Bebek Kitaplığı neden çok önemli, gelişim psikoloğu Selçuk Şirin anlatıyor

Çocuk gelişimi ve eğitim alanındaki bilimsel çalışmalarıyla uluslararası alanda saygın bir isim olan New York Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Selçuk Şirin’in 0-3 yaş bebeklerin beyin gelişimine yönelik bilimsel verilerin ışığında hazırladığı altı kitaplık ‘Selçuk Şirin Bebek Kitaplığı Seti’, Mundi Kitap etiketiyle yayımlandı. Bilimsel olmasının yanı sıra baskı kalitesi ve görselliğiyle de dikkat çeken kitapların her biri alanında yetkin altı sanatçı Nilüfer Tabak, İlinay Özdem, Cansu Dinç, Merve Tan, Deniz O. İlhan ve Serap Deliorman ile aylar süren çalışmalar sonucunda tasarlandı.

‘Birinci Kitabım’, ‘En Sevdiğim Arkadaşım’, ‘Beni Bul!’, ‘Ben Neredeyim?’, ‘Yağmur Damlası’ ve ‘Benim İlk Sözlüğüm’ adlı altı kitapların oluşan ‘Selçuk Şirin Bebek Kitaplığı Seti’nin Hilton Bomonti’deki lansman toplantısında sunucu Simge Fıstıkoğlu’nun Prof. Selçuk Şirin’le yaptığı söyleşinin metnini sunuyoruz.

Beynimizin yüzde 90’ı gelişimini ilk 3 yılda tamamlıyor

Simge Fıstıkoğlu: Bebek kitabı yazma fikri nasıl oluştu?
Selçuk Şirin: Bebek kitabı yazma fikri, çocuklarımı yetiştirirken ortaya çıktı. Çocuklarımın annesi Amerikalı ve Türkçe bilmiyor, bu yüzden çocuklar doğduğunda Türkçeyi öğrenmeleri benim görevim oldu. Çocuklar birinci sınıfa başlamıştı ve biz o dönemde, okul öncesi dönemde buraya taşınmıştık. Tüyap’ta imza günüm vardı ve oraya gittim. Çocuk kitapları reyonunu dolaşırken, bebek kitabı aradım. O zaman Hürriyet köşesinde de yazmıştım. Bebeklikle ilgili doktorların yazdığı kitapları verdiler. Ancak ben bebeklerle okunacak, çocuk kitabı yazan yayınevlerinin bile inanmadığı bir şey arıyordum. “Bebeklere kitapla okunur mu?” dediler. Bu, 10 yıl önceydi.

Gelişim psikoloğu olarak çocukların ilk 3 yıldaki beyin gelişimini iyi biliyorum. Bilimsel olarak, beynimizin yüzde doksanı ilk 3 yılda gelişimini tamamlıyor. Bu yüzden, o ilk 3 yılda çocuklara ulaşmak gerekiyor. Nasıl mı? Kitaplarla. Ama bu kitapların çok özel olması lazım.

Kitap deyince aklımıza genellikle yazılar, paragraf paragraf hikâyeler gelir. Ben de oturdum ve kitapları yazmaya başladım. Ancak kitaplar çok pahalı hale geldi ve kimse alamıyordu. Bu yüzden, parasız dağıtalım dedim ve 1.000.000 Kitap projesini başlattım. 1.000.000 kitabı dağıttık ama bu süreçte bağımsız, özgün çizerlerle, sanatçılarla, grafikerlerle çalışıp kaliteli kitap üretme şansım olmamıştı.

Kitapları sıfırdan oluşturmak çok zahmetliydi, çok mutluyum

Selçuk Şirin Bebek Kitaplığı Seti’ndeki her kitabı farklı bir sanatçı tasarladı.

‘Selçuk Şirin Bebek Kitaplığı Seti’ni ise sanatçı arkadaşlarla, grafikerlerle, editörlerle oturup yaklaşık 6 ayda hazırladık. Çok sancılı bir süreçti. Mesela ‘Benim İlk Sözlüğüm’de itfaiyenin su borusu ya da itfaiye şapkası gibi görseller var. İnternete girip bir görsel bulup kullanıyorsunuz ama Türkiye’de böyle şeyler yok. Şehirleri ve evleri sıfırdan tasarladık. Çocukların saç rengini bile kaç kez değiştirdik çünkü internetteki çocuklar bizim çocuklara benzemiyor. Eğer araştırırsanız, hayvanları da aynı şekilde, çiftlik diye İngilizce görseller çıkar.

Ben köy çocuğuyum ve yerli ögeleri barındıran bir işi sıfırdan oluşturmak çok zahmetliydi. Baskı kalitesi çok iyi, kartonlar kaliteli. Dolayısıyla biraz zor oldu. Can Yayınları ve Mundi Kitap’a çok teşekkür ediyorum. Geniş bir ekiple destek oldular. Çok mutluyum, arkadaşlar da kitapları beğendi.

Beynin en hızlı geliştiği dönemde çocuğa ulaşmak önemli

Selçuk Şirin ve Simge Fıstıkoğlu

Simge Fıstıkoğlu: Peki, bu kitaplar kronolojik olarak ilerleyecek mi? Şimdi hedef 3 yaş ve sonrasını mı kapsayacak? Yani, artık okulla tanışan çocuklara mı yöneliyorsunuz?
Selçuk Şirin: Evet, şu an 3-6 yaş grubuna yönelik bir serinin yapım aşamasındayız. Sanatçı arkadaşlarımızla çalışıyoruz ve bu kitapları 3-6 ay içinde çıkarmayı planlıyoruz. Bu kitaplar, çocukları okula hazırlamaya yönelik olacak. Okul öncesi dönem veya erken çocukluk dönemi dediğimiz 0-6 yaşa yapılan yatırımın geri dönüşü en yüksek dönem olduğunu ekonomistler söylüyor. Eğer bu dönemde işlerimizi iyi yaparsak, çocuklar okula başladığında öğrenmeye hazır oluyorlar. Beynin en hızlı geliştiği bu dönemde çocuğa ulaşmak önemli. Dolayısıyla şu anki birinci setimiz 0-3 yaş içindi, ikinci setimiz 3-6 yaş için. Bundan sonrasında ise çok güzel başka bir projemiz olacak.

‘Dünyaya Bakışınızı Değiştirecek 10 Deney’ serisinin ilk kitabı kasımda

Türkiye’de popüler bilim insanlarının sayısı arttı. Ben de bu bilim insanlarından biriyim, maalesef. Ancak bilimle ilgisi olmayan kişiler de çoğaldı. Yani, bazıları profesör unvanı taşıyor, gözlemler yapıyorlar ve bazı şeyler söylüyorlar ama bunların bilimle hiçbir alakası yok. Örneğin, psikoloji mezunlarıyla ve işletme mezunlarıyla konuşuyorum. Farklı alanlarda sosyologlarla da konuşuyorum. Psikoloji hakkında bildiğim bir alan olduğu için onlara belirli çalışmalar hakkında sorular soruyorum. Örneğin, ‘Stanford prison’ deneyini biliyor musun diye soruyorum. Bazıları bilmiyor. Yani 4 yıl psikoloji eğitimi alıp bu deney hakkında bilgi sahibi olmadan mezun oluyorlarsa, bu üniversiteyi kapatın ve diplomalarını iptal edin diyorum.

Biz de Mundi Kitap ile birlikte ilk kitabımızı Kasım ayında çıkarıyoruz. ‘Dünyaya Bakışınızı Değiştirecek 10 Deney’ serisini başlatıyoruz. Bu seri belki 20-30 kitaplık bir koleksiyon olacak ama ilk kitap ‘İnsana Bakışınızı Değiştirecek 10 Deney’. Bu kitapta, 10 farklı sosyal deneyi herkesin anlayabileceği bir şekilde hikâyeleştirerek anlatacağız. İlk kitabımız sosyal deneyler üzerine olacak.

Kitap ekrandan farklı bir etkileşim sağlıyor

Simge Fıstıkoğlu: Ekran kitabın yerini alabilir mi? Okunan içerik kitap içeriği olsa bile.
Selçuk Şirin: Evet, ekran kitapların yerini alabilir. Ekranlar, podcastler ve sesli kitaplar bu rolü üstlenebilir. Ancak, çocuklar için kitaplar söz konusu olduğunda, fiziksel bir kitap daha etkili olabilir. Çocuklar kitabı eline alıp dokunmak, hissetmek, sayfalarını karıştırmak ve hatta ağzına götürmek isteyebilirler. Biraz önce dışarıda kitabı gören bir bebek hemen eline aldı ve bu deneyim, ekranlardan farklı bir etkileşim sağlıyor.

Prof. Selçuk Şirin Bebek Kitaplığı’nın ilk 6 kitabı en kritik ilk üç yaş için özel hazırlandı