‘İran savaşa dahil olursa dünya ekonomik krize girer’
Petrol fiyatları artıyor, her şeye zam yolda
ABD’de stokların azalması ile Suudi Arabistan’ın üretimi kısmasıyla, petrolün varil fiyatı geçen hafta 81 doları aştı. Bu durumun alüminyum, bakır, çinko, nikel, altın, gümüş gibi metaller ile mısır, soya fasulyesi, pamuk ve şeker tarımsal ürünlerin fiyatlarında artış getirmesi bekleniyor.
Suudi Arabistan’ın, tarafından tasarlanan günlük 1 milyon varillik arz kesintinin ekim ayına kadar sürmesi bekleniyor. Ağustosun son haftasında ham petrol fiyatları yüzde 4’ten fazla artış gösterdi. Böylece ham petrolün varil fiyatı da geçen hafta 81 doları aşarak marttan beri en uzun süreli yükseliş serisini yakalarken, hem ABD’de stoklarının azalması hem de Suudi Arabistan’ın üretimi kısmasından dolayı fiyat artışlarının ekim ayında da devam edeceği öngörülüyor. Buna bağlı olarak alüminyum, bakır, çinko, nikel, altın ve gümüş gibi metaller ile mısır, soya fasulyesi, pamuk ve şeker gibi tarımsal emtiaların da petrol fiyatlardaki değişimlerden etkilenebileceği uyarısı yapılıyor. Ekonomi’den Evrim Küçük’ün haberine göre, piyasalarda ekim ayında da kesintilerin devam etmesi ve arzın sıkı kalması beklentisi var. Bu nedenle petrol fiyatlarının yükselişini sürdüreceği tahmin ediliyor. Bu da üretim maliyetlerindeki artış, petrole alternatif arayışı ve enflasyona karşı koruma aracı olarak diğer emtialarda fiyat artışlarının kapıda olduğu anlamına geliyor.
Tarım emtiaları etkilenecek
Petrol fiyatlarındaki değişimler birçok kanaldan diğer ürünlerin fiyatlarını da etkileyebiliyor. Öncelikle petrol fiyatlarındaki artış, genellikle diğer enerji ürünlerine de yansıyor. Bunlar arasında doğalgaz, kömür var. Şeker, pamuk ve mısır yüksek petrolle doğru orantılı. Ayrıca petrol, tarım emtialarının fiyatlarını da etkiliyor. Çünkü petrol, tarım makinelerinin ve gübrelerin üretiminde kullanılan enerji kaynaklarından biri. Bu nedenle petrol fiyatlarındaki artış, tarım ürünlerinin maliyetini artırır ve sonuç olarak tarım ürünlerinin fiyatlarını da etkiler.
Mısır ve şeker tepki veren ürünler
Tarım tarafında özellikle mısır ve şeker petrol fiyatındaki artışa yükselişle tepki veren ürünler. Ham petrol fiyatlarındaki artış etanol gibi alternatif yakıt fiyatlarına olan talebi artırıyor. Ham petrol fiyatları arttığında daha fazla şeker etanol üretimine gittiğinden şeker fiyatlarında artış yaşanıyor. Mısır da hem biyoyakıt üretiminde kullanıldığından hem de üretiminde gübre gibi enerji yoğun bir hammadde gerektirdiğinden petrol fiyatlarındaki artışa genellikle yükselişle yanıt veriyor. Benzer tepkiler yine biyoyakıt için kullanılan soya fasulyesinde de beklenebilir.
Pamuk da artış sinyali güçlü
Tarım tarafında petrol fiyatına paralel olarak fiyat artışı görebilecek diğer bir ürün ise pamuk. Petrol fiyatlarındaki artış pamuğu iki koldan etkiliyor. Birincisi, petrol fiyatlarındaki artışın polyester fiyatlarını artırmasının pamuk talebini desteklemesi. İkincisi ise pamuğun üretim maliyetindeki artış nedeniyle özellikle dünyanın en büyük üreticilerinden ABD’de çiftçilerin daha düşük maliyetli ürünlere yönelerek pamuk üretimini azaltması.
Metallerin üretim maliyeti artıyor
Yüksek petrol fiyatlarının endüstriyel metaller üzerindeki etkisi, metalin kullanım alanına ve endüstriyel üretim sürecine bağlı. Genel olarak, petrol fiyatlarındaki artış, enerji maliyetlerinin artmasına neden olur ve bu da endüstriyel metallerin üretim maliyetlerini artırır.
Bununla birlikte, petrol fiyatlarındaki artışın en çok etkilediği endüstriyel metaller arasında bakır, alüminyum ve nikel yer alıyor. Bu metallerin üretiminde önemli miktarda enerji kullanıldığı için, petrol fiyatlarındaki artış doğrudan maliyetleri etkiliyor.
Yenilenebilir enerjiye talep bakır ve gümüşe destek olur
Yüksek petrol fiyatları aynı zamanda alternatif enerji kaynaklarının cazibesini artırabilir. Bu da endüstriyel metallerin talebinde azalmaya neden olabilir. Örneğin, yüksek petrol fiyatları, güneş panelleri ve rüzgar türbinleri gibi yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımını teşvik edebilir. Bu da gümüş, bakır fiyatlarına ivme kazandırabilir. Değerli metaller de genellikle petrol fiyatlarındaki artıştan nemalanıyor. Yüksek petrol fiyatlarının yarattığı enflasyon ortamı, güvenli liman yatırımı olarak görülen altın, gümüş, platin ve paladyum gibi değerli metallere alım getirebilir.
Suudi Arabistan 1 milyon varillik günlük kesintiyi sürdürecek
Suudi Arabistan’ın, fiyatları desteklemek için Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) ve toplu olarak OPEC+ olarak bilinen müttefikleri tarafından tasarlanan arz kesintilerini uzatarak, gönüllü olarak günde 1 milyon varillik petrol üretimi kesintisini ekim ayına kadar uzatması bekleniyor. Price Futures Group analisti Phil Flynn, “Ekonominin haritadan düşmediğinin farkına varılıyor ve talebin rekor seviyelere yakın olduğuna dair işaretler var. İnsanlar, arzın ortalamanın altında olduğu soğuk ve sert gerçekle yüzleşmek zorunda” diyor. Nitekim Reuters tarafından 37 ekonomistin katılımıyla yapılan ankette, bu yıl ortalama Brent fiyatının 82.45 dolarla bir önceki anketteki konsensüsün üzerine çıkacağı tahmin edildi. Brent şu ana kadar ortalama 80.6 dolardan fiyatlandı. Amerikan petrolü için yıllık ortalama beklenti de 77.20 dolardan 77.83 dolara çıktı.
Rusya petroldeki kesintiyi yıl sonuna kadar uzattı
Suudi Arabistan’ın yanı sıra Rusya Başbakan Yardımcısı Alexander Novak da dün yaptığı açıklama ile Rusya’nın petrolde arz kesintisini yıl sonuna kadar uzatacağını açıkladı. Açıklamanın ardından Brent petrol 90 doların üzerini test etti. Başbakan Yardımcısı Alexander Novak, Rusya’nın ham petrol ihracatında günde 300 bin varillik kesintiyi yıl sonuna kadar uzatacağını söyledi. Novak yaptığı açıklamada “İhracata yönelik petrol arzının ilave gönüllü azaltımı, OPEC+ ülkeleri tarafından petrol piyasalarının istikrarını ve dengesini korumak amacıyla alınan ihtiyati tedbirleri güçlendirmeyi amaçlıyor” dedi. Rusya geçtiğimiz ay günde 500 bin varil azalttığı ham petrol ihracatını eylül ayında günde 300 bin varil azaltacağını taahhüt etmişti. Geçtiğimiz hafta Novak, Rusya’nın OPEC+ ortaklarıyla ihracatın daha da azaltılması konusunda anlaştığını söylemişti. Bu karar, Rusya’nın ham petrol üretimini şubat ayından itibaren mart ayında günde 500 bin varil azaltma ve 2024 yılına kadar kısıtlamaları sürdürme taahhüdünün üzerine geldi. Novak, “Şimdi, petrol üretimini azaltmaya yönelik gönüllü karar, dünya piyasasındaki duruma bağlı olarak azaltmayı derinleştirme veya üretimi arttırma olasılığını değerlendirmek üzere aylık olarak gözden geçirilecek” dedi.
Oyunlar ve Bulmacalar