Görkemli bir mirasın eşsiz mücevherleri: Romanesk, Gotik, Neoklasik ve Rönesans mimarilerinin katedrallere yansıyan heybetli güzelliği

Muhteşem freskler, uçan payandalar, çan kuleleri, vitraylar ve heykeller… Dönemler, sanat akımları ve dünya tarihi üzerinde derin izler bırakan katedraller sadece dini değil eşsiz sanatsal özellikleriyle de dünya mirasının en değerli hazineleri.

Notre Dame Katedrali / Cathedrale Notre-Dame de Paris (1163, Paris / Fransa)

Gotik mimarinin başyapıtı… Seine Nehri’nin kenarında bulunan güzeller güzeli Notre Dame Katedrali, dünyanın en ünlü Gotik yapılarından biri. Mimari güzelliğinin yanında heykeller, resimler, duvar halıları ve kutsal emanetlerden oluşan çok zengin bir koleksiyona sahip.

Katedralin en ünlü kısmı, birbirinden ayrılan üç parçadan oluşan batı cephesi. Katedralin en eski çanı; yapımı 1682’de biten ve güney kulede bulunan Emmanuel. Batı gül penceresi işlemelerle süslü. Kuzey ve güney gül pencereleri, Krallar Galerisi, Meryem Ana Heykeli, Meryem Ana Kapısı ve payandalar katedralin en görkemli parçaları.

15 Nisan 2019’da çıkan yangında katedralinin çatısı çöktü ve ve 19’ncu yüzyıldan kalan kulesi yıkıldı. Katedralin restorasyon çalışmalarının ardından aralık ayının ilk haftası açılması öngörülüyor.

Strazburg Notre Dame Katedrali / Cathedrale Notre-Dame-de-Strasbourg (1015, Strazburg / Fransa)

Victor Hugo’nun “anıtsal büyüklük ve inceliğin ustaca bir kombinasyonu” olarak nitelendirdiği Strazburg Notre Dame Katedrali, 424 yılda tamamlanan bir şaheser. Astronomik saati, portaldaki gül penceresi, heykelleri ve vitraylarıyla kendine hemen hayran bırakıyor.

Astronomik saat güneşin, takımyıldızlarının ve gezegenlerin yörüngelerini gösteriyor. Her gün saat 12.30’da melek çanını çaldıktan sonra yaşlı adam, ölüm, havariler, İsa ve görkemli horoz figürleri hareket ediyor.

Yapımına 1015’te başlanıp, 1439’da tamamlandığını öğrenince insan kendine bir çeki düzen verme ihtiyacı duyuyor doğrusu. Tüm katedrallerde olduğu gibi; ruhani ve ürkütücü ama güzelliğiyle insanı çekim alanına sokuyor.

Köln Katedrali / Kölner Dom (1248, Köln / Almanya)

Kesinlikle Gotik mimarinin en önemli eserlerinden biri ve aynı zamanda ülkenin en çok turist çeken yapısı. Almanya’nın 2’nci, dünyanın 3’üncü büyük kilisesi olan Köln Katedrali’nin yapımına 1248 yılında başlanmış. Tamamlanması tam 632 yıl sürmüş ve 1880 yılında hizmete açılmış.

Çift kuleli katedral, UNESCO Dünya Mirası Listesi’nin en önemli yapılarından. Şehrin merkezinde bulunan ve şehrin her yerinden görülebilen katedral, günümüzde Kuzey Avrupa’daki en büyük ibadethane. Tepeye çıkmak isterseniz, kulesinden doruğuna kadar 533 basamağı aşmak zorundasınız.

St. Paul Katedrali (1710, Londra / İngiltere)

İngiliz Barok, Neoklasik ve Gotik unsurların birleştiği, 1710 yılında inşa edilen bu muhteşem yapı, etkileyici dış cephesi, karmaşık iç mekanları ve ünlü kubbesiyle klasik güzelliğin mükemmel bir örneği.

1666 yılında çıkan ve kentin tarihindeki en büyük yangın felaketi olan Büyük Londra Yangını sırasında yıkılan bina, ünlü bilim adamı, matematikçi ve zamanının en büyük İngiliz mimarı Sir Christopher Wren tarafından dokuz yılda yeniden tasarlanmış.

St. Paul Katedrali aynı zamanda Londra Piskoposluğunun merkezi.

Salisbury Katedrali (1220, Salisbury / Birleşik Krallık)

Salisbury Piskoposluğunun ana kilisesi ve Salisbury Piskoposunun makamı, ayrıca Britanya’nın en büyüğü.

12’nci yüzyılın sonlarından 17’nci yüzyılın ortalarına kadar katedrallerin ve kiliselerin inşasında kullanılan erken dönem İngiliz Gotik mimarisinin önde gelen örneklerinden biri. 38 yılda inşa edilen katedrale 1240 yılında manastırlar, 1330 yılında ise kule ve sivri uç eklenmiş.

Magna Carta’nın hayatta kalan dört orijinal kopyasından biri ‘Bölüm Evi’nde sergileniyor.

Duvarlarında açık gri Chilmark taşı, sütunlarında koyu cilalı Purbeck mermerinin kullanıldığı uzun, dar nefiyle ve M.S 1386’dan kalma Orta Çağ saatiyle gerçekten sıra dışı bir güzelliğe sahip.

Canterbury Katedrali (1070, Canterbury, Birleşik Krallık)

Gotik ve Romanesk tarzlarında yapılan Canterbury Katedrali 1400 yılı aşkın hikayesiyle İngiliz tarihinin simgelerinden biri ve İngiltere’nin en ünlü Hıristiyan yapıları arasında.

Aziz Augustine tarafından M.S 597 yılında yapılan katedral 1070 ve 1077 yılları arasında tamamen yeniden inşa edilmiş. İngiltere Kilisesi’nin ruhani lideri ve dünya çapındaki Anglikan Cemaati’nin sembolik lideri olan Canterbury Başpiskoposu’nun katedrali ve 1988 yılından bu yana UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde.

Floransa Katedrali / Cattedrale di Santa Maria del Fiore(1296, Floransa / İtalya)

Altın orana en uygun yapılardan biri olarak karşımıza çıkan görkemli Gotik katedralin kompleksini oluşturan üç bina UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde.

Çarpıcı mermer cephesiyle göz kamaştıran katedralin kubbesi bugüne kadar inşa edilen en büyük tuğla kubbe. 15’nci yüzyıldan kalan kubbe Rönesans’ın ilk önemli mimarlık eserinden biri olarak gösteriliyor ve İtalyan Rönesansı’nın en büyük temsilcilerinden mimar Filippo Bruneleschi’nin imzasını taşıyor.

Latin haçı planlı yapının çan kulesi ise Rönesans resminin öncüsü, mimar Giotto’nun tasarımıyla 1331-1355 arasında inşa edilmiş.

Milano Katedrali / Duomo di Milano (1386, Milano, İtalya)

Piazza del Duomo Meydanı’nda bulunan Duomo di Milano, Avrupa’nın 4’üncü büyük katedrali ve dünyanın en gösterişli Gotik dış cephesine sahip yapıları arasında.

Yapımına Gotik mimarinin en parlak dönemini yaşadığı 1386 yılında başlanmış ancak 500 yılda tamamlanmış. Gotik, Neoklasik ve Neo-Gotik üslupta, beyaz mermerden yapılan katedral, 3400 heykel ve 135 gargoyle yani yaratık şeklindeki heykelciğe sahip.

En önemli eserlerden biri 1562 yılında Marco d’Agrate tarafından yapılan Saint Bartholomew heykeli. Katedralin tepesine 1762 yılında yerleştirilen Madonna heykeli ise altından.

La Sagrada Familia Katedrali / Basilica i Temple Expiatori de la Sagrada Família (1883, Barselona, İspanya)

Barselona’nın şüphesiz en ikonik yapısı. Modern mimarinin öncülerinden Antoni Gaudi’nin 1883 yılında yapımını devraldığı ama 1926 yılında ölümüyle yarım kalan ve o dönemde ancak dörtte biri tamamlanan katedralin çalışmaları hala devam ediyor.

Çalışmalarına başladığı günden itibaren kariyerini katedralin yapımına adayan Gaudi’nin karmaşık mimari tarzı hala çözülmeye çalışılıyor ve orijinal çizimlerin yok olması da yapımın bitirilmesini zorlaştırıyor.

İspanyol Gotik, Art Nouveau ve Katalan Modernizmi tarzlarını birleştiren Gaudi, katedrali Nativity Facade, Passion Facade ve Glory Facade adlı üç farklı cephe olarak tasarlamış. Her biri İsa’nın doğuşundan ölümüne ve dirilişine kadar önemli bir anı tasvir ediyor.

La Sagrada Familia elbette UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde Antoni Gaudi’nin eserleri adı altında yer alıyor.

Aziz Petrus Bazilikası / Basilica di San Pietro(1506, Vatikan)

Aziz Petrus Bazilikası ya da San Pietro Bazilikası, Hıristiyanlığın en büyük kilisesi ve Vatikan’daki en dikkat çeken bina. Yüksek Rönesans mimarisinin bu görkemli yapısı, adını İsa’nın 12 havarisinden biri olan Aziz Petrus’tan alıyor.

Yapı, kubbesiyle de Roma’nın silüetindeki en önemli parçalardan. Bazilika aynı zamanda Michelangelo’nun Pieta’sı ve yüksek sunaktaki Bernini’nin bronz baldakeni de dahil olmak üzere paha biçilmez sanat eserleriyle dolu.

Aziz Petrus Bazilikası’nın bugünkü halinin ana mimarları Donato Bramante, Michelangelo ve Carlo Maderno. Michelangelo ancak o zamanlar 70’li yaşlarında olan büyük usta yapı tamamlanamadan hayatını kaybetmiş. Sonrasında dönemin en ünlü mimarları ve sanatçıları bazilikanın yapımında görev almış.

Aziz Vasil Katedrali / Saint Basil’s Cathedral(1555, Moskova, Rusya)

Moskova’nın Kızıl Meydan’ında bulunan, dünyanın en renkli ve süslü yapılarından biri olan Aziz Vasil Katedrali şüphesiz Rusya’nın en popüler kültürel sembollerinden.

İncil’deki Cennet Krallığı tasvirinden esinlenerek tasarlanan Aziz Vasil Katedrali, SSCB’nin çöküşünün ardından müze olarak kullanılıyor ve 16’ncı ve 17’nci yüzyıllara ait 400’ü aşkın eser barındırıyor. 1555 yılında Rus Çarlığı’nı kuran ‘Korkunç Ivan’ lakaplı Ivan IV Vasilyevich’in emriyle inşa edilen katedralin rengarenk sekiz kubbesi var ve her biri sekiz ayrı zaferi simgeliyor.

UNESCO Dünya Mirası Listesi’ndeki katedralin önceleri som altından olan kubbeleri ise 1670’ten sonra değişik renklerde boyanmış.

Alexander Nevski Katedrali (1882, Sofya / Bulgaristan)

Bulgaristan’ın en görkemli sembolü. 1877-78 Osmanlı-Rus savaşında ölen Rus askerlerinin anısına 1882 yılında yapımına başlanan ve 1912 yılında açılan Bulgar Ortadoks katedrali, ünlü Rus mimar Alexander Pomerantsey tarafından Neo-Bizans mimarisinde tasarlanmış.

Şehrin simgelerinden biri olduğu kadar dünyanın en büyük Doğu Ortodoks katedrallerinden biri. Belgrad’daki Aziz Sava Katedrali’nden sonra Balkanlar’daki ikinci büyük katedral.

Adını Rus Prensi Alexander Nevski’den alan katedral, aynı anda 10 bin kişiyi alabilecek kadar büyük. Yeşil yarım kubbeleriyle çok şık ve gerçekten ihtişamlı.

Mermer parçaları Münih’te, metal aksamları Berlin’de, kapıları ve mozaikleri Venedik’te yapılmış. Çan kulesinin tepesi ve üstünde bulunan haç altın kaplı.

Sevilla Katedrali / Seville Cathedral(1248, Sevilla / İspanya)

Endülüs bölgesinin Sevilla şehrinde bulunan katedral, dünyanın en büyük gotik kilisesi.

Orta Çağ şehir tarihine ait en önemli sembollerden biri olan Çan Kulesi Giralda’yla da adından söz ettiren, muhteşem varaklarla süslü yapı 1987’den bu yana UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde.

İsa’yı tasvir eden duvar resimleri ise Pierre Dancart’ın imzasını taşıyor. Ayrıca coğrafi keşifleri başlatan Cenevizli kaptan ve kaşif Kristof Kolomb’un mezarı da burada.

Aziz Sofya Katedrali / Saint Sophia Cathedral(1011, Kiev /Ukrayna)

Kiev şehrinin sembolü ve 11’nci yüzyılın mimari anıtı olarak kabul edilen Aziz Sofya ya da diğer adıyla Ayasofya Katedrali, 1036 yılında kurulan Sofya Meydanı’nda (Sofiivska Square) bulunuyor.

Prens Yaroslav döneminde yaptırılan katedral UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde ve Ukrayna’nın yedi harikasından biri olarak nitelendiriliyor.

İçinde muhafaza edilen, 11’nci yüzyıldan kalma mozaik ve freskler dünyanın o döneminden kalan en büyük fresk ve mozaik koleksiyonunu oluşturuyor. İncil’den sahneleri, dönemin siyasi olaylarını ve tarihi kişilikleri tasvir ediyor.