Bankalar KKM’den çıkış için ikna odaları kurdu
Merkez Bankası’nın yeni başkanı, faiz konusunda şahin mesajlar verdi
Fatih Karahan enflasyon hedefini tutturmak için gerekirse parasal sıkılaştırmanın devam edeceği mesajı verdi, faiz indirimlerini konuşmak için 'zamanın erken' olduğunu söyleyip 2025 yılı enflasyon hedefini işaret etti.
Başkan Karahan enflasyon görünümünün bozulması halinde yeniden sıkılaştırmaya gidilebileceğini söyledi. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) yeni başkanı Fatih Karahan yılın ilk Enflasyon Raporu toplantısında 2024 yıl sonu enflasyon tahminini yüzde 36 olarak koruduklarını belirterek para politikasının gerekli sıkılık düzeyine ulaştığını, politika faizinin mevcut seviyede gerektiği müddetçe kalacağını ancak enflasyon görünümünün bozulması halinde yeniden sıkılaştırmaya gidilebileceğini söyledi.
Başkan Karahan sunumundan sonra gazetecilerin sorularını yanıtlarken faiz indiriminin yakın zamanda Merkez Bankası’nın gündeminde olmadığını gösteren bir dil kullandı. Merkez Bankası Başkanı Fatin Karahan bir gazetecinin faiz indirimlerinin ne zaman başlayacağı sorusuna şu yanıtı verdi:
“Merkez Bankası’nın son toplantısından (geçen ayki Para Politikası Kurulu toplantı) faiz artırımlarına ara verme kararı çıkınca siz de haklı olarak bu beklentiye girmiştiniz. Ancak faiz indirimini konuşmak için fazlasıyla erken. Aylık enflasyon oldukça yüksek. İndirim için 2024 ve 2025 hedefinin tutabileceğini görmemiz gerek.”
‘Kredi kartlarında düzenleme gerekiyor’
Merkez Bankası Başkanı Fatih Karahan kredi kartlarıyla ilgili bir soru konusunda da şunları söyledi:
“Aralık ayında kredi kartı harcamalarında yükselme oldu. Not ettik, farkındayız. Bunun geçici olup olmadığı henüz çok net değil. Asgari ücretin artacağı bekleniyordu. Bu nedenle bazı harcamalar öne çekilmiş olabilir ama bundan bağımsız olarak kredi kartlarında düzenleme gerektiğini düşünüyoruz. Bu konuda birkaç fikrimiz var, çalışmalarımız sürüyor. Belirli bir aşamaya gelince kamuoyuyla paylaşacağız.
2025’in enflasyon hedefi de değişmedi
TCMB Başkanı Karahan enflasyon beklentilerinin 2024 yılı sonunda yüzde 36, ardından 2025 yıl sonunda yüzde 14 seviyesinde korunduğunu bildirdi. Karahan orta vadede enflasyonun yüzde 5 hedefine yakınsayarak istikrar kazanacağının tahmin edildiğini söyledi. Karahan’ın konuşmasından satır başları şöyle:
“Merkez Bankası olarak güçlü ekibimizle birlikte dezenflasyonu tesis etmeye yönelik çalışmalarımıza kararlılıkla devam edeceğiz. Kalıcı fiyat istikrarına ulaşana kadar duruşumuzu sürdüreceğiz. Enflasyon hedeflerimizle uyumlu seviyelere gelene kadar parasal sıkılığı korumakta kararlıyız. Enflasyon beklentilerini ve fiyatlama davranışlarını yakından takip ediyoruz. Enflasyon görünümünde herhangi bir bozulmaya kesinlikle izin vermeyeceğiz.”
‘Politika dürüşümüz sürecek’
“Kalıcı fiyat istikrarına ulaşana kadar politika duruşumuzu sürdürerek enflasyonu tahmin ettiğimiz patikaya düşürecek ve orta vadede ekonomimizi kalıcı fiyat istikrarına ulaştıracağız.
Küresel olarak önümüzdeki dönemde faiz indirimlerinin zamanlaması ve hızı önem kazanmıştır. Merkez Bankalarının indirim süreçlerini kademeli bir şekilde sürdürecekleri ve küresel ölçekte parasal sıkılığın korunacağı değerlendirilmekte.”
‘Son çeyrekte enflasyon tahminlerle tutarlı’
“2023’ün son çeyreğinde enflasyon önceki rapor tahminleriyle tutarlı seyretti. Talep koşulları enflasyonu bir puan aşağı çekti. Perakende satışların mevcut seviyesinin hâlâ dirençli olduğunu değerlendiriyoruz” diyen Karahan “Sıkılaştırma adımları ile talepte dengelenme süreci başladı. Parasal duruşumuzu korumakta kararlıyız.”
‘İthalat eğilimi zayıfladı’
“Son dönemde ithalat eğilimi zayıfladı. Otomobil ithalatındaki artış da bu dönemde hız kesti. Ocak ayı geçici verileri dış ticaret eğiliminde iyileşmenin devam ettiğini gösteriyor. Cari dengede iyileşmenin devamını öngörüyoruz.
Hizmet enflasyonu eğiliminde son çeyrekte yavaşlama kaydedilmesine rağmen katılık sürüyor. Hizmet enflasyonundaki katılığın önemli bir bileşeni kiralardır. Konut piyasası gelişmeleri öncü göstergeleri olarak yakından takip ediliyor. Büyük kentlerde konut fiyatlarında artış hızı belirgin şekilde yavaşladı.”
‘Enflasyonun ana eğilimi üzerinde riskler söz konusu’
Enflasyon beklentilerinin seviyesi ve dağılımı önemli ölçüde iyileşti. Beklentilerin tahmin aralığına yakınsaması para politikasının duruşu açısından önemli bir ölçüttür. Ücret, fiyat ayarlamaları etkisi ile hizmet grubunda aylık tüfe tahminlerimizin üzerinde geldi. Göstergeler tahmin ettiğimizden daha fazla gerilemiş bir enflasyon ana eğilimini işaret ediyor. Enflasyonun ana eğilimi üzerinde riskler de söz konusu.”
‘KKM’yi azaltmaya yönelik uygulamalar devam edecek’
”KKM’nin azalmasına ve TL mevduatın payının artmasına yönelik uygulamalara devam ediliyor. 2023 yıl sonu itibarıyla 290 milyar TL olan TL depo alım ihalesi bakiyesi ocak ayında 603 milyar TL’ye çıktıktan sonra 5 Şubat itibarıyla 100 milyar TL’ye gerilemiştir. Politika faizinin mevcut seviyesi gerektiği müddetçe sürdürülecektir. İki ana koşul var. İlki. Aylık enflasyonun ana eğilimin belirgin düşüş göstermesidir. İkincisi ise enflasyon beklentilerinin öngörülen tahmin aralığına yakınsamasıdır. Politika faizinin ocakta ulaştığı seviye ve attığımız destekleyici adımlarla dezenflasyonun tesisi için gerekli parasal sıkılığa ulaştık.”
‘Ocakta TL mevduat payındaki artış yavaşladı’
“Likidite sterilizasyonuna ön alıcı bir anlayışla ve güçlü şekilde devam edeceğiz. TL mevduat faizleri yeniden artmaya başladı. Ocak ayında TL mevduat payındaki artışın yavaşladığını gözlemledik. Son düzenlemeler ile TL mevduatın payının artırılması ve KKM’den TL mevduata geçişin desteklenmesi ile parasal aktarımın güçlendirilmesi hedeflenmekte. Son 5 ayda TL mevduat 2,4 trilyon TL artmış KKM 910 milyar TL azalmış, yabancı para mevduat 1,3 milyar dolar, parite ve fiyat etkisinden arındırılmış olarak 3,6 milyar dolar azalmıştır. TL mevduat payı yüzde 43’e yükselirken KKM payı yüzde 16’ya gerilemiştir.”
‘Enflasyon mayısta zirve, 2026’da tek hanede olacak’
“2024, 2025 ve 2026 yıl sonu enflasyon tahminleri bir önceki rapordaki haliyle korunmuştur. 2024 yıl sonu tahmini yüzde 36, 2025 yıl sonu tahmini ise yüzde 14 olarak kalmıştır. Tahmin aralıklarının alt ve üst noktaları da 2024 yılı için yüzde 30 ve 42, 2025 yılı için ise yüzde 7 ve 21’e tekabül etmektedir. Enflasyonun 2026 yılını tek haneli seviyelere gerileyerek yüzde 9 ile tamamlaması, orta vadede ise yüzde 5 hedefinde istikrar kazanması öngörülmekte.”
“Enflasyon mayıs ayında zirve yapacak. Dezenflasyon 2024’ün ikinci yarısında başlayacak. Ortalama aylık enflasyon yılın son çeyreğinde yüzde 1,5 civarına gerileyecek. Görevimiz ve amacımız enflasyonu hedeflediğimiz patikada düşürmektir.”
Merkez Bankası eski Başekonomisti ve Bilkent Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hakan Kara da Başkan Kara’nın açıklamalarından yılın ikinci yarısında faiz artırımı gerekebileceğinin anlaşıldığını söyleyerek şu sosyal medya paylaşımını yaptı:
Enflasyon Raporunun en önemli bölümü👇🏻
Bu söyleme göre, yılın ikinci yarısında faiz artırımı gerekebilir. pic.twitter.com/kZJ6l9HTPw— Hakan Kara (@ali_hakan_kara) February 8, 2024
Karahan soru-cevap bölümünde seçim sonrası yapılması beklenen zamların enflasyona etkisine ilişkin gelen soruyu da yanıtladı. TCMB Başkanı Karahan enflasyon tahminlerini yaparken birçok kalemde yaşanabilecek zamlar için projeksiyonda bulunduklarını söyledi. Burada öne çıkan faktörün enerji fiyatları olacağını ifade eden Karahan şunları söyledi:
“Elektrik ve doğal gazda düzenleme yapılması bekleniyor. Bu çerçevede biz, patikamızı oluştururken OVP’yi kullandık. OVP, bu sene oldukça bağlayıcı bir program. Hükümetin her kanalında sahiplenilen bir program. Orada yapılan belli varsayımlar var. Biz, onların gerçekleşeceğini düşünüyoruz ve tahminlerimizi yaparken de bu fiyatlarda bir miktar güncelleme olacağını öngördük ve bunları tahminlerimize yansıttık.”
‘İddialı hedefi olmayan merkez bankası oksimorondur’
TCMB Başkan Yardımcısı Cevdet Akçay ise toplantının bitiminde “Gelmeyen bir soru var, isterseniz ben sorup cevaplayayım; 36’yı neden yukarı revize etmediniz?” dedi ve hedefin değiştirilmemesinin nedenini şu şekilde açıkladı:
“Süreç doğru anlaşılmadığında yüzde 36’lık enflasyon tahmininin yukarı yönlü neden revize edilmediği gibi sorular geliyor. Bizim şu an içinde çalıştığımız sistemde ağırlıklı ortalama fonlama maliyeti mevduat faizi bağı kopmuş, politika faizi enflasyon bağı kopmuş, faiz kur bağı kopmuş durumdaydı.
Biz yedi aydır tekrar ihdas ediyoruz. Bu bağlar tekrar ihdas edilecek. Veriler birikecek. Alan verileri kullanacaksınız, modelleme yapacaksınız. Oradan sonra da 36’dan 38’e çıkma ihtiyacı duyacaksınız. Modelleme bilen arkadaşlar beni çok iyi anlayacaktır ki bu çok zor ve hatta imkânsıza yakın.
36 hedefini değiştirmekten ziyade o hedefe bizi sürekli yakınsatacak olan önlemleri devreye sokmak çok daha anlamlı. Öbür türlü yaptığınız işe olmayan bir önem atfediyor olursunuz. Bu normalleşme süreci aslında biriken veri ile bağların yeniden kurulması ile modellemede çalışan arkadaşlara uygun ortam sağlayacak. Daha o noktada bile değiliz.
36 hedefi iddialı; ama iddiasız hedef koyan merkez bankası bence oksimorondur (Oksimoron, birbiriyle çelişen ya da tamamen zıt iki kavramın bir arada kullanılması ve bu şekilde oluşturulmuş ifade). İddialı ama erişilebilir bir hedef enflasyon beklentilerini aşağı indirmekte ve düzeltmekte iddiasız ve rahat ulaşılabilir bir hedeften çok daha iyidir. Dolayısı ile yaptığımız şeyin doğruluğuna fena halde inanıyoruz.”
Cibre: İkinci yarı için beklenti yüksek
Finansal piyasalar uzmanı İris Cibre Enflasyon Raporu’nun dört yıllık gelişimini paylaştığı X mesajında şu görüşleri dile getirdi:
Enflasyon Raporunun 2020 den itibaren gelişimini görmek mümkün
2023 2. yarıya kadar sür-real sapmalar mevzubahis
2023 2. yarı sonrası ise çok daha başarılı beklentiler söz konusuFakat, 2024 sonunda her ne kadar geçmiştekilerle kıyaslanacak boyutta olmayacaksa da, TCMB… pic.twitter.com/EBYlQm62B8
— İris Cibre 🐦 (@iriscibre) February 8, 2024
Oyunlar ve Bulmacalar