Çağımızın en iyi öykü yazarlarından George Saunders öykünün matematiğini yazdı
Time'ın 2013’te 'En Etkili 100 Kişi' listesine seçtiği Booker ödüllü yazar George Saunders, 'Yağmur Altında Yüzmek - Dört Büyük Rus Yazarla Edebiyat Dersi’nde klasikleşmiş öyküleri analiz ederek yazarlara ufuk açıcı tüyolar veriyor.
Yazma sürecinin teknik bir zanaat olduğunu vurgulayan ve "Bir öyküye başlamak için fikre ihtiyacınız olmaz. Sadece bir cümleye ihtiyacınız olur" diyen Saunders, kitapta okurken zihnin nasıl çalıştığını da analiz ediyor.
The New Yorker’ın 2002’de ’40 Yaşın Altındaki En İyi Yazarlar’ arasında gösterdiği, Time dergisinin 2013’te ‘Dünyadaki En Etkili 100 Kişi’ listesine seçtiği, ‘Arafta’ romanıyla 2017’de Booker Ödülü kazanan çağımızın en iyi öykücülerinden George Saunders, Delidolu Yayınları’ndan çıkan ‘Yağmur Altında Yüzmek – Dört Büyük Rus Yazarla Edebiyat Dersi’nde büyük ustalar Anton Çehov, İvan Turgenyev, Lev Tolstoy ve Nikolay Gogol’ün klasikleşmiş öykülerini analiz ederek iyi öyküyü oluşturan unsurların neler olduğunu anlatıyor: “Bir öyküye başlamak için fikre ihtiyacınız olmaz. Sadece bir cümleye ihtiyacınız olur.”
’Yağmur Altında Yüzmek’ bir yanıyla Rus edebiyatına giriş mahiyetinde bir yanıyla da yazma uğraşısında ustalık üzerine derin düşünceler üreten, ufuk açıcı bir rehber.
Son 20 yıldır Amerika’nın en iyi genç yazarlarının akıl hocalığını üstlenen Saunders’ın, Syracuse Üniversitesi’nde Rus öyküsü üzerine verdiği derslerin bir uzantısı olan bu kapsamlı çalışma, ‘Eğer bir öykü bizi çektiyse, kendini okuttuysa bunu nasıl yaptı?’ sorusunun izinden yürüyerek iyi öyküyle ilgili yazarlara tüyolar veriyor.
“Bu Rus öyküleri beni nasıl değiştirdiyse benim öykülerimin de başkalarını böyle etkileyip değiştirmesini istiyorum” diyen Saunders, kitabında Anton Çehov’un ‘Arabada’, ‘Tatlım’ ve ‘Frenküzümü’; İvan Turgenyev’in ‘Şarkıcılar’; Lev Tolstoy’un ‘Efendi ile Kul’ ve ‘Çömlek Alyoşa’; Nikolay Gogol’ün ise ‘Burun’ isimli öykülerini satır satır çözümleyip yorumluyor. Kitabın sonunda bulunan alıştırmalar ise yazmaya heveslenenlerin yaratıcılığını tetikliyor.
George Saunders, her öyküden sonra bir denemeyle kurmacanın nasıl işlediğini ele alırken fikirlerini ortaya koyuyor, okuru kendi tepkileri ile tanıştırıyor ve öykünün okurda bıraktığı hissiyata dair bazı teknik açıklamalarda bulunuyor. Yazar ayrıca seçtiği öyküler aracılığıyla anlatının kendi çalışma prensiplerinin nasıl işlediğini, bir öyküyü neden okumaya devam ettiğimizi yahut onu yarıda bıraktığımızı profesör kimliğinden sıyrılmış gönüllü bir edebiyat elçisi edasıyla açıklıyor.
Okurun ya da yazarın edebi bir metni kendi hür iradesiyle incelemesine rehberlik ederken etkileşimli bir edebiyat dersi ortamı yaratan kitap; sadece iyi bir yazının nasıl ilmek ilmek dokunduğunu değil, aynı zamanda okurken zihnin nasıl çalıştığını da derinlemesine irdeliyor.
Yapay zekânın kurmacaya kafa tuttuğu bir çağda kurmacanın neden her zamankinden daha önemli olduğunu vurgulayan Saunders, yazma sürecinin teknik bir zanaat olduğunu, aynı zamanda dünyayı yeni bir açıklık ve merakla görmek için kendini eğitmenin bir yolu olduğunu hatırlatıyor.
Zadie Smith’in “Amerika, Mark Twain’den bu yana bu kadar başarılı bir hiciv üstadı yetiştirmedi” dediği Saunders, hikâyelere teknik ama herkesin anlayabileceği şekilde yaklaşıyor. Seçilen öyküler aracılığıyla anlatının nasıl işlediğini, okurken zihnin nasıl çalıştığını, bazen neden bir hikâyenin içinde kaldığımızı veya neden ona direndiğimizi ve bir yazarın geliştirmesi gereken temel erdemleri açıklıyor.
Türkçeye iki ayrı dilden yapılmış bir çeviri süreciyle kazandırılan kitapta; Saunders’ın öyküleri değerlendirip yorumladığı denemeleri İngilizceden çevrilirken Rus yazarların öyküleri ise metinlerin özgün dili olan Rusçadan çevrildi.
19. yüzyıl büyük Rus yazarlarının edebi duruşlarına, bakış açılarına ve dünya görüşlerine geniş bir perspektiften bakan ‘Yağmur Altında Yüzmek’ yazardan okura, editörden çevirmene, edebiyatla gönül bağı kurmuş herkese ilham verecek bir kılavuz kitap.
‘Yağmur Altında Yüzmek’, George Saunders’ın Türkçede Delidolu Yayınları’ndan çıkan dokuz kitabı bulunuyor.
Yağmur Altında Yüzmek –
Dört Büyük Rus Yazarla Edebiyat Dersi: Anton Çehov, İvan Turgenyev, Lev Tolstoy ve Nikolay Gogol
George Saunders
Çeviren: Sabri Gürses
Delidolu Yayınları, 2024
432 sayfa.
Kurtuluş Günü
George Saunders
Çeviren: Niran Elçi
Delidolu Yayınları, 2023
öykü, 240 sayfa.
George Saunders, uzun süredir beklenen yeni öykü koleksiyonu ‘Kurtuluş Günü’nde güç, etik, adalet ve birlikte yaşam konularını odağına alıyor. Mutluluğu, acıyı, baskıyı ve devrimi, tuhaf fantezileri ve acı gerçekleri bir araya getiren, içinde dokuz sarsıcı öykünün yer aldığı koleksiyon, koşullar ne kadar tuhaf olursa olsun dünyayı tıpkı Saunders gibi cömert ve net bir algıyla görmemizi sağlıyor.
Tilki 8
George Saunders
Resimleyen: Chelsea Cardinal
Çeviren: Niran Elçi
Delidolu Yayınları, 2021
nesimli öykü, 64 sayfa.
‘Tilki 8’ adındaki tilki, aslında ezelden beri bir ‘öteki’ydi sürüsü içinde. Benzersiz bir hayalperestti o. Ancak bir gün öyle bir şey oldu ki, en öteki tilkiler bile onun yanında normal kaldı: Tilki 8, İnsancayı söktü; hem de pencere diplerinde dinlediği masallardan öğrendikleriyle. Tabii, İnsancayı öğrenmek, insanlar hakkındaki merakını da artırdı ve Tilki 8, dışarıdan bir gözle, biz insanları izlemeye başladı…
Man Booker ödüllü George Saunders, her zamanki yeteneğine yine başvuruyor ve insanlık hakkında müthiş bir hiciv öyküsü anlatıyor.
Frip’in Aşırı Israrcı Pırtlakları
George Saunders
Resimleyen: Lane Smith
Çeviren: Niran Elçi
Delidolu Yayınları, 2018
resimli öykü, 96 sayfa.
Frip adlı küçük bir sahil köyünde yaşayan Becerikli’nin başı biraz dertte: Beyzbol topu büyüklüğünde, turuncu ve dikenli yaratıklar olan pırtlaklar, ısrarcı bir şekilde tek geçim kaynakları keçilere yapışıp ciyaklıyor ve keçilerin sütten kesilmelerine neden oluyor. Vurdumduymaz ve kibirli komşuları, Becerikli’nin sorununa kayıtsız kalınca, Becerikli pırtlaklara karşı tek başına mücadele etmeye karar veriyor. Ancak bu küçük kızın adı boşuna Becerikli değil!
İçSavaşDiyarı Feci Düşüşte
George Saunders
Çeviren: Niran Elçi
Delidolu Yayınları, 2017
öykü, 236 sayfa.
Altı öykü ve bir novelladan oluşan kitap, Saunders’ın alışılagelmiş tarzını daha ilk öykülerinden beri nasıl başarıyla yerleştirdiğini gösteriyor. Zira karşımızda yine birbirinden ilginç ve birbirinden kaybetmiş karakterler var.
‘İçSavaşDiyarı Feci Düşüşte’yi yazarın külliyatında farklı bir yere koyan özellik ise öykülerin büyük çoğunluğunun, paralel bir evrende ya da çok yakın ve kötümser bir gelecekte geçiyor olması. Saunders, insanlığa dair karanlık bakışını ‘ötekileşmek ve ‘yalnızlaşmak’ alanında yoğunlaştırarak okuruna sarsıcı satırlar sunuyor.
Arafta
George Saunders
Çeviren: Niran Elçi
Delidolu Yayınları, 2017
roman, 456 sayfa.
2017’de prestijli Booker ödülüne değer görülen ‘Arafta’, George Saunders’ın eski Amerikan başkanı Abraham Lincoln’ün yedi yaşındaki oğlunu kaybetmesinden yola çıkarak yazdığı, kayıp ve yas üzerine etkileyici bir roman. Çağının en iyi öykücülerinden biri olarak adlandırılan Saunders, yazdığı bu ilk romanda teatral bir atmosfer ve farklı anlatım teknikleriyle deneysel bir tarz benimseyerek klasik roman kalıplarının dışına çıkıyor. Sanat tarihinin önemli çalışmalarından Michelangelo’nun ünlü eseri Pietà ile de ilişki kuruyor.
Pastoralya
George Saunders
Çeviren: Niran Elçi
Delidolu Yayınları, 2016
öykü, 208 sayfa.
George Saunders, ‘Pastoralya’da tema parklardan kişisel gelişim seminerlerine, striptiz kulüplerinden depresif berberlere birbirinden yalnız ve özgün karakterleri kullanarak hem tüketim toplumunu ve kapitalizmi eleştiriyor hem de çocukluk anılarının ağır yükünün hayat boyunca yanımızdan ayrılmadığını hatırlatıyor. Yazar, ritmi yüksek üslubuyla yine okurunu felce uğratmayı başarıyor.
Phil’in Dehşet Verici Kısa Saltanatı
George Saunders
Çeviren: Niran Elçi
Delidolu Yayınları, 2015
novella, 80 sayfa
‘Phil’in Dehşet Verici Kısa Saltanatı’, tuhaf yaratıkların yaşadığı iki sınır komşusu ülkenin, savaş çığırtkanı Phil adlı bir tiran yönetiminde yaptıklarını konu alıyor. Saunders, gücün sömürüsü üzerinden alegorik bir hikâye anlatıyor.
İkna Ulusu
George Saunders
Çeviren: Niran Elçi
Delidolu Yayınları, 2015
öykü, 216 sayfa.
George Saunders, ‘İkna Ulusu’nda tüketim toplumunun varacağı uç boyutları ele alıyor. George Orwell, Kurt Vonnegut gibi yazarlarla karşılaştırılan Saunders, dinamik bir kurgu ve alaycı bir dil üzerine inşa ettiği ‘İkna Ulusu’nda, sistemin insan üzerinde yarattığı kuşatıcı etkiyi çarpıcı ve zihinden hiç çıkmayacak imgelerle veriyor. Kendine has üslubuyla mizahi yönü ağır basan distopik bir dünyayı resmeden Saunders’a göre kişisel tercihlerin bile sistemin elinde olduğu bir gelecek tasarımında, özgürlük balonla şişirilmiş koca bir yanılsamadan ibaret.
Aralığın Onu
George Saunders
Çeviren: Niran Elçi
Delidolu Yayınları, 2014
öykü, 248 sayfa.
2014 Folio Ödülü sahibi yazarın şimdiye kadarki en alaycı, komik ve rahatsız edici öykü derlemesi olan ‘Aralığın Onu’, sıradan insanın deneyimine odaklanarak kişisel başarısızlıkların, düş kırıklıklarının, tereddütlerin, baskının ve umutla beslenen sınıfsal kaygıların insanı nasıl bir saplantılar labirentine soktuğunu gösteriyor.
‘Aralığın Onu’, Amerikan toplumunu ve aile yapısını anlatırken aslında evrensel bir biçimde insana dair olan karanlık tarafı bulup yakalıyor. Bir yandan da insana özgü naifliği ve incinmişliğimizi yüceltiyor.
- 1
Oyunlar ve Bulmacalar