Şimşek’e kötü haber: TL mevduat faizleri yetmedi, KKM’den çıkanların çoğu dolara gidiyor

Merkez Bankası’nın (TCMB) kur korumalı mevduat (KKM) büyüklüğünün azaltılması için hedef belirlemesi ve güçlü faiz artırımına gitmesinin ardından bankalar TL hesaplar için ödedikleri faizleri artırdı. Ancak Reuters’e bilgi veren bankacılar dövizden dönen KKM hesaplarından çıkan paranın TL yerine yine ağırlıklı olarak dövize geçtiğini ifade ediyor. Bir bankacı geçen hafta itibarıyla vadesi dolan dövizden dönen KKM hesaplarının yüzde 80’ine yakın kısmının yine KKM olarak yenilendiğini, çıkanların ise büyük bölümün dövize döndüğünü belirtti.

TCMB bankaların KKM hesaplarını azaltması için düzenlemeleri iki hafta önce yayımlarken, Reuters’a bilgi veren dört bankacılık kaynağı, bankaların stratejilerinin henüz netleşmediğini ve mevduat tercihlerinin önümüzdeki haftalarda değişebileceğine dikkat çekti.

Üç bankacının verdiği bilgiye göre, dövizden dönerek KKM hesabı açan ve ağustos ayı içinde vadesi dolan mevduat sahiplerinden yaklaşık üçte ikisi dövize geçerken, kalanı TL mevduatı tercih etti.

Bankacılar ağırlıklı olarak bireysel KKM sahiplerinin dövize döndüğünü, kurumsal müşterilerin ise vergi avantajından dolayı vadesi dolan KKM hesaplarını çevirdiklerine dikkat çektiler.

Faiz artırımının ardından KKM hesaplarının seyri yeni ekonomi yönetiminin performansının bir göstergesi olarak yabancı yatırımcılar tarafından da takip ediliyor.

Bu bağlamda KKM’den çıkan paranın dövize mi gideceği yoksa TL olarak mevduat hesaplarında mı kalacağı takip ediliyor. Bu performansın en önemli göstergelerinden biri de toplam KKM büyüklüğünün ağırlığını oluşturan dövizden dönen KKM’nin hesap sahiplerinin TL’yi tercih edip etmeyeceği olacak.

TL mevduatta faiz yüzde 45’e yaklaştı

Bankacılık kaynakları, TCMB’nin düzenlemeleri ardından dövizden dönen KKM hesapların vade sonunda TL’ye dönmesi halinde ödenen mevduat faizinin yükseldiğini, bazı hesaplar için yüzde 45’e kadar çıktığını, yükselişin önümüzdeki haftalarda devam etmesini beklediklerini ifade ettiler. Buna göre TCMB’nin KKM hacmini azaltmak için attığı adımlardan bu yana geçen iki haftada mevduat için verilen azami faiz 10 puandan fazla artmış oldu.Dövizden dönen KKM hesapları için verilen bu özel faiz oranı, mevduat tabanının geneline ise yansımadı. TCMB verilerine göre 25 Ağustos itibarıyla faizlerde sınırlı artış görüldü. Üç aya kadar vadeli mevduat faizi 1.7 puan artışla yüzde 30,76’ya, bir aya kadar vadeli mevduatın faizi ise 2.15 puan artışla yüzde 25.06’ya çıktı.

KKM ilk kez azaldı

TCMB 20 Ağustos tarihinde, 130 milyar dolar büyüklüğe yaklaşan KKM hesaplarının azaltılması için ilk defa adım atarak, bu hesapların bir bölümünün TL mevduata geçişi için hedef belirledi. Para politikasının aktarım mekanizmasında yük oluşturan KKM’nin azaltılmasına yönelik TCMB’nin belirlediği hedefler ve 750 baz puanlık sürpriz faiz artırımından sonra KKM hesaplarının büyüklüğü ilk defa geçen hafta sınırlı düşüş kaydetti.

BDDK verilerine göre KKM hesaplarının büyüklüğü 25 Ağustos’ta sona eren haftada 40 milyar lira, yani yüzde 1,1 azalarak 3.37 trilyon lira olarak gerçekleşti. Yıl başından bu yana aralıksız artan KKM hesaplarının TL büyüklüğü böylece sınırlı da olsa sekiz aydır ilk defa gerilemiş oldu. KKM bankacılık sistemindeki toplam mevduatın yüzde 26’sını oluşturuyor. KKM hesaplarının toplam büyüklüğü açıklansa da, KKM’ye giriş ve çıkış miktarları bilinmiyor.

Prof. Gürkaynak da tartışmaya girdi: KKM bir rezalettir

Mudiler ‘faizlerin artacağı’ beklentisiyle temkinli

Bankacılar KKM sahiplerinin mevduat faizlerinin daha da yükseleceği beklentisiyle TL mevduata geçmekte temkinli olduklarını ifade ettiler. Kıdemli bir bankacılık kaynağı, bazı kamu bankalarında Ağustos ayı içinde vadesi dolan dövizden dönen KKM hesaplarının yaklaşık yüzde 30’unun KKM’den çıktığını; KKM’den çıkan paranın üçte ikisinin döviz mevduat, geri kalanın ise TL mevduat hesabına döndüğünü ifade etti. Ağustos ayında vadesi dolan KKM hesaplarının yüzde 70’i ise yine KKM olarak yeni vadeye çevrildi.

KKM hesabını kapatan bireysel mevduat sahibi bir kişi, mevduatta reel faizin ekside olduğuna dikkat çekerek, “Bir süredir ilk defa KKM’de iyi bir getiri alamadım ve KKM’de kalmak da biraz korkutucu gözüktü. Tüm param ile dolara geçtim. Pozitif getiri alamayacaksam neden TL’de kalayım” dedi.

TCMB tarafından yayımlanan son verilere göre yurtiçi yerleşik kişi ve şirketlerin döviz mevduatı,25 Ağustos’ta sona eren haftada parite etkisinden arındırılmış olarak 4,78 milyar dolar arttı. Artışın büyük bölümü gerçek kişilerin hesaplarında gerçekleşti.

Goldman Sachs tarafından geçen Cuma günü yayımlanan değerlendirmede, TL’nin mevduat faizlerinin artacağı ancak artışın zamana yayılmasının beklendiğini ifade ederek, “KKM hesaplarından düz mevduat hesaplarına geçiş hedeflerine ulaşmak için yıl sonuna kadar süre var… Mevduat faizlerinin yükselmesi, yeni dolarizasyonun engellenmesi ve KKM mekanizmasına bir son verilmesi için ön koşul” denildi.

KKM’nin gizli tarihi

TCMB’nin döviz satışı sürüyor

İki kaynak, KKM’den çıkıp dövize dönen hesapların yarattığı talebi karşılanması için TCMB’nin bankalara döviz satışına devam ettiğini ifade etti. KKM dönüşlerinin en yoğun olduğu Ağustos ayında TCMB’nin döviz rezervlerindeki artış durdu. Normal koşullar altında TCMB, mal ve hizmet ihracatının yüzde 40’ı ve diğer yöntemlerle yüksek miktarda döviz biriktirebiliyor. Ancak TCMB’nin net uluslararası rezervleri artacağına son üç haftada 1,4 milyar dolar düştü. Bu düşüşün ne kadarının KKM için bankalara sağlanan dövizden kaynaklandığı bilinmiyor.

Verileri sosyal medya hesabında değerlendiren TCMB eski Baş Ekonomisti  ve Bilkent Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Hakan Hakan Kara, “Veriler TCMB’nin (daha önce paylaştığım) döviz satışının büyük ölçüde KKM dönüşlerinden kaynaklandığına işaret ediyor… KKM’den yumuşak çıkış için TL’ye güvenin artması gerekiyor” dedi. Prof. Dr. Kara sosyal medya paylaşımında şu görüşleri dile getirdi: