Mahfi Eğilmez: Yapısal reformların ilk başlatılması gereken alan hukukun üstünlüğünün sağlanmasıdır
Dr. Eğilmez'e göre hukukun üstünlüğü ve yolsuzlukların önlenmesiyle gelişmişlik arasında net bir bağ var ve yapısal reformların ilk başlatılması gereken alan da hukukun üstünlüğünün sağlanması.
Hazine eski Müsteşarı iktisatçı Dr. Mahfi Eğilmez’e göre hukukun üstünlüğü ve yolsuzlukların önlenmesiyle gelişmişlik arasında net bir bağ var. Dr. Eğilmez bu ilişkiyi “Kendime Yazılar” adlı blogunda bugün (12 Kasım 2024) yayınlanan “Hukukun Üstünlüğü, Yolsuzluk ve Türkiye” başlıklı yazısında anlattı:
Ülkelerde hukukun üstünlüğünü ölçerken dört temel ilkeye göre ölçüm yapıyor: (1) Hesap verebilirlik ilkesi; devletin ve özel kişi ve kurumların hukuk karşısında hesap verebilir konumda olmasını öngörüyor. (2) Adil hukuk ilkesi; yasaların herkese eşit biçimde uygulanmasını esas alıyor. (3) Açık hükümet ilkesi; yasaların kabul ettiği, yönettiği ve uygulanmasına çalışıldığı süreçlerin herkese açık ve tarafsız olması temeline dayanıyor. (4) Erişilebilir tarafsız adalet ilkesi; adaletin zamanında, yetkin ve tarafsız kişiler eliyle sağlanmasını şart olarak görüyor.
WJP, yolsuzluk yokluğu endeksini oluştururken hükümet görevlileri ve yönetici konumundaki kamu görevlilerinin, yargı görevi yapan kamu görevlilerinin, polislerin, askerlerin ve milletvekillerinin bulundukları makamı ve ellerindeki yetkileri kendi özel amaçları ve çıkarları için kullanıp kullanmadığına bakıyor.
Hukukun üstünlüğü ve yolsuzluk endeksinde hangi sıradayız?
WJP, bu ölçümleri her yıl yapıyor ve yayınlıyor. 142 ülkeyi kapsayan 2024 yılı ölçümlerini ve sonuçlarını da geçenlerde yayınladı. Yukarıda değindiğim iki önemli endekste bazı ülkelerin ve Türkiye’nin sıralamasını aşağıdaki tabloda sunuyorum:
Danimarka her iki endekste de birinci sırada. Bu anlamda hukukun üstünlüğü ve yolsuzluk yokluğu açısından dünyanın en temiz ülkesi olarak ortaya çıkıyor. Tabloda yer almayan diğer kuzey ülkeleri de hemen Danimarka’nın arkasında yer alıyor. Tabloda dikkati çeken üç ülke var: Arjantin, Çin ve Rusya. Üçü de hukukun üstünlüğü açısından Türkiye’den iyi durumda. Sadece Rusya yolsuzluk yokluğu endeksinde bizden kötü durumda bulunuyor.
Hukukun üstünlüğü endeksindeki ilk on ülke sırasıyla: Danimarka, Norveç, Finlandiya, İsveç, Almanya, Yeni Zelanda, Lüksemburg, Hollanda, İrlanda, Estonya.
Yolsuzluk yokluğu endeksindeki ilk yirmi ülke de aşağı yukarı aynı ülkeler. Sadece Estonya’nın yerini Hong Kong almış.
Estonya (20.245 dolar) dışında ilk onda yer alan bütün ülkelerin kişi başına geliri (cari fiyatlarla) 40 bin doların üzerinde.
Hukukun üstünlüğü ve yolsuzlukların önlenmesiyle gelişmişlik arasında net bir bağ olduğunu yıllardır vurguluyoruz ve yine yıllardır yapısal reformların ilk başlatılması gereken alanın hukukun üstünlüğünün sağlanması olduğunu anlatmaya çalışıyoruz.
Bazen bir istatistik verisi kitapların anlatamadığını anlatır.”
Oyunlar ve Bulmacalar