‘Bakur’ belgeselinin yönetmenlerine hapis cezası!

Şimdilerde pek kimse hatırlamak istemiyor ama Kürt sorununun çözümü için Çözüm Süreci diye bir dönem yaşandı Türkiye’de. Gazeteci Ertuğrul Mavioğlu ile yönetmen Çayan Demirel de bu dönemde çektiler ‘Bakur’ belgeselini. Silahların bırakılması noktasına gelindiğinde Mavioğlu ile Demirel, PKK kamplarında yaşananları anlatmıştı belgeselde.

2015’te Çözüm Süreci rafa kaldırıldı. Türkiye’de paradigma değişti. Lakin çözüm süreci sırasında çekilmiş bir belgesel vardı elde. 2016’da İstanbul Film Festivali’i bu belgeseli programında aldı. Ne olduysa işte o zaman oldu. Kültür ve Turizm Bakanlığı’na bağlı Sinema Genel Müdürlüğü belgeselin ‘kayıt tescil belgesi’ olmadığını öne sürerek ‘Bakur’un festival programından çıkarılmasını istedi. Festival yönetimi bu talebi sansür olarak nitelendirip karara direndi. Sinemacılar filmlerini festivalden çekti. O yıl festivalde Altın Lale Ulusal Yarışma jüri başkanı olan Zeki Demirkubuz “Kararın siyasi olduğunu düşünüyorum. Filmin yasaklanmasına çok önceden karar verilmiş” diyerek sansüre sert tepki gösterdi.

‘Bakur’ İstanbul Film Festivali’nde gösterilmedi ama sonrasında Türkiye’deki bazı festivallerde seyirciyle buluştu. Bu gösterimlenden biri de Batman’da yapılmıştı. 2017’de Batman 2. Ağır Ceza Mahkemesi’nce yönetmenler hakkında dava açıldı. İşte bu davayla ilgili karar dün çıktı.

Medya ve Hukuk Çalışmaları Derneği’nden Jiyan Kara’nın haberine göre yönetmenler Ertuğrul Mavioğlu ile yönetmen Çayan Demirel’e, ‘örgüt propagandası yapmak’ suçlamasından 1 yıl 13 ay hapis cezası verildi.

Yönetmenler ile ilgili açılan davaya pek çok sivil toplum örgütü ‘Sinema Yargılanamaz’ diyerek karşı çıkmıştı.

Batman 2. Ağır Ceza Mahkemesi’nde görülen davaya Çayan Demirel ve avukatı Meral Hanbayat, İstanbul’dan Sesli ve Görüntülü Bilişim Sistemi (SEGBİS) ile katılırken, Batman Barosu Başkanı Avukat Erkan Şenses ise duruşma salonunda hazır bulundu. Bir önceki duruşmada savcı sanıkların terör örgütü propagandası suçlaması ile cezalandırılmasını talep etmişti. Duruşmada mahkeme heyeti ilk olarak Çayan Demirel’e söz verdi. Savcının esas hakkındaki görüşünü kabul etmeyen Çayan Demirel, yaşadığı sağlık sorunları nedeniyle savunmasını avukatının yapacağını söyledi.  Avukat Meral Hanbayat Yeşil, müvekkili Çayan Demirel’in yaşadığı sağlık sorunlarına dikkat çekti.

Savaşa değil barışa hizmet ediyor

Belgeselin savaşa değil, barışa hizmet ettiğini ve barış sürecine dikkat çektiğini anlatan Avukat Meral Hanbayat, “Belgesel hiçbir şekilde mahkeme tarafından izlenmemiş ve bilirkişi raporu alınmamıştır. Bir polisin tutmuş olduğu tutanakla yıllardır bu yargılamayı sürdürüyoruz. Bu belgesel film o dönem sadece Batman’da gösterilmedi, yurtiçi ve yurtdışında birçok yerde gösterildi. Ama ne hikmetse sadece Batman’da yargılama başlatıldı. Bu cezalandırma mantığı çok ağır bir tutum. İstinaf bozması sanıklar açısından bir umut oldu. Müvekkillerim söylendiği gibi belgeselde savaşı övme değil, tam tersi barışa dikkat çekmişti. Barış talepleriyle yine barış süresinin olduğu bir dönemde bu belgesel çekilmiştir. Bizler bu yargılamada müvekkillere beraat verilmesini aksi takdirde ceza ertelemesi kararının alınmasını istiyoruz” dedi.

‘Belgesel sanatsal ifade özgürlüğü kapsamındadır’ 

Duruşmada söz alan Erkan Şenses ise esasa ilişkin yaptığı savunmada “Dosyada sağlık ve belgesele dair raporlar var. AİHM ve AYM’de bir ifadenin kullanıldığı zamanın konteksine yani izlenildiği zamana dikkat çeker. Ama mahkeme bunu hiç dikkate almadan bir yargılama yapıyor. Dünyanın her yerinde örgüt ve devletlerin diyalog süreçleri ılıman süreçlerdir. Barış süreci olan bir dönemde bu belgeseli çekmek neden savaşa teşvik olsun ki? Bu sanatsal ifade özgürlüğü kapsamında çekilen bir belgeseldir. Bizler iç hukukun yeterine getirilmesini ve müvekkilinin beraatini talep ediyoruz” dedi.

Verilen aranın ardından kararını açıklayan mahkeme heyeti Demirel ve Mavioğlu’a ‘terör örgütü propagandası yapmak’ suçlamasıyla  ayrı ayrı 1 yıl 13 ay hapis cezası verdi.

Cumhuriyet ve sinema: Sansüre rağmen inşa edilen bir Türk sineması