İnşaat sektöründe çalışan sayısı rekor kırdı, ancak çalışacak işçi yok

İnşaat sektöründe eleman sıkıntısı sürüyor. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre temmuzda yıllık bazda yüzde 8,6 ile istihdam artış oranının en yüksek olduğu inşaat sektöründe eleman sıkıntısı sürüyor. Sezonun yoğunluğu, deprem bölgesinde artan konut inşaatları ve İstanbul’da hızlanan kentsel dönüşüm projeleri nedeniyle temmuzda inşaat sektöründe çalışan SGK’lı işçi sayısı 2024 Temmuz’unda geçen yılın aynı ayına göre yüzde 8,7 artarak 1 milyon 847 bin 922 kişi ile rekor kırdı. Geçen yılın temmuz ayında sektörde çalışan sayısı 1 milyon 700 bin 931 idi. İnşaat sektörüne satış hizmeti veren gayrimenkul alt sektörü de inşaat sektörüne paralel bir seyir izledi. Gayrimenkul sektöründe de çalışan sayısı 124 bin 274 ile tüm zamanların rekoru olarak kayıtlara geçti ve sektörde istihdam edilenlerin sayısı geçen yılın aynı ayına göre yüzde 1,9 arttı.

İnşaat sektöründe ücretlerin yükselmesine rağmen eleman sıkıntısı devam ediyor. Kariyer.net kullanıcılarının iş başvurusu yaparken paylaştıkları maaş beklentilerine göre, inşaat personeli maaş beklentisi aylık ortalama net 47.300 TL seviyesinde bulunuyor. Kullanıcıların en sık paylaştığı maaşlar 42.600 TL ile 68.700 TL arasında değişiyor. Paylaşılan en düşük inşaat personeli maaşı 37.900 TL iken en yüksek ise 90.000 TL. Ancak sektörde net maaşı 120 bin TL’yu bulan usta kule vinç operatörlerinin bulunduğu ifade ediliyor. Vasıflı kalıpçı ve duvarcıların ücretleri de ortalamanın hayli üzerinde seyrediyor.

Her beş inşaat işçisinden biri 45 yaşın üstünde

Veriler inşaat sektöründe vasıflı işgücünün gençleşmediğini gösteriyor. Yaklaşık her beş inşaat işçisinden biri 45 yaş ve üstü. Vasıflı işgücünün kısa sürede temin edilememesi, mevcutların elde tutulamaması ve yabancı uyruklu ucuz işgücüne eğilim deneyimli çalışanların aniden yok olması tehlikesini gösteriyor.

Alt yüklenicilerden gözlemler ve sözlü iletişim yoluyla edinilen bilgiler ışığında güncel piyasa verilere göre inşaat işlerinde çalışan vasıflı işçilerin ortalama yaşı 25-45 arasında değişkenlik gösteriyor ve süreklilik gösteren yarısına yakının 35 yaş ve üstü olduğu görünüyor. İşgücü yaş artışının pek çok nedeni olduğu gibi potansiyel olumsuz etkileri de çok fazla. Sebep kısmen genel nüfusun verimli diliminin doğal yaşlanması olsa da inşaat sektöründe şirketlerin iş gücüne sermaye olarak bakmamasının etkisi de azımsanmayacak derecede büyük. Bu arada gençlerin yıpratıcı bir iş kolu olan inşaat sektöründen sonra yaşam kalitesini düşürecek bir vücut bütünlüğüyle emeklilik yaşamına atılmak istememesi de sıkıntı nedenlerinden biri.

Öte yandan son verileri değerlendiren Gayrimenkul Yatırımcıları Derneği (GYODER) Başkanı Neşecan Çekici peşinatı olanların fiyat artışı olabileceği endişesiyle harekete geçmeye başladığını belirterek “Mevcut stoklar eriyor. Yeni arza ihtiyaç var. Bu durum inşaat faaliyetlerini canlı kılıyor. Olumlu ivmenin süreceği kanaatindeyiz” diye konuştu.

Kurumsallaşma çalışan sayısını artırdı

Konut Geliştiricileri ve Yatırımcıları Derneği (KONUTDER) Yönetim Kurulu Başkanı Ramadan Kumova da sektördeki kurumsallaşmayla inşaatlarda çalışan sayısının yüzde 60 arttığını söyledi. Sadece deprem bölgesinde konut üretimi için 200 bin yeni istihdam sağlandığını ifade eden Kumova “Bu rakam toplam iş gücünün yüzde 11’lik bölümüne karşılık geliyor ki bu önemli bir artış. Yıl genelinde 2023’e göre ücretli çalışan sayısının yüzde 5 civarında artmasını bekliyoruz” dedi.

Rekor artışa rağmen eleman sıkıntısı yaşanıyor

Anadolu Yakası İnşaat Müteahhitleri Derneği (AYİDER) Başkanı Hakan Şişik de deprem bölgesinde devam eden inşaatlar ve İstanbul’da hızlanan kentsel dönüşüm projelerini nedeniyle artışın yüksek olduğunu söyledi. Şişik sektörde çalışan sayısındaki rekor artışa rağmen ciddi eleman sıkıntısı olduğunun altını çizdi.

‘SGK’lıya geçişler var’

İstanbul Ticaret Odası (İTO) Gayrimenkul Hizmetleri Meslek Komitesi Başkanı Hakan Akdoğan da gayrimenkul hizmetleri sektöründeki ücretli çalışan sayısının uzun zamandır 100 binin üstünde seyrettiğini söyledi. Rekor kırılmasındaki temel faktörlerden bahseden Akdoğan “Hem sektörde faaliyet gösteren hem de sektöre yeni giren ve kendi oda kaydı ve SGK’sı ile çalışan girişimcilerden SGK’liye geçişler oluyor. Bu durum biraz da artan vergi ve işletme maliyetiyle ilgili” dedi.

İstanbul’dan lüks inşaat fışkırıyor, daireler kapış kapış gidiyor

İnşaat maliyeti temmuzda enflasyonun altında arttı