Celâl Şengör ile cehaletle mücadele: Kim Kimdir, Ne Nedir?

CANER ALMAZ

Masa Kitap etiketiyle geçen aylarda yayımlanan ‘Cehaletle Mücadele Sanatı’ serisinin ilki, ‘Kim Kimdir?’ adını taşıyordu. Prof. Dr. A.M. Celal Şengör, bu kitabında kendine has üslubu ve detaycılığıyla Türkiye ve dünya tarihi için başat rol oynamış siyasi kişiliklerin, bilim insanlarının, sanatçıların ve komutanların hikâyelerini aktarıyordu. Mustafa Kemal Atatürk’ten Hasan Ali Yücel’e, Albert Einstein’dan Nicola Tesla’ya, Cengiz Han’dan İsmet İnönü’ye pek çok tarihi önemli karakter kitapta okuyucuya bambaşka boyutlarıyla sunuluyordu.

Temel kavramları mercek altına alıyor

Serinin ikinci kitabı ‘Ne Nedir?’de, Celâl Şengör temel kavramları mercek altına alıyor ve bu kavramların kökenlerine, tarihsel arka planlarına, toplumsal algılarına ve günümüzdeki duruşlarına ışık tutuyor. Şengör’ün yıllara dayanan akademik birikimi ve keskin gözlem kabiliyeti, bu incelemeyi derinlikli ve ufuk açıcı bir denemeye dönüştürüyor.
Kitabın açılışında Şengör, çalışmasının amacını ‘çevremizdeki bazı olaylar ve kavramlar hakkında bilgi vermek ve okurları düşünmeye teşvik etmek’ şeklinde özetliyor. Eğitimin asıl hedefinin bireyleri bağımsız ve eleştirel düşünceye sevk etmek olduğunu vurgulayarak, bu amaca zarar verecek unsurların eğitime sızmasının insanlığa ihanet anlamına geldiğini belirtiyor.

Provokatif bir üslup kullanmaktan çekinmiyor

Şengör’ün incelediği kavramlar arasında deprem, evrim, medeniyet, dil, din, bilim, felsefe, astroloji, kapitalizm, ahlak, adalet, cumhuriyet, demokrasi, üniversite, zeka, sanat ve tabii ki cehalet yer alıyor. Her bir kavramı derinlemesine irdeleyerek tanımlamalar getiren Şengör, kimi zaman sivri ve hatta provokatif bir üslup kullanmaktan da geri durmuyor.

Örneğin, “Bugün bildiğimiz astroloji baştan aşağı zırvadır ve bunun gazetelerimizde sürekli olarak yayımlanması da bu cehalete ayna tutmaktan başka bir şey değildir” ifadeleriyle astrolojiyi ve onunla uğraşanları sert bir şekilde eleştiriyor. Kapitalizm tanımında ise “Kapitalizm bundan ibarettir. Bunun içinde işçiye kötü muamele etmek, işçiyi kötü kullanmak gibi durumlar yoktur. Bunlar ahlaksızlıktır” diyerek kapitalizmin özünü vurguluyor.

Osmanlıcılık zararlı bir hayaldir

Osmanlıcılık başlığında kullandığı ifadeler de oldukça açık ve bu kara hayalin peşindekileri hedef alır nitelikte:
“Aptallıktır. 2024 Türkiyesi’nde Osmanlıcılık, dinozorculukla aynı şeydir. Dinozorlar artık yok, onların yaşadığı ortam yok, onların dölü yok… Nasıl ki dinozor devrine dönemiyorsak bu da aynı şekilde dönülemez bir yoldur. … Osmanlıcılık zararlı bir hayaldir, adeta bir kâbustur. Osmanlıcılık hastalığının elinden bizi Mustafa Kemal çekip almıştır, böylece istikbalimizi de kurtarmıştır.”

‘Ne Nedir?’ adlı eser, Celâl Şengör’ün engin bilgi birikimini ve üslup kudretini bir kez daha gözler önüne seriyor. Okurlarını adeta bir bilgi sağanağına tutuyor, zihinleri harekete geçiriyor ve sorgulama dürtüsünü canlandırıyor.

Cehaletin karanlığına ışık tutuyor

‘Ne Nedir?’, Celâl Şengör’ün cehaletle mücadelesinin yeni bir cephesini temsil ediyor; kavramları derinlemesine irdeleyerek toplumda artık gizlenmekten çekinmeyen cehaleti ve onun peşinde hayaller kuranları kökünden sarsma amacı güdüyor.
Şengör’ün bu çalışması hem bilgilendirici hem de düşündürücü bir kaynak niteliğinde. Gündelik hayatta kullandığımız pek çok kavramın ardındaki derin anlamları ve tarihsel kökleri hatırlatarak, okurlarını bilinçli bir farkındalığa çağırıyor. ‘Ne Nedir?’ sorusunun her biri için ayrı bir cevap arayan Şengör, kitabıyla cehaletin karanlığına ışık tutmaya devam ediyor.