Son 20 yılın en büyük antitröst davasında başrol Google’a düştü. Geçen yıl eylül ayında hakim karşısına çıkan Google yetkilileri arama motoru sektöründe tekelleşme yaratıp yaratmadığı konusunda soruşturuldu. Adalet Bakanlığı ile 38 eyaletin başsavcılarından oluşan gruplar 2020 yılında Google karşı benzer ama ayrı antitröst davaları açmıştı. Ama sonra iki dava birleştirildi.
Soru şuydu: Google, Apple ve Samsung gibi şirketlerle yaptığı anlaşmalarda rüşvet vererek arama motorunu cihazlarında varsayılan seçenek olarak mı belirliyordu? Eğer öyleyse şirkete nasıl bir ceza verilmeliydi? Bugüne kadar yapılan duruşmalar Google’ın Apple’a 18 milyar dolar ödediğini gösterdi ki bu sadece Apple için harcadığı miktar. ABD Bölge Yargıcı Amit Mehta sonunda kararını verdi. Google arama motoru alanındaki faaliyetleriyle ABD’nin antitröst yasalarını ihlal etmişti.
Mehta görüşünü “Tanık ifadelerini ve kanıtları dikkatle değerlendirip tarttıktan sonra mahkeme şu sonuca varmıştır: Google bir tekeldir ve kurduğu tekeli korumak için öyle davranmıştır. Bu yüzden Sherman Yasası’nın ikinci bölümünü ihlal etmiştir” sözleriyle açıkladı.
Son 20 yılın en büyük antitröst davası
Columbia Bölge Mahkemesi’nin kararı Google’ın en çok para getiren işine gözdağı niteliğinde. Google’ın kendi arama motorunu öne çıkarmak için diğer şirketlerle yaptığı milyarlarca dolarlık anlaşmalar Microsoft’un Bing’i ve DuckDuckGo gibi olası rakiplerinin başarılı olma ihtimalini düşürüyordu. Bu da rekabete aykırı bir davranış çıkarıyordu ortaya.
Mehta’nın karşı çıktığı tek konu bu da değildi. Google arama sektöründeki gücü nedeniyle reklamverenlere de fahiş fiyatlar veriyordu. Google arama sektörünün en çok öne çıkan ismi olduğu için reklamverenlerin de en çok tercih ettiği şirket. Bu da Google’ın çevrimiçi reklamcılık işini daha da büyütüyor.
Mahkeme Google’ın reklamcılıkta tekel oluşturduğuna karar vermemiş olsa da görüş genel hatlarıyla büyük teknoloji şirketlerini hedef alan ve Amerikan hükümeti tarafından yürütülen rekabet davalarının en önemli kararlarından birini temsil ediyor. Bu dava özelinde konuşacak olursak ABD hükümeti en son 2000’li yılların başında Microsoft ile antitröst hesaplaşmasına girişmişti. O zamandan bu yana ilk en büyük antitröst davası da işte Google’ınki oluyor.
Yapay zeka destekli arama motorları döneminde gelen karar…
Başsavcı Merrick Garland bunu “Amerikan halkı için tarihi bir kazanım” olarak niteledi ve “Hiçbir şirket ne kadar büyük ya da etkili olursa olsun yasaların üstünde değildir. Adalet Bakanlığı antitröst yasalarımızı etkili bir şekilde uygulamaya devam edecektir” dedi.
Biden yönetimi Google’a geçen yıl bundan ayrı olarak bir de reklam teknolojisi üstüne dava açmıştı. O davanın da eylül ayında görülmesi bekleniyor. Gerçi o davanın aralık ayında görülen duruşmasında jüri Google’ın tescilli uygulama mağazasında tekele yaratıcı faaliyetler yürüttüğünü söylemişti. Yani şirketin bir şamar da oradan yemesi mümkün.
Her ne kadar bu davada karara varılmış olsa da Google’a ne yaptırım uygulanacağı bilinmiyor. Onun için de ayrı bir süreç işleyecek. Gerçi şirketin temyize gitme ihtimali de var. Analistlere göre Google pek çok cihazda varsayılan arama motoru olmasını sağlayan anlaşmalarını kaybederse asıl ekmek teknesi özellikle Google için kritik bir dönemde büyük darbe alacak.
Çünkü son dönemde yapay zeka şirketleri kendi teknolojilerini arama motorlarına entegre etmeye başladı. Bunlardan biri de ChatGPT’nin geliştiricisi OpenAI. OpenAI daha geçen hafta SearchGPT adında yeni aracını tanıttı. Bazı hatalar veriyor olsa da arama motorlarının karşı karşıya olduğu değişim karşısında Google’ın avantajını kaybetmesi yarıştaki rekabeti iyice kızıştırabilir.
Kararın ardından Google’ın çatı şirketi Alphabet hisselerinin yüzde dört düştüğünü de not düşelim.
Antitröst davasında bir bir ortaya çıkıyor: Apple anlaşma yüzünden kendi arama motorunu kuramamış
Fotoğraf: Shutterstock 
Oyunlar ve Bulmacalar