Anadolu Uygarlıkları’nda 12’nci ve son halka Pamphylia: Bereketli Ovada Halkların Ahengi

2011 yılında Tüpraş ve Yapı Kredi Yayınları işbirliğiyle başlatılan ‘Anadolu Uygarlıkları Serisi’nin 12. kitabı ‘Pamphylia: Bereketli Ovada Halkların Ahengi’ yayımlandı. Uluslararası bir yayın projesi olarak başlatılan ‘Anadolu Uygarlıkları Serisi’ ‘Urartular’, ‘Frigler’, ‘Hititler’, ‘Pergamon’, ‘Lykialılar’, ‘Persler’, ‘Assurlular’, ‘Hellenistik ve Roma Dönemlerinde Anadolu’, ‘Karialılar’, ‘Bizans Dönemi’nde Anadolu’ ve ‘İonialılar’ın ardından son kitap olan ‘Pamphylia: Bereketli Ovada Halkların Ahengi’ ile tamamlanmış oldu.

Ordinaryüs Prof. Arif Müfid Mansel tarafından Pamphylia bölgesinde yürütülen klasik arkeoloji alanındaki araştırmalar, Türkiye Cumhuriyeti’nde Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün önderliğinde başlatılan ulusal arkeoloji çalışmalarının en önemli başarılarından birini oluşturuyor.

Editörlüğünü ve koordinatörlüğünü Nihat Tekdemir’in yaptığı, Aşkım Özdizbay ve İpek Dağlı’nın hazırladığı, serinin son kitabının adı olan ‘Pamphylia’ Türkçeye ‘tüm halklar (kabileler) ülkesi’ şeklinde çevrilebiliyor. Bu isim etnik kökenden ziyade, doğası gereği birçok farklı halkın ve kültürün bir arada var olduğu kapsayıcı bir toprak parçasını ifade ediyor.

Ne salt Yunan ne salt Anadolu, kendine özgü

Pamphylia, üç yönden de Toros Sıradağlarıyla çevrelenir. Güneyinde ise doğal bir sınır olan Akdeniz uzanır. Bölgenin çekirdeğini oluşturan ve günümüz Antalya ilinin düzlük kısmını kapsayan verimli ova, dağ ve deniz arasında korunaklı bir coğrafya sunar. Bölgeyi çevreleyen sıradağlar her ne kadar Pamphylia’yı komşu bölgelerinden yalıtan doğal bir engel oluştursa da bölgenin dört ırmağı bu engeli aşarak kuzey ile güney arasında iletişimi sağlayan köprü işlevi görür.

Pamphylia’nın dağ, ova ve ırmaklarından oluşan topografik çeşitliliği bölgenin karakterini şekillendirmiş ve farklı halkları bu coğrafyaya çekerek bir arada yaşamalarını sağlamış. Böylece çok katmanlı bir Pamphylia kültürü oluşmuş.

Son çalışmalara göre Pamphylia ne salt Eski Yunan kültürüne ne salt eski Anadolu kültürüne ev sahipliği yapmıştır; aksine, kendine özgü kültürüyle isminin hakkını verir. Küçük Asya’nın diğer bölgelerinde olduğu gibi Pamphylia’nın sınırları da politik, ekonomik ve sosyal gelişmelere bağlı olarak zaman içerisinde değişmiş ve yeniden belirlenmiş.

Kitaptaki makaleler çoğunlukla bölgenin çekirdeğini oluşturan ovada, bu ovanın uzandığı denizin kıyısında ve ovanın üstünde yükselen dağlık alanda yer alan kentlerin ve kırsal yerleşmelerin tarihine ve arkeolojisine odaklanıyor.

Teber: Bu toprakların uygarlıklarını tanıtmanın heyecanını yaşıyoruz

Pek çok medeniyete ev sahipliği yapmış Anadolu topraklarının, sadece doğasının bereketiyle değil, zengin kültürel mirasıyla da uygarlık tarihinde önemli bir yer tuttuğunu belirten Tüpraş Kurumsal İletişim Müdürü Çiler Şengelir Teber, “Koç Topluluğu enerji şirketi olarak eşsiz bir hazineyi barındıran bu toprakların, sadece bizlerin değil tüm insanlığın ortak kültürel mirası olduğuna inanıyoruz. Yapı Kredi Yayınları işbirliğinde, 11 yıl önce başlattığımız ‘Anadolu Uygarlıkları Serisi’ ile medeniyetler beşiğinin tarihsel ve kültürel geçmişine ışık tutmaya çalıştık. Bugün bu seriye, yapılan tüm araştırma ve çalışmaları kalıcı hale getirme hedefiyle yeni bir eser daha katmanın sevinci içindeyiz. ‘Pamphylia: Bereketli Ovada Halkların Ahengi’ kitabı ile bu toprakların ev sahipliği yaptığı uygarlıkların yurtiçinde ve yurtdışında başarıyla tanıtılmasına katkıda bulunmanın bir kez daha heyecanını yaşıyoruz. Emeği geçen herkese teşekkür ediyorum” dedi.

Seride bugüne kadar YKY tarafından yayımlanan kitapların listesi:

Urartu – Doğu’da Değişim / Transformation in the East
Frigler: Midas’ın Ülkesinde, Anıtların Gölgesinde / Phrygians: In the Land of Midas, In the Shadow of Monuments
Hititler – Bir Anadolu İmparatorluğu / Hittites-An Anatolian Empire
Pergamon – Anadolu’da Hellenistik Bir Başkent / A Hellenistic Capital in Anatolia
Lukka’dan Likya’ya – Sarpedon ve Aziz Nikolaos’un Ülkesi / From Lukka to Lycia The Land of Sarpedon and St. Nicholas
Persler – Anadolu’da Kudret ve Görkem / The Persians – Power and Glory in Anatolia
Assurlular – Dicle’den Toroslar’a Tanrı Assur’un Krallığı / The Assyrians Kingdom of the God of Assur from Tigris to Taurus
Hellenistik ve Roma Dönemlerinde Anadolu – Krallar, İmparatorlar ve Kent Devletleri / Hellenistic and Roman Anatolia Kings, Emperors, City States
Karialılar: Denizcilerden Kent Kuruculara/ The Carians: From Seafarers to City Builders
Bizans Dönemi’nde Anadolu / Anatolia in The Byzantine Period
İonialılar: Ege Kıyılarının Bilge Sakinleri / Ionians: The Sages of the Aegean Shore
Pamphylia: Bereketli Ovada Halkların Ahengi / Harmony of the Peoples on the Fertile Plain