Uzungöl’ün temiz havasına ‘egzoz’ tehdidi
Havalar soğuyunca İzmir Körfezi de ‘kırmızılık’tan kurtulacak
İzmir Körfezi’nde su yüzeyini kaplayan kırmızılık, mikroalglerin aşırı çoğalması sonucu oluşan 'red tide' nedeniyle meydana geldi. Kızılkaya, havaların soğumasıyla kırmızılığın da kaybolacağını ancak gelecekte yeniden görülebileceğini söyledi.
Fotoğraf: DHA İzmir Körfezi’nde kirlilik ve kötü kokunun yanı sıra, su yüzeyinde kırmızı bir renklenme gözlenmeye devam ediyor. İzmir Körfezi Bilim Kurulu Üyesi ve Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Hidrobiyoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. İnci Tüney Kızılkaya, bu renklenmenin mikroalglerin çoğalmasıyla ortaya çıkan ‘red tide’ olarak bilinen doğal bir süreç olduğunu belirtti.
Doç. Dr. Kızılkaya, “Mikroalgler sucul ekosistemlerin temel besin kaynağıdır. Ancak dengeler bozulduğunda, aşırı çoğalmaları ‘red tide’ ya da ‘algal bloom’ dediğimiz duruma yol açar. Bu süreç, ışık geçirgenliğini azaltarak su altındaki canlıların fotosentez yapmasını engeller ve denizle atmosfer arasındaki gaz alışverişini kısıtlar” dedi. Körfezde bu durumun uzun sürmesinin nedeninin, aşırı besin yükü ve düşük akıntı sistemi olduğunu vurguladı.
Kırmızılık soğuk havalarda kaybolacak
Doç. Dr. Kızılkaya, mikroalglerin büyümesi için gerekli olan azot ve fosfor gibi bileşiklerin Körfez’de fazla olduğunu, bu nedenle kırmızılığın oluştuğunu söyledi. “Normalde İzmir’de kısa süren ve az miktarda görülen bir olaydı. Ancak şu anda aşırı miktarda ve uzun süreli oluşuyor. Körfezde güçlü bir akıntı sistemi olmadığı için besinler uzaklaştırılamıyor ve bu da mikroalglerin aşırı çoğalmasına neden oluyor” ifadelerini kullandı. Havanın soğumasıyla kırmızılığın kaybolacağını belirten Kızılkaya, ilkbaharda alg çoğalmalarının yeniden görülebileceğini de ekledi.
Doç. Dr. Kızılkaya ayrıca, körfezde daha önce görülmeyen ve balık toksini üreten yeni bir alg türünün varlığının da tespit edildiğini belirterek bu durumun balık ölümlerine yol açabileceği ihtimaline dikkat çekti.
‘İlkbaharda alg artışı görülebilir’
İzmir Körfezi’nin besin yükünün yüksek ve akıntısının düşük olduğunu vurgulayan Doç. Dr. İnci Tüney Kızılkaya, bu durumun bilim insanları tarafından uzun süredir dile getirildiğini belirtti. “Alg çoğalmaları gözle görünür hale geldiği ve balık ölümleri yaşandığı için herkes farkına vardı. Bu yüzden acil bir eylem planı oluşturuldu. Seneye bu durumu görmeyebiliriz ama bu temizlendiğinde, gelecekte hiç karşılaşmayacağız anlamına gelmiyor,” dedi.
Hava sıcaklıkları düştükçe deniz suyu sıcaklıklarının da azalacağını ve kış ile ilkbaharın başında bu olayların görülmeyeceğini söyleyen Kızılkaya, “Fakat ilkbaharda alglerin yeniden artış göstermesi mümkün. Bunun balık ölümlerine tekrar sebep olup olmayacağı konusunda kesin bir şey söyleyemeyiz, ancak olmayacak anlamına da gelmiyor,” diye konuştu.
Körfezde kirliliğe neden olan besin girdilerinin azaltılması gerektiğini de vurgulayan Kızılkaya, “Bu sadece atık suyun arıtılmasıyla çözülmez. İzmir Körfezi’ne 33 tane dere giriyor ve bu derelerin de kirlilik yükünün düşük olması gerekiyor. Besin girdisi azaltıldığında, ani alg çoğalmalarının da azalacağını düşünüyoruz” ifadelerini kullandı. İklim değişikliği nedeniyle ekosistem dengesinin bozulduğunu belirten Kızılkaya, İzmir’deki son yangınların küllerinin de denize besin takviyesi yaparak bu olayı tetikleyebileceğini ekledi. Kesin sonuçlara ulaşmak için uzun süreli incelemelerin yapılması gerektiğine dikkat çekti.
İzmir Körfezi’ndeki kirlilik
İzmir Körfezi’ndeki kirlilik uzun süredir devam eden ciddi bir çevresel sorun. Körfeze dökülen 33 dere, bu kirliliğin en büyük kaynaklarından biri olarak öne çıkıyor. Bu dereler, tarım alanlarından gelen kimyasal atıklar, evsel atıklar ve sanayi bölgelerinden gelen kirleticilerle beslenerek körfeze ulaşıyor. İzmir Körfezi, akıntı sisteminin zayıf olması nedeniyle bu kirleticileri yeterince uzaklaştıramıyor, bu da körfezde biriken besin yükünün artmasına ve çevresel dengenin bozulmasına neden oluyor.
Bu kirlilik durumu, yalnızca alg patlamalarına yol açmakla kalmıyor, aynı zamanda balık ölümlerine ve kötü kokuya da sebep oluyor. Kirliliğin yıllardır çözülmemiş olması, hem ekosistem üzerinde kalıcı tahribata yol açarken hem de bölge halkı ve turizm açısından olumsuz etkiler yaratıyor. Özellikle İzmir’deki büyük yangınlar sonrası küllerin denize karışması, kirliliği daha da tetikleyerek körfezdeki besin miktarını artırmış ve alg patlamalarının şiddetini artırmış durumda.
Oyunlar ve Bulmacalar