Tülin Özen’den 13 filmlik festival önerisi

Sinema ve tiyatro dünyamızın en iyi oyuncularından Tülin Özen’in pek merak ettiğimiz, Selman Nacar’ın yönettiği ‘Tereddüt Çizgisi’ filmi, dünya prömiyerini Venedik Film Festivali’nde yapmış, Özen’in performansından övgüyle söz edilmişti. ‘Tereddüt Çizgisi’nin Türkiye’deki ilk gösterimi 43. İstanbul Film Festivali’nde yapılacak. Ulusal Yarışma’da yer alan film, 27 Nisan Cumartesi günü, saat 21.30’da Atlas 1948’de seyirciyle buluşacak. Tülin Özen de gösterime katılacak.

Tülin Özen festivalin müdavimlerinden. Yıllardır festivali takip ediyor, salonlar arası mekik dokuyor, film izlemek için. Bu yıl da listesi hazır. Öncelikle Ulusal Yarışma’da yer alan bütün filmleri izleme niyetinde ve bu filmleri de seyirciye tavsiye ediyor. 10Haber için festival programından 13 film seçti. Önerilerini gururla sunarız!

ÖLMEK / DYING

Yönetmen: Matthias Glasner
Oyuncular: Lars Eidinger, Corinna Harfouch, Lilith Stangenberg, Ronald Zehrfeld, Robert Gwisdek
ALMANYA / 2024 / DCP / Renkli / 180’ / Almanca; Türkçe, İngilizce altyazılı

Ödüller: 2024 Berlin En İyi Senaryo, Alman Sanat Sinemaları Ödülü

Lunies ailesi uzunca bir zamandır aile bile sayılmaz. Lissy, demans hastası kocası bakımevine alındığı için kendince memnundur. Ancak yeni özgürlüğü fazla sürmez, çünkü diyabet, kanser ve böbrek yetmezliği yüzünden onun da fazla zamanı kalmamıştır belli ki. 40’lı yaşlarının başındaki oğulları Tom bir orkestra şefidir ve halen ‘Ölmek’ başlıklı bir beste üzerinde çalışmaktadır. Tom’un kız kardeşi Ellen’ın evli bir adamla ilişkisiyse neredeyse tamamen alkol bağımlılığı üzerine kurulmuştur. Ölüm kapının eşiğinde belirdiğinde, birbirine yabancı aile fertleri nihayet yeniden bir araya gelir.

Yönetmen Matthias Glasner, duygu ya da sefalet sömürüsünün zekice üstesinden gelen; yaşam, ölüm ve aradaki her şey hakkındaki bu acımasız ve harika komedi-dramda, işlevsiz bir aile üzerinden yaşamın bir parçası olan ölümü ele alıyor.

* Bu film Goethe Institut Istanbul ve German Films’in katkılarıyla gösterilmektedir.

KARANLIKTAKİ ADAM / MAN IN BLACK

Yönetmen: Wang Bing
FRANSA, ABD, İNGİLTERE / 2023 / DCP / Renkli / 60’ / Çince; Türkçe, İngilizce altyazılı

Ödülleri: 2023 DMZ Docs (Kore) Büyük Ödül–Sınırlar / 2023 Manaki (K. Makedonya) En İyi Görüntü

Ömrünce eziyet görse de şefkati hâlâ canlı kalmış bir adamın çıplak bedeni ve iç dünyası gözler önüne seriliyor. Çin’in en önemli çağdaş klasik bestecilerinden 86 yaşındaki Wang Xilin, Kültür Devrimi sırasında ağır bir zulmün hedefi oldu; dayak, hapis ve işkenceye maruz kaldı. Hâlen Almanya’da sürgünde olan Xilin, filmde Çin’in karmaşık bir döneminin kanıtları olarak hafızasında hâlâ yer tutan bazı korkunç olayları kameranın karşısına çıplak bedeniyle çıkarak, kendi senfonileri eşliğinde yeniden anıyor.

Yönetmen Wang Bing’in dünya prömiyerini 2023’te Cannes’da yapan bu ikinci filmi, tiyatro, opera ve sinemayı güçlü bir şekilde harmanlıyor. Kurmaca ve belgesel filmlerinde geçmişin ve günümüzün duyulmamış seslerini ziyaret ederek Çin’in bir ülke ve ulus olarak dönüşümünü ele alan Wang Bing, ‘Karanlıktaki Adam’ı şöyle anlatıyor: “Bedenin yok edilmesinden öte politik ceza yoktur. Ben de tüm bu sınavlardan geçmiş bir bedene ışık tutmak istedim”.

* Bu film Institut Français Istanbul katkılarıyla gösterilmektedir.

PEPE 

Yönetmen: Nelson Carlos De Los Santos Arias
Oyuncular: Jhon Narváez, Sor María Ríos, Fareed Matjila, Harmony Ahalwa, Jorge Puntillón García
DOMİNİK CUMHURİYETİ, NAMİBYA, ALMANYA, FRANSA / 2024 / DCP / Renkli ve Siyah-Beyaz / 122’ / İspanyolca, Afrikaanca, Mbukushu, Almanca; Türkçe, İngilizce altyazılı

Ödülleri: 2024 Berlin En İyi Yönetmen

Genç su aygırı Pepe Kolombiya cangılında öldürüldü. Amerika kıtasında öldürülen türünün ilk ve son örneğiydi. Pepe’nin hayaleti, bu toprakların halklarının sözlü geleneğine uygun bir şekilde hem gerçek hem de uydurma, bazen ciddi bazen de oyuncaklı hikâyesini sesler ve böğürtüler eşliğinde anlatıyor.

Dövüşen erkekler, diktatörlükler, şiirsel anılar, vatan hasreti ve gerçekte nerede olduklarını bilmeden ölen varlıklarla dolu bu komşu kasabaların hayali dünyalarına bir hikâye daha ekleniyor. Karşılaşmalar ve yanlış anlaşmalar, aydınlanmalar ve hüzünler arasında, hikâye içinde hikâyeyle dolu, öngörülemez bir dünyaya adım atıyoruz. Nelson Carlos De Los Santos Arias, 2018’de İstanbul Film Festivali’nde ‘Cocote’ ile Jüri Özel Ödülü’ne layık görülmüştü.

DÜNYANIN SONUNDAN ÇOK DA BİR ŞEY BEKLEMEYİN / DO NOT EXPECT TOO MUCH FROM THE END OF THE WORLD

Yönetmen: Radu Jude
Oyuncular: Ilinca Manolache, Ovidiu Pîrşan, Nina Hoss, Dorina Lazar, László Miske, Katia Pascariu
ROMANYA, LÜKSEMBURG, FRANSA, HIRVATİSTAN / 2023 / DCP / Renkli / 163’ / Romence; Türkçe, İngilizce altyazılı

Ödülleri: 2023 Locarno Jüri Özel Ödülü, Genç Jüri Birincilik Ödülü /2023 Lizbon Lisbon Jüri Ödülü /2024 Dublin Eleştirmenler Ödülü Critics Circle Awards En İyi Film

Romen usta Radu Jude, ‘Kaçık Porno’nun ardından yine acımasızca baş döndürücü bir sosyal taşlamayla festivalde. Sinema, kapitalizm, emek ve tarihin komik sürprizler ve absürt anlarla buluştuğu, dijital dünyanın politik halk manzarasıyla kesiştiği bu feminist film, iki bölümden oluşuyor ve iki Angela’yı izliyor:

Uykusuzluktan perişan film prodüksiyon asistanı, ağzı bozuk Angela, çokuluslu bir şirket adına iş güvenliği konulu bir video çekmek için arabasıyla Bükreş sokaklarını arşınlıyor. Öte yanda, yıllar öncesinden kalan bir filmde, taksi şoförü Angela, müstakbel kocasıyla yine Bükreş yollarında tanışıyor. Dünyanın bitik halini zehir gibi bir mizah (ve cep telefonu) filtresinden geçirerek sivri dilli, edepsiz şarkılarla perdeye yansıtan bu benzersiz film, Romanya’nın Oscar adayı oldu.

* Bu film Dimitrie Cantemir Romen Kültür Merkezi’nin katkılarıyla gösterilmektedir.

YAPRAK FIRTINASI / THE UNDERGROWTH

Yönetmen: Macu Machín
Oyuncular: Carmen Machín, Elsa Machín, Maura Pérez
İSPANYA / 2024 / DCP / Renkli / 72’ / İspanyolca; Türkçe, İngilizce altyazılı

Üzerinde yaşadığınız topraklar kadar yaşlı olsanız bile aile bağlarınız zayıflar mı, eski kırgınlıklar hiç solar mı, şiddetli rüzgârlar ve hiç dinmeyen depremler tarafından hiç aşındırılır mı? Bizi ayrı tutan nedir ya da hayaletlere rağmen bizi bir arada tutan nedir?

20 yıl aradan sonra Elsa ve kız kardeşi Maura, büyüdükleri eve geri dönerler. Üçüncü kız kardeş Carmen orada tek başına yaşamakta ve ailenin Gran Canaria adasındaki cılız mülklerine göz kulak olmaktadır. Maura’nın hastalığı içten içe onu tüketirken, Elsa ile Carmen üçüne kalan mirası nihayet paylaşmanın yolunu bulurlar.

Badem hasadıyla bitmek bilmeyen tartışmalar arasında eski çatışmalar su yüzüne çıkar ve yıllardır uykuda olan ince ama şiddetli volkanı uyandırır. Şubat ayında Berlin Film Festivali’nde prömiyerini yapan filminde yönetmen Macu Machín kendi ailesinin (ağaç kabuğu gibi sert ve dirençli kadınlarla örülü) eşsiz evrenine, yaşadıkları topraklara, köklerine ve anılarına göz atıyor.

DAHOMEY

Yönetmen: Mati Diop
FRANSA, SENEGAL, BENİN / 2024 / DCP / Renkli / 67’ / Fransızca, Fon, İngilizce; Türkçe, İngilizce altyazılı

Ödülleri: 2024 Berlin En İyi Film

Berlin Film Festivali’nin en iyisi seçilerek Altın Ayı’yı kazanan ‘Dahomey’, 26 yağmalanmış sanat eserinin 2021’de Fransa’dan Benin’e iade ediliş sürecini konu alıyor. Eserlerden birinin bakış açısından anlatılan ‘Dahomey’, bir yandan sömürgeciliğin mirasına değinirken bir yandan da nesnelere özellik kazandıran ışıltılarını inceliyor.

1892’de Dahomey Krallığı’ndan Fransız sömürge birlikleri tarafından yağmalanan binlerce parçalık hazinenin 26 parçası, 2021 Kasım’ında bugünkü adıyla Benin Cumhuriyeti’ne iade ediliyor. Peki, kadim atalar vatana döndüğünde nasıl karşılanmalılar? Abomey-Calavi Üniversitesi öğrencileri, tartışmalarında bu konuyu ele alıyorlar. Politikle şiirseli dengelemeyi başaran Mati Diop, ‘Atlantique’ ile 2019’da Cannes’da Büyük Ödül’e layık görülmüştü.

YALANLARIN ANASI / THE MOTHER OF ALL LIES

Yönetmen: Asmae El Moudir
FAS, MISIR, SUUDİ ARABİSTAN, KATAR / 2023 / DCP / Renkli / 96’ / Arapça; Türkçe, İngilizce altyazılı

Ödülleri: 2023 Cannes En İyi Yönetmen–Belirli Bir Bakış, Altın Göz–En İyi Belgesel /2023 Valladolid İzleyici Ödülü / 2023 Sydney Büyük Ödül /2023 Atina En İyi Belgesel /2023 Durban En İyi Belgesel / 2023 DOK Leipzig İzleyici Ödülü / 2023 Bergen Olağanüstü Belgesel

Her ailenin sırları vardır. Ancak Faslı genç yönetmen Asmae El Moudir, ailesinin gizemlerinin devasa olduğunu fark eder. Örneğin neden çocukluğundan sadece tek bir fotoğraf olduğunu, o fotoğraftaki kızın da neden kendisi olmadığını bilmek ister. Bu yüzden Kazablanka’da büyüdüğü mahallenin el yapımı bir maketini yaparak geçmişi çözmeye karar verir. Bu mahallede annesinin, babasının ve büyükannesinin evleri ve memleketleri hakkında anlattığı hikâyeleri sorgulamaya başlar. Ancak ortaya çıkan gerçekle yüzleşmek hayal ettiğinden çok daha zordur.

Fas’ın Oscar adayı olarak kısa listeye kalan ‘Yalanların Anası’, kuşaktan kuşağa aktarılan sömürgeci bir geçmişin travmalarının üstesinden gelmek adına sessizliği bozuyor.

İMPARATORLUK / THE EMPIRE

Yönetmen: Bruno Dumont
Oyuncular: Lyna Khoudri, Anamaria Vartolomei, Camille Cottin, Fabrice Luchini, Brandon Vlieghe
FRANSA, İTALYA, ALMANYA, BELÇİKA, PORTEKİZ / 2024 / DCP / Renkli / 110’ / Fransızca; Türkçe, İngilizce altyazılı

Ödülleri: 2024 Berlin Jüri Ödülü

Opal Sahili, Fransa’nın kuzeyi. Tablodan fırlamış gibi görünen sessiz ve sakin bir balıkçı köyünde nihayet bir şey olur ve özel bir bebek dünyaya gelir. Bu çocuk öyle eşsiz ve tuhaftır ki, gezegenler arası imparatorlukların şövalyeleri arasında gizli bir savaş başlar.

Epik müzikal Jeanne, P’tit Quinquin ve Hadewijch gibi her zaman şaşırtıcı filmlere imza atan Bruno Dumont, bilim kurgu türünü kendine has üslubuyla ele alıyor, iyi ile kötünün mücadelesindeki boşlukları keşfediyor ve gişe rekortmeni uzay destanlarını alaya alıyor: “Ciddi Avrupa sinemasını eğlenceli sinemayla birleştirmek istedim. Gördüğünüz manzaralar kuzey Fransa değil, içimizin manzaraları. Uzay gemisi kalplerimizde. Zamanın başlangıcından beri film böyle bir şeydir.”

* Bu film Institut Français’nin katkılarıyla gösterilmektedir.

MUTLULUK /GRACE

Yönetmen: Ilya Povolotsky
Oyuncular: Maria Lukyanova, Gela Chitava, Eldar Safikanov, Ksenia Kutepova
RUSYA / 2023 / DCP / Renkli / 120’ / Rusça, Gürcüce, Balkarca; Türkçe, İngilizce altyazılı

Ödülleri: 2023 Stockholm En İyi Görüntü / 2023 Auteur FF (Sırbistan) En İyi Yönetmen

“Yazın kuzeye, kışın güneye” diyor baba, “O zamanlar turist olmaz, yerlilerin de parası olur.” Eski bir karavan, içinde bir genç kız, babası ve paslı bir film projektörüyle birlikte Rusya’nın en karanlık eyaletlerinden geçiyor. On yıl, belki de daha uzun süredir gözalıcı “hiçlikler” arasında sürükleniyorlar. Ancak kuzeye doğru giderlerken arabaları (yani tüm dünyaları) havaya uçunca her şey değişiyor.

Slavların geleneksel halk masallarından heves alan ‘Mutluluk’ çelişkili sohbetler, ağustosböceğinin gergin çığlığı ve denizden gelen rüzgârın sert nefesiyle hem Kuzey Kafkasya’dan Kalmuk bozkırlarına fiziksel hem de simgesel bir yolculuğu anlatıyor.

Ilya Povolotsky’nin bağımsız olarak yapımcılığını üstlendiği ilk uzun metrajlı filmi dünya prömiyerini Cannes’da Yönetmenlerin On Beş Günü bölümünde yaptı.

HER ŞEYİN AÇIKLAMASI / EXPLANATION FOR EVERYTHING

Yönetmen: Gábor Reisz
MACARİSTAN, SLOVAKYA / 2023 / DCP / Renkli / 152’ / Macarca; Türkçe, İngilizce altyazılı

Ödülleri: 2023 Venedik En İyi Film–Ufuklar / 2023 Chicago En İyi Film, En İyi Senaryo

Kutuplaşmış bir toplumda en saçma durumlar bile siyasal bir silaha dönüşebiliyor. Gábor Reisz’ın Venedik Film Festivali’nde ödüllendirilen son filmi Macaristan’daki son derece politik ve güncel bir çatışmadan yola çıkarak benzer bir durumu ele alıyor.

Budapeşte’de yaz mevsimidir. Liseli Abel yıl sonu sınavlarına odaklanmaya çalışırken en yakın arkadaşı Janka’ya umarsızca âşık olduğunu fark eder. Çalışkan Janka kendince, evli tarih öğretmeni Jakab’a vurulmuştur. Jakab ise Abel’in muhafazakâr babasıyla kavgalıdır. Abel’in girdiği tarih sınavı, öğretmenleriyle atışmasının ardından duyulunca önemsiz gibi görünen bu tartışma tüm ülkeyi sarsan bir skandala dönüşecektir. “Bence normal, insani iletişim durursa, hiç kimse kendini geliştiremez. Sonuçta yaşanabilir bir toplumun temellerinden biridir bu” diyor yönetmen Reisz.

* Bu film Türk-Macar Kültür Yılı kapsamında Liszt Enstitüsü Macar Kültür Merkezi ve Macaristan Milli Film Enstitüsü katkılarıyla gösterilmektedir.

FARUK

Yönetmen: Aslı Özge
Oyuncular: Faruk Özge, Derya Erkenci, Nurdan Çakmak, Fikret Özge, Gönül Gezer, Alibey Güner, Semih Arslanoğlu, Begüm Güzeldoğu
ALMANYA, TÜRKİYE, FRANSA / 2024 / DCP / Renkli / 97’ / Türkçe; İngilizce altyazılı

Ödülleri: 2024 Berlin FIPRESCI Ödülü Panorama

Aslı Özge’nin gerçek mekânlarda çekilen, gerçek karakterler ve olaylara dayanan yeni filmi, sadece kentsel dönüşüm ve nezihleştirmenin etkilerini değil, bir baba-kız ilişkisinin karmaşıklıklarını da gözler önüne seriyor.

Berlin Film Festivali’nde Türkiye’den gösterilen tek uzun metrajlı filmin ana kahramanı, 90’lı yaşlarındaki, filme adını veren Faruk. 10 yıllardır oturduğu apartmanın yıkımı yaklaşırken Faruk, kaçınılmaz sonu geciktirme umuduyla bina yönetimi toplantılarına katılır. Kızının bu konu üzerine çektiği filmin ana kahramanına dönüştüğündeyse gerçek ile kurgu yavaş yavaş iç içe geçmeye başlar. İlk filmi ‘Köprüdekiler‘ ile 2009’da İstanbul Film Festivali’nde Altın Lale kazanan Aslı Özge, bu yıl festivalin Ulusal Yarışma Jürisi’ne başkanlık ediyor.

AŞİT

Yönetmen: Pınar Öğrenci
ALMANYA, TÜRKİYE / 2022 / DCP / Renkli / 60’ / Kürtçe; Türkçe, İngilizce altyazılı

Van’ın güneyindeki dağlık bir bölgenin el değmemiş bir noktası olan Müküs’te (Türkçe Bahçesaray, Ermenice Moks) aşırı kar yağışı bölge sakinlerinin seyahat etmesini engeller. Dağların zirvelerini kaplayan kalın ve tehlikeli kar tabakası, Kürtçe ‘aşît’ kelimesinin çifte anlamını hatırlatır: çığ ve felaket; çığ tehdidi ve Ermenilerin ‘Meds Yeghern’ olarak andıkları 1915’teki ‘Büyük Felaket’.

Aşît, Stefan Zweig’ın, satrancın faşizm karşısında bir hayatta kalma mekanizmasına dönüştüğü psikolojik gerilim romanı ‘Satranç’tan (Schachnovelle, 1941) esinleniyor. Filmin yönetmeni Pınar Öğrenci, Ermeniler için bir sembol şehir olan doğup büyüdüğü Van şehrinin ücra bir bölümünde, Ermeni toplumunun coğrafya, alışkanlıklar, gelenek, dil ve anılarda bıraktığı iz ve travmaları ortaya çıkarmak için sözlü anlatılardan, fotoğraf arşivlerinden ve güncel görüntülerden yararlanıyor. Manzaranın buz gibi güzelliğinin görünüşteki sükûneti, Ermeni sürgün müzisyen, Vanlı Hayrik Muradyan’ın eşsiz şarkılarıyla bozuluyor.

* Aşît -The Avalanche, documenta fifteen, Kassel, 2022 çerçevesinde gerçekleştirilmiştir.

BAZEN HEP BİRLİKTE

Yönetmen: Didem Pekün
TÜRKİYE / 2024 / DCP / Renkli / 74’ / Türkçe; İngilizce altyazılı

‘Bazen Hep Birlikte’ kuruluşundan bu yana paylaşarak üretimin devamlılığını önemseyen ve kendi dilini oluşturmayı odağına alan Çıplak Ayaklar Kumpanyası’nın kurucularından dansçı ve koreograf Mihran Tomasyan’ın hikayesini anlatarak seyirciyi hem Tomasyan’ı hem de İstanbul’u keşfetmeye davet ediyor.

Performatif bir belgesel olan ‘Bazen Hep Birlikte’ Tomasyan’ın Ermeni aile tarihi ve kimliği temelinde paylaştığı arşivler kolektif bir doğaçlama koreografi ve günümüz İstanbul’unun hengâmesiyle örülü bir anlatıya sahip. Yaratım ve dans performanslarında Mihran Tomasyan’ın yanı sıra Beste Demir, Ekin Önce, Leyla Postalcıoğlu, Nazlı Durak, Nazlı Tecimer ve Ufuk Fakıoğlu’nun yer alıyor.