Türkiye Brüksel’e büyük ümitlerle gitti, demokrasi ve hukukun üstünlüğüne takıldı

Türkiye, uzun süredir büyük bir kopukluk yaşanan Avrupa Birliği ile ilişkilerini normalleştirmek için Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın ikinci dönemine başladığı 28 Mayıs 2023’ten beri çaba sarf ediyor. Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ve Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in öncülük ettiği bu çabalarda önemli toplantılardan biri dün Brüksel’de yapıldı ama bu toplantıya son birkaç ayda Türkiye’de İstanbul merkezli yaşanan adli soruşturmaların gölgesi düştü.

Türkiye Sanayici ve İş İnsanları Derneği TÜSİAD’ın başkanı Orhan Turan ve derneğin Yüksek İstişare Konseyi Başkanı Ömer Aras’ın yaptıkları konuşmalar nedeniyle soruşturma altına alınıp kendilerine yurt dışı yasağı uygulanması, dün Brüksel’de AB-Türkiye toplantısının ortak bildirisine üstü kapalı olarak yansıdı. Turan ve Aras yurt dışına çıkabilseydi bu toplantıda yer alacaktı ama yasakları sürdüğü için gelemediler.

Sadece o da değil, SözcüTV’nin 10 gün kapatılıp diğer televizyonlara yönelik tehditten Ekrem İmamoğlu’nun tutuklanmasına kadar pek çok şey de AB bildirisine diplomatik ifadelerle yansıdı.

Altı yıl sonra yapılan Türkiye-AB Yüksek Düzeyli Ekonomik Diyalog Toplantısı için ümit, AB’nin Doğu Akdeniz’de yıllar önce yaşanan gerginlikten ötürü Türkiye’ye uygulamaya başladığı yaptırımların kaldırılma adımlarının atılması, mümkünse gümrük birliği güncelleme müzakerelerine yeniden başlanması için işaret alınması ve vize kolaylığı konusunda ilerleme sağlanmasıydı. Ama bunların hiçbiri olmadı.

Belçika’nın başkenti Brüksel’de yer alan AB Komisyonu binasında gerçekleştirilen Yüksek Düzeyli Ekonomik Diyalog Toplantısı’nda, Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, AB Komisyonu Ekonomiden Sorumlu Üyesi Valdis Dombrovskis ve AB Komisyonu Genişlemeden Sorumlu Üyesi Marta Kos başkanlık etti.

Toplantının sonunda yayımlanan ortak bildiride, “Yüksek Düzeyli Ekonomik Diyalog, Türkiye ve AB arasındaki ekonomik ve mali ilişkilerin güçlendirilmesine yönelik karşılıklı bir taahhüt niteliğindedir.” ifadesi yer aldı.

“Türkiye samimi çaba göstermeli” 

Bildiride, toplantının Türkiye ile AB arasındaki ilişkilerin güçlendirilmesi için atılmış önemli bir adım olduğuna işaret edilerek, “Türkiye, hem bir aday ülke hem AB’nin kilit bir ortağıdır. Mevcut jeopolitik konjonktürde, Türkiye-AB ilişkilerine hukukun üstünlüğü, demokrasi, medya özgürlüğü ve insan haklarına saygı gibi, ekonomik güvenin sürdürülmesi ve iş yapma ortamının kolaylaştırılmasında da kilit rol oynayan değerler rehberlik etmelidir. Bu yönde samimi bir çaba gösterilmesi, temel öneme sahiptir” değerlendirmeleri paylaşıldı.

Diyalog toplantısının hükümetler arası oturumunda, tarafların zorlu ve belirsiz küresel görünüm çerçevesinde, Türkiye ve AB’deki son ekonomik politika gelişmelerini ve ekonomik beklentileri değerlendirdikleri kaydedilen bildiride, AB’nin rekabetçiliği güçlendirmeye yönelik son girişimleri ile Türkiye’nin 2025-2027 Ekonomik Reform Programı kapsamında üretkenliği artırmak ve uzun vadeli ekonomik büyümeyi desteklemek amacıyla attığı yapısal reform adımlarının da ele alındığı belirtildi.

Bildiride, “Taraflar, Türkiye’deki yatırım ortamının iyileştirilmesinin ve AB ile uluslararası finans kuruluşlarının katılımının artırılmasının önemini vurguladılar.” ifadesi kullanıldı.

Toplantıya, Avrupa Yatırım Bankası, Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası ve Avrupa Konseyi Kalkınma Bankasının da katılım sağladığı aktarılan bildiride, “Tüm taraflar, Uluslararası Kuruluşlarının rekabet gücünü, ekonomik sürdürülebilirliği ve uyumu artırmak amacıyla yürüttükleri çalışmaların önemini vurguladı. Taraflar, ayrıca AB ve Türkiye’nin politika öncelikleri doğrultusunda, uluslararası finans kuruluşlarının faaliyetlerinin eşgüdüm içerisinde ve tamamlayıcı nitelikte olmasının, azami katma değer yaratacağını belirtti.” denildi. 

Bildiride, toplantı kapsamında Türkiye-AB Yüksek Düzeyli İş Diyaloğu da yapıldığı, Türkiye ve AB iş dünyası temsilcileri, uluslararası finans kuruluşları temsilcileri ve Türkiye Yatırım Platformuna katılım sağlayan ulusal kalkınma bankalarının bir araya geldiği bildirildi.

Türkiye-AB ekonomik, mali ve yatırım ilişkilerinin daha da geliştirilmesine yönelik imkanların ele alındığına dikkat çekilen bildiride, özellikle rekabetçiliğin güçlendirilmesi ve KOBİ’lerin uzun vadeli finansmana erişiminin kolaylaştırılması üzerinde durulduğunun altı çizildi.

Gelecek yıl toplantı Türkiye’de olacak 

Bildiride, “Taraflar, düzenli, açık ve samimi bir diyaloğun sürdürülmesi, ortak zorlukların belirlenip ele alınması ve temel ekonomik alanlarda işbirliğinin devam ettirilmesine yönelik kararlılıklarını yineledi. Bu doğrultuda, bir sonraki toplantının gelecek yıl Türkiye’de yapılması konusunda mutabık kaldılar.” ifadesi yer aldı.

Şimşek’in değerlendirmesi

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, sosyal medya hesabı X’ten yaptığı paylaşımda  toplantının “çok yapıcı bir atmosferde” geçtiğini belirterek, “AB’li mevkidaşlarımızla yaptığımız verimli toplantılarda ekonomik ilişkilerin geliştirilerek işbirliğinin her alanda artırılmasına yönelik görüş birliği oluştu” ifadelerini kullandı.

Toplantıda, “Gümrük Birliği’nin modernizasyonu ve vize kolaylığı hususları” ele alınırken, Avrupa merkezli uluslararası kuruluşlarıyla ilişkilerin daha da derinleştirilmesi değerlendirildi.

Bakan Şimşek, Türkiye-AB Yüksek Düzeyli Ekonomik Diyalog toplantısının bir sonraki oturumunun Türkiye’de yapılmasının kararlaştırıldığını da aktardı.