Artık kesin bilgi: Zeytinyağı bu yıl az, fiyat çok olacak

Fiyatı çok arttığı gerekçesiyle ihracatına süresiz “fiili yasak” getirilen zeytinyağında yeni rekolte belli oldu. 24 Eylül’e kadar Türkiye’nin tüm üretim bölgeleri gezilerek yapılan tespit sonucu Türkiye’de bu yıl zeytinyağı rekoltesinin 180,000 ton olduğu ortaya çıktı. Edinilen bilgiye göre Ticaret Bakanlığı zeytinyağı rekoltesini bu hafta açıklayacak. Bu arada sofralık zeytin rekoltesinin de 480,000 ton civarında gerçekleşeceği tespit edildi.

Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyi (UZZK) Başkanı Dr. Mustafa Tan geçen yılki rekor 421,000 tonluk rekor zeytinyağı rekoltesinin hayli altında gerçekleşen yeni rekolte konusunda şunları söyledi:

“Geçen yılki rekolte çok olağanüstü bir rakamdı. Bu yılın yok yılı olduğu da düşünüldüğünde rakam çok kötü değil. Geçen yıldan da 180,000 ton devir var. Bu da elimizde 360,000 zeytinyağı olacağı anlamına geliyor. İç tüketimin 150,000 ton olacağını, ihracatın da geçen yılki gibi 150,000 ton ile rekora ulaşacağını varsaysak bile yeterli zeytinyağımız olacak.”

Ancak yok yılı olsa bile rekoltenin bu denli düşük olmasında küresel iklim değişikliğinin üretimi vurması da etkili oldu. var. Türkiye’nin elinde bu yıl yeterli zeytinyağı bulunması iç piyasada fiyatların düşeceği anlamına gelmiyor. Bunun iki nedeni var. Birincisi maliyetlerin yüksekliği. Hem Dr. Tan hem de Ayvalık Ticaret Odası Yönetim Kurulu üyesi zeytinyağı ihracatçısı Halil Aykut’un verileri bu savı doğruluyor. Verilere göre erken hasat zeytinyağının litresinin maliyeti Körfez bölgesinde 250-300 TL’ye ulaşıyor. Tüketici ise bu zeytinyağını, en iyi ihtimalle 330- 340 TL’den satın alabilecek.

İkinci neden ise dünyanın en büyük zeytinyağı üreticilerinden İspanya’da rekoltenin bu yıl da geçen yıl gibi çok düşük olması. Bu iki etken de fiili ihracat yasağının devamı durumunda bile dünyada küresel iklim değişikliğinin neden olduğu düşük rekolte nedeniyle zeytinyağında “kusursuz fırtına” yaşanacağı.

Zeytinyağının hikayesi bu yıl acı bir sona doğru gidiyor, fiyatlar ağız yakacak

İspanya’da da durum çok kötü

Türkiye’de rekolte düşük de dünyanın en büyük zeytinyağı üreticisi İspanya ne durumda? Ülkenin en önemli üretim bölgelerindeki uçsuz bucaksız zeytin bahçeleri geçen yıl olduğu gibi bu yıl da sıcaktan kavrulmuş. Yağmur pek az düşmüş ve bu nedenle de zeytinyağında rekolte tahminini 660 bin tona kadar çekmişler. Sıradan bir yılda rekoltenin 1 milyon 300 bin ton olduğu ülkede bu veri durumun vahametini gösteriyor.

“İyi bir yılda rekolte 1 milyon 700 ile 1 milyon 800 bin ton arasında olurdu” diyen bir ihracatçıya göre, ihtiyacını karşılamak ve dökme olarak aldığı yağı ihraç etmek için ithalata yüklenen İspanya’da geçen yıl rekolte 780 bin ton olarak gerçekleşmiş.

‘Yok yılındayız ama zeytinyağında sıkıntı olmaz’

Fiili ihracat yasağı sürer mi?

Türkiye resmi bir karar almamış olsa bile zeytinyağında 1 Ağustos’tan bu yana uyguladığı ve 31 Ekim’de sona erecek olan “fiili yasak”ı 18 Ekim’de süresiz uzatmıştı. Resmi yasaklama yok ama İhracatçı Birlikleri’ne yapılan başvurularda kayıt açılmadığı için ihracat yapmak mümkün değil. Fiili yasağın nedeni ise ihracatın iç piyasada zeytinyağı fiyatını yükseltmiş olduğuna ilişkin inanç.

Ticaret Bakanlığı 18 Ekim’deki açıklamasında iç piyasada tüketici refahı ve fiyatları bakımından arz yönlü sıkıntılara mahal verilmemesi için zeytin rekoltesindeki gelişmelerin takip edileceğini, dökme ve varilli zeytinyağı ihracatına yönelik tedbirin bir süre daha sürdürüleceğini belirtmişti.

Açıklamada bu sezon ülkede üretimin “yok yılı” kaynaklı azaldığına ve birçok bölgede zeytinin çiçek açma dönemindeki olumsuz iklim şartlarından dolayı üretim kayıpları yaşandığına dikkati çekilerek, şu görüşlere yer verilmişti:

“Dünyada artan zeytin yağı fiyatlarında herhangi bir gerilemenin olmayacağı ve artan dış talebin devam edeceği dikkate alındığında, iç piyasada tüketici refahı ve fiyatları bakımından arz yönlü sıkıntılara mahal verilmemesini teminen, ürün rekoltesindeki gelişmelerin bir süre daha takip edilerek, dökme ve varilli zeytinyağı ihracatına yönelik olarak uygulanan tedbirin bir süre daha devam ettirilmesi ihtiyacı hasıl olmuştur. Anılan değerlendirmelerin tümü Tarım ve Orman Bakanlığımız ile tam bir koordinasyon halinde yapılmış ve kararlar buna istinaden alınmıştır. Öte yandan, ambalajlı ve kutulu zeytinyağı ihracatına yönelik uygulanan herhangi bir tedbirin bulunmadığının da kamuoyuyla paylaşılmasında yarar görülmektedir.”

Geleneksel İtalyan ve İspanyol yemeklerine pahalı zeytinyağı darbesi