni siparişler ve istihdam hacimlerinde ise düşüş devam etmesine rağmen durma noktasına yaklaştı. Yeni siparişlerdeki yavaşlama son dokuz ayın en düşük oranında kaydedildi. Talep ortamındaki bu göreli iyileşme bazı şirketleri üretim ve satın alma faaliyetlerini artırmaya teşvik etti.

Üretim ve girdi alımlarında üst üste ikinci kez artış görülürken satın alma faaliyetlerindeki genişleme şubat ayına göre daha belirgin gerçekleşti. Buna rağmen ilk çeyreğin sonunda hem girdi hem de nihai ürün stoklarında düşüş eğilimi devam etti. Bazı şirketler Kızıldeniz’deki aksamalar nedeniyle girdi alımlarında gecikmelerle karşılaştı ve teslimat sürelerinde üst üste üçüncü ay artış gözlendi.

Türk Lirası’nın ABD doları karşısındaki değer kaybı sektörün girdi fiyatlarında yükselişe yol açan ana unsur olmaya devam ederken, bazı şirketler ham madde maliyetlerinde de artış bildirdi. Girdi maliyetleri enflasyonu son üç ayın en ılımlı düzeyinde gerçekleşmesine rağmen yüksek seyrini sürdürdü. Martta satış fiyatlarındaki artış da son üç ayın en düşük seviyesinde kaydedildi. Ancak enflasyon oranı belirgin düzeyde kaldı ve seri ortalamasının üzerinde gerçekleşti. İstanbul Sanayi Odası Türkiye İmalat PMI anket verileri hakkında değerlendirmede bulunan S&P Global Market Intelligence Ekonomi Direktörü Andrew Harker şunları söyledi:

“Türk imalatçıları açısından Mart bir istikrar ayı olarak kayda geçti. Yeni siparişler, yakın dönemdeki seyrini sürdürerek istikrar kazanmaya yaklaştı ve genel tabloda yaşanan bu iyileşme üretim ve satın alma faaliyetlerindeki ılımlı artışın sürmesini sağladı. Talepteki bu eğilimin devam etmesi halinde, yılın ikinci çeyreğine girilirken büyümenin ivme kazanabileceğini ümit ediyoruz.”

Tek sipariş artışı gıdada

İstanbul Sanayi Odası Türkiye Sektörel PMI raporuna göre takip edilen 10 sektör arasında yeni siparişlerin arttığı tek sektör gıda ürünleri oldu. Anket kapsamında takip edilen sektörler arasında üretimini artıranların sayısı şubat ayında dört iken martta üçe geriledi. Üretimde en keskin yavaşlama tekstil sektöründe gerçekleşirken kara ve deniz taşıtları sektöründe enflasyon yüksek seyretti. Üretimdeki durağan tablo yeni siparişlerin gıda ürünleri dışındaki tüm sektörlerde daralmasından kaynaklandı. Martta istihdamını artıran sektör sayısı 2020’nin mayıs ayından bu yana ilk kez ikiye geriledi.

Yeni siparişler yavaşladı

Türkiye Sektörel PMI raporu mart ayında talepteki durgunluğun devam etmesine bağlı olarak yeni siparişlerin genele yayılı olarak yavaşladığına işaret etti. Yeni siparişler yalnızca gıda ürünlerinde artış kaydederken, sektörlerin çoğunluğunda üretim de yavaşladı. Martta istihdamdaki genişleme de sınırlı düzeyde kaldı. Öte yandan fiyatlar artmaya devam etti ve en yüksek enflasyon kara ve deniz taşıtları sektöründe gerçekleşti.

Üretimde en keskin düşüş tekstilde

Anket kapsamında takip edilen sektörler arasında üretimini artıranların sayısı şubat ayında dört iken martta üçe geriledi. Üretimin arttığı sektörlerde dahi büyüme genel olarak ılımlı gerçekleşti ve yalnızca gıda ürünleri sektöründe anlamlı bir genişleme gözlendi. Üretimde en keskin düşüş ise son bir yılda önemi sıkıntıların yaşandığı tekstil sektöründe görüldü. Üretimdeki durağan tablo yeni siparişlerin gıda ürünleri dışındaki tüm sektörlerde daralmasından kaynaklandı. Üretimde olduğu gibi yeni siparişlerde de en sert düşüş tekstil ürünlerinde yaşandı. İhracat pazarlarında ise kısmen daha olumlu bir talep ortamı gözlendi. Üç sektörün yurt dışından alınan yeni siparişlerinde artış gerçekleşti. Martta istihdamını artıran sektör sayısı 2020’nin Mayıs ayından bu yana ilk kez ikiye geriledi. İstihdam yaratan iki sektör gıda ürünleri ile makine ve metal ürünleri oldu.