Türkiye ‘gri liste’den çıkmak için vites yükseltiyor

Hazine ve Maliye Bakanlığı, Türkiye’nin, Mali Eylem Görev Gücü’nün (FATF) “gri listesinden” çıkarılmasına yönelik çalışmalarını hızlandırdı. Edinilen bilgiye göre, FATF tarafından belirlenen 7 eksiklikten 5’i giderilirken, kalan 2 eksiklik konusunda Hazine ve Maliye Bakanlığı koordinasyonunda ilgili bakanlıklar ve kurumların yöneticileri, 10 Temmuz Pazartesi günü ilk toplantılarını gerçekleştirdi.

Toplantı ile Hazine ve Maliye Bakanlığı, hızlı ve etkili bir koordinasyon süreci başlattı. Buna göre, aklama suçu ve terörizmin finansmanı ile ilgili eğitim ve farkındalık çalışmaları hızlandırılacak. Aklama suçu ve terörizmin finansmanı ile ilgili bütün illerde ihtisas Cumhuriyet savcılıkları ve görevli mahkemeler oluşturulurken, kolluk tarafında soruşturma yapılma süreciyle ilgili rehberler hazırlandı. Farkındalığı artıracak eğitimler hızlandırılacak. Özel çalışma büroları oluşturulurken, Türkiye’nin uluslararası kamuoyu nezdindeki olumlu intibasını güçlendirmek üzere de teknik ekipler kuruldu.

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Türkiye’nin, FATF tarafından belirlenen uluslararası standartlar çerçevesinde kara paranın aklanması ve terörizmin finansmanıyla mücadelede azim ve samimiyetini kuvvetle sürdürdüğünü, bu kapsamda, FATF tarafından belirlenen eksikliklerin giderilmesine yönelik çalışmalarına hız verdiklerini söyledi.

Şimşek: Türkiye’yi kara parayla ilgili gri listeden çıkaracağız

Türkiye neden ‘gri liste’ye girmişti?

FATF, Türkiye’yi 2021 Kasım ayında ‘gri liste’ye almadan önce 21 Ekim 2021’deki basın açıklamasında eleştirilerini şu noktalarda yoğunlaştırmıştı:

-Kara paraya karşı Türkiye’de yapılan denetim bankalar, altın ve değerli taş tüccarları ve emlakçılar gibi yüksek riskli sektörlerde yeterli değil.

-El Kaide-IŞİD gibi terörist gruplar ve diğer kara para aklayıcılarının yasadışı olarak edindikleri fonları Türk emlak piyasasına aktarmaları, orada “aklanan parayı” ise emlak sektöründen başka sektörlere entegre etmeleri söz konusu.

-İran, Irak, Suriye ve Lübnan’a coğrafi yakınlığı yanında Türkiye’nin sınır kontrolündeki aksamalar FATF’de terör finansmanının Avrupa kapılarında durmadığı endişesi yaratıyor.

-Türkiye’nin “Terörle Mücadele Kanunu”nda yer alan “kitle imha silahlarının finansmanının yaygınlaşmasını önlemek” konusunda da eleştiriler var. Başlığın aksine, kanun kara para aklamaya veya kitle imha silahlarının terörist amaçlarla finanse edilmesine karşı cezalar veya kontrol mekanizmaları içermiyor. Bunun yerine, Cumhurbaşkanına sadece terör şüphelilerinin fonlarını ve varlıklarını “yakalanmaları” halinde dondurma hakkı veriyor.

-Türkiye’nin kâr amacı gütmeyen kuruluşlarla olan ilişkisi de FATF’ın eleştiri listesinde yer alıyor. Bir sivil toplum örgütü, dernek veya vakfın yönetim kurulu üyelerine yönelik terör iddialarına ilişkin cezai soruşturmaların varlığı, İçişleri Bakanlığı’na ve hükümet tarafından atanan valilere ilgili kişiyi görevden alma, ilgili derneğin faaliyetlerini felç etme ve onların yerine resmi bir kayyım atama hakkı veriyor.

FATF tarafından belirlenen 7 eksiklikten 5’inin giderildiğini hatırlatan Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, şunları söyledi:

“Kalan 2 eksiklikle ilgili çalışmaları hızlı ve etkin bir biçimde gerçekleştirmek üzere, Bakanlığımız koordinasyonunda, Hazine ve Maliye Bakanlığı, Adalet Bakanlığı ve İçişleri Bakanlığı bakan yardımcıları ile bu Bakanlıkların ilgili kurumlarının (Hazine ve Maliye Bakanlığı Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı, Adalet Bakanlığı Dış İlişkiler ve AB Genel Müdürlüğü ile Ceza İşleri Genel Müdürlüğü, İçişleri Bakanlığı Emniyet Genel Müdürlüğü (KOM ve TEM birimleri), Jandarma Genel Komutanlığı (KOM ve TEM birimleri) yöneticileri pazartesi günü bir araya geldi.

Toplantıda, söz konusu eksikliklerin giderilmesine yönelik olarak çalışmaların etkin bir koordinasyon içinde hızlı bir biçimde gerçekleştirilmesi gerektiği bir kez daha vurgulandı. Bu kapsamda, kara para aklama ve terörizmin finansmanı ile mücadelede görevli ihtisas mahkemelerinin ve savcılıklarının belirlenmesinin ardından kara para aklama ile mücadeleye yönelik özel soruşturma büroları da kurulmuş bulunmaktadır. Aynı bağlamda, ilgili birimlere yönelik olarak çeşitli rehberlerin hazırlanmasının yanı sıra eğitim ve farkındalık artırıcı çalışmalar yürütülmüştür. Bunlara ilaveten Bakanlıklarımız tarafından oluşturulmuş bulunan teknik çalışma grupları da faaliyetlerini yoğun bir şekilde devam ettirmektedir.”

Gri liste neleri zorlaştırıyor?

Şimşek, FATF’ın gri listesinden en kısa sürede çıkmak için gerekenleri hızla gerçekleştirip Türkiye’nin uluslararası kamuoyu nezdindeki olumlu intibasını güçlendireceklerini vurguladı.

Gri listede yer almanın olumsuz etkilerine değinen Şimşek, bunun “sermaye akışının gayrisafi hasılanın belli bir oranı kadar azalması” ve “sendikasyon kredilerinde maliyet artışı” gibi bazı olumsuz etkileri olduğunu söyledi.

Gri listede hangi ülkeler var?

Türkiye’nin 2021’dez dahil olduğu ‘gri liste’de Arnavutluk, Bahamalar, Barbados, Kamboçya, Gana, İzlanda, Jamaika, Moğolistan, Myanmar, Pakistan, Nikaragua, Panama, Suriye, Uganda, Yemen ,Zimbabve, Ürdün ve Mali bulunuyor.