Türkiye’nin ihracatı ucuzladıkça ucuzluyor
Öncü gösterge olan TİM kayıtlarına göre 2023’te 1,48 dolar olan kg başına toplam ihracat birim değeri, 2024’te 1,42 dolara düştü. Gerileme özellikle savunma sanayii, otomotiv, tekstil, çelik gibi önemli sektörlerde gözlendi.
Türkiye, parasal değer olarak ihracatını artırsa da ihracatın birim değerinde düşme eğilimi gözlendi. İhracat birim değerindeki değişim, TÜİK’in dış ticaret endeksi verileriyle ortaya çıkacak. Öncü veri olarak değerlendirilebilecek TİM kayıtlarında ise 2023’te 1,48 dolar olan kg başına toplam ihracat birim değeri, 2024’te 1,42 dolara düştü. Savunma sanayii, otomotiv, tekstil, çelik gibi önemli sektörlerdeki birim fiyat düşüşleri dikkat çekti. Buna karşılık, hazır giyim, makine, elektronik gibi sektörlerde birim fiyatlar kısmi olarak yükseldi.
Ekonomim’den Mehmet Kaya’nın TİM verilerinden derlediği bilgilere göre 2024’te ihracat birim fiyatlarında kısmi olarak gerileme yaşandı.
Küresel piyasalarda enflasyon nedeniyle fiyatlar yükselse de ihracattaki birim fiyatlarda değişim olmaması dikkat çekti. İhracat birim fiyatlarını sadece enflasyon nedeniyle yaşanan fiyat artışları etki etmiyor. Lojistik, hammadde, enerji ve küresel dış ticaret değişimleri de ana faktörler olarak etki ediyor. İhracat birim fiyatlarının son yıllardaki genel fiyat artışlarından yararlanamama nedenlerine yönelik ayrıca bir analiz gerekiyor.
Türkiye’nin ihracatçı olduğu ana sektörlerdeki birim fiyat gerilemeleri de dikkat çekti. Savunma sanayiindeki birim değer 2023’teki 62,61 dolar değerinden, 57,84 dolara geriledi. Alt mal gruplamaları içinde ana grubu oluşturanlara bakıldığında, otomotiv grubunda genel otomotivde birim fiyatlar 6,34 dolardan 6,32 dolara gerilerken yan sanayide artış oldu. Tekstil sektöründeki iplik ve kumaş grubunun tamamında birim fiyatlarda düşüş yaşandı. Bu grupta 10 sent ile 1 dolar arasında birim fiyatlarda düşüşler oldu. En fazla ihracat gerçekleşen kumaşlarda birim fiyatlar 5,59 dolardan 5,46 dolara gerilerken, ipliklerde 4,57 dolardan 3,58 dolara düşüş gözlendi. Demir-çelikte de birim fiyatlar 11 sent geriledi. Çelikte birim fiyat 0,89 dolardan 0,76 dolara, çelik grubundaki diğer metallerde 1,02 dolardan 0,92 dolara gerileme oldu.
Hazır giyim ve makine sektörlerinde yükseliş
İhracatında düşüş olan hazır giyimin ana grubu olan dış giyimde ihracatta düşüş olsa da birim fiyatlarda 20,56 dolardan, 20,87 dolara yükseliş yaşandı. Çok çeşitli alt grupları olan makine sektöründe ise en fazla ihracat yapılan tarım makineleri, genel makine ve aksamları, takım tezgahları, makine alt sanayii, inşaat makinelerinin tamamında birim değerde yükselişler oldu. En yüksek ihracat alt grubu olan elektronik cihazlarda birim değer 11,23 dolardan 11,38 dolara yükselirken, bu gruptaki makinelerin elektronik cihazları grubunda birim birim fiyat neredeyse sabit kalarak 0,08 sent düşüş yaşadı.
Savunma sanayiindeki dikkat çekici artış
Savunma sanayiinde ihracat 2024’te bir önceki yıla göre en yüksek artış yaşayan sektörlerden olsa da birim fiyatlardaki gerileme dikkat çekti. Bunda otomotiv ve deniz gibi gruplardaki görece birim fiyatı düşüş ve büyük platformlar vb. teslimlerin etkili olduğu tahmin ediliyor. Savunma sanayiinin ana grup dışındaki tüm diğer gruplar içindeki ürünleriyle birlikte ihracatı 2024’te 7 milyar 262,1 milyon dolara ulaştı. Bir önceki yıl genel toplam 5 milyar 910 milyon dolar düzeyindeydi. Savunma Sanayii Başkanı Haluk Görgün, hizmet vb. diğer kalemlerle birlikte 2024 ihracatının 7 milyar 154 milyar dolar olduğunu açıkladı. Savunma ve havacılık sanayiinin çeşitli gruplardaki ürünleri TİM kayıtlarında farklı kalemlerde yer alabiliyor. Bu nedenle genel olarak verilerde farklılıklar oluşuyor. Alt gruplarla birlikte bakıldığında savunma sanayiinin toplam ihracat içindeki payındaki yükseliş de dikkati çekti. Alt mal gruplamaları içindeki verilerle sektörün genel ihracat içindeki payı 2023’te 2,67 seviyesindeyken, 2024’te 3,21’e yükseldi.
Oyunlar ve Bulmacalar