‘Av turizmi’ tartışmalı başladı: AYM’de dava sürüyor ama Anadolu yaban koyununa atış serbest

Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü’nün (DKMP) her yıl yayımlanan “Avlanmasına izin verilen yaban hayvanları ve avlanma tarihlerine ilişkin ek karar” çıktı. DKMP’ye bağlı bölge müdürlükleri yaban keçisi, kızıl geyik, Anadolu yaban koyunu gibi türlerle ilgili ihaleleri başlatıyor. Geçen yıllardaki ihalelerin iptali için açılan davalar ise Anayasa Mahkemesi’nde karara bağlanmayı bekliyor.

Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü (DKMP) kapsamındaki Merkez Av Komisyonu tarafından her yıl Türkiye’nin bütün bölgelerinde avlanacak yaban hayvanları, sayıları ve av sahaları belirleniyor. DKMP’nin av turizmi kapsamında bölge müdürlükleri avlanacak türlerle ilgili ihaleler yaparak her yıl eylül ayında hem ihale hem de avlanma sürecini başlatıyor. Birçok hayvansever ve bu alanda faaliyet gösteren sivil toplum örgütleri av turizmiyle ilgili bu ihalelere tepki gösteriyor. Bölge müdürlüklerinin açtığı birçok ihale davalarla iptal edilirken hala devam eden birçok dava var.

Dağda yaban hayvanı bırakmamışlar: Kaçak avcılar beş milyon lira cezayla kurtuldu

Avına izin verilen yaban hayvanları

DKMP’nin 2024-2025 Av Yılı Av Turizmi Uygulama Talimatı Ek Kararı ile avına izin verilen tür, cinsiyet, avlanma dönemi ve avlanma şekilleri de yayımlandı. Avına izin verilen yaban hayvanı türleri yaban keçisi, melez yaban koyunu, hatalı boynuzlu şelek yaban keçisi, Anadolu yaban koyunu, kızıl geyik, çengel boynuzlu dağ keçisi. 1 Eylül’de başlayan av tarihleri türe göre aralık, şubat ve mart aylarına kadar sürecek. Kararda Anadolu yaban koyunu, yaban keçisi ve kızıl geyik türlerinin erkek bireyleri ile çengel boynuzlu dağ keçisinin dişi ve erkek bireylerinin avlanabileceği belirtiliyor. Türler için avlanma izin ücreti her bir kota için üçer bin TL, Anadolu yaban koyunu için sekiz bin TL.

Avlanma ücretleri Sekizinci Bölge Müdürlüğü’ne bağlı Konya Bozdağ’da dört Anadolu yaban koyunu için her biri 1 milyon 100 bin TL, Karaman Karadağ’da bir Anadolu yaban koyunu için 1 milyon 350 bin TL. Çengel boynuzlu dağ keçisi avlanma ücreti 12’nci Bölge Müdürlüğü’ne bağlı Artvin, Rize ile 13’üncü Bölge Müdürlüğü’ne bağlı Bingöl ve Erzincan’da toplam 18 kotanın dördü için 200’er bin TL, 14’ü için 180’er bin TL.

Kızıl geyik için İkinci Bölge Müdürlüğü Bilecik ve Bursa, Beşinci Bölge Müdürlüğü’ne bağlı Afyonkarahisar, Denizli, Eskişehir ve Kütahya, 10’uncu Bölge Müdürlüğü Kastamonu ile 15’inci Bölge Müdürlüğü Kahramanmaraş’ta toplam 38 kota belirlendi. Bilecik, Bursa, Kastamonu ve Kahramanmaraş için 120’şer bin TL, beşinci bölgedeki avlaklarda ise 150’şer ve 170’şer bin TL olarak belirlendi.

Üçüncü Bölge Müdürlüğü Adıyaman’da iki sahada toplam altı melez yaban keçisi her biri 220 bin TL’den avlanabilecek. Altı yaban keçisi kotası da acentelere ayrıldı. Hatalı boynuzlu şelek yaban keçisi Dördüncü Bölge Müdürlüğü Muğla, Altıncı Bölge Müdürlüğü Antalya, Yedinci Bölge Müdürlüğü Mersin ve Niğde, 12’nci Bölge Müdürlüğü Artvin, 13’üncü Bölge Müdürlüğü Bingöl ve 15’inci Bölge Müdürlüğü Kahramanmaraş’ta toplam 23 kota belirlendi. Tamamı yerli avcılar için ayrılan hatalı boynuzlu şelek yaban keçisinin her biri için belirlenen fiyat ise 140 bin TL.

Yaban keçisi için 22 ilde 207’si acenteler, 26’sı yerli avcılar, ikisi de devlet misafiri ve diplomatlar olmak üzere toplam 235 kota belirlendi. Yaban keçileri için avlanma fiyatları avlak sahalarına göre 180 bin TL, 200 bin TL, 220 bin TL, 240 bin TL ve 260 bin TL olarak belirlendi. İllere göre yaban keçisi kotaları şöyle; Adıyaman’da 10, Muğla’da 11, Antalya’da 36, Isparta’da altı, Adana’da üç, Hatay’da 10, Kayseri’de 10, Mersin’de 53, Niğde’de 16, Karaman’da dört, Konya’da bir, Artvin’de 21, Giresun’da beş, Gümüşhane’de iki, Bingöl’de beş, Erzincan’da 10, Erzurum’da sekiz, Hakkari’de iki, Siirt’te bir, Van’da iki, Kahramanmaraş’ta yedi ve Sivas’ta 12.

Dernekler Danıştay’dan umudu kesti, AYM kararını bekliyor

Av turizminin iptalini isteyen Hayvan Hakları İzleme Komitesi ve Türkiye Vegan Derneği’nin avukatı Hacer Gizem Karataş 2022-2023 MAK kararı ve av turizmi uygulama talimatı ve ek kararlarının iptali için Danıştay’a dava açtıklarını, ancak halen karar çıkmadığını söyledi. Ayrıca her yıl hayvan hakları savunucularının bölgelerde açılan ihalelerin iptali için davalar açtığını, bu davaların kazanıldığını anlatan Karataş “Çünkü Tarım ve Orman Bakanlığı’nın elinde bu yaban hayvanları için somut verilerden oluşan bir envanter yoktu. Bu hayvanların zararları hakkında da bilimsel bir çalışma bulunmuyordu. Bern Sözleşmesi’ne aykırı olduğu gerekçesiyle de mahkemeler av ihalelerini iptal ediyor, bu kararları Danıştay onaylıyordu. Ancak iki yıl önce bakanlığın dayanak olarak sunduğu bir hasat raporu vardı. Oluşturulan bir bilim kurulu aynı rakamları yeni bir çalışmaymış gibi yaparak onayladı ve bundan sonraki süreçte de Danıştay ihalelerin uygun olduğu yönünde kararlar vermeye başladı” dedi.

Danıştay’a açılan davaların reddi üzerine Türkiye Vegan Derneği adına Anayasa Mahkemesi’ne başvurduklarını açıklayan Hacer Gizem Karataş “Yeni hiçbir somut veri bulunmamasına karşılık hayvanların ölümünün uygun olduğu yönündeki karar verilmesi nesli tehlike altındaki hayvanların öldürülmesi çevre hakkına aykırılık teşkil ediyor diye başvurduk. Geçmişe dönük ihalelere ilişkin hayvanlar zaten öldü, ama ileriki yıllarda ihale açıldığında AYM kararı ihalelerin iptalleri için garanti olabilir” diye konuştu.

Aynı gün, iki ayrı şehirde yaban hayvanlarına şiddet