Dijital Çağda Sağlıklı Çocuk Yetiştirmek: Mesele öz-düzenleme becerisi kazandırmakta

“Bu diğer tüm zamanlar gibi, çok iyi bir zaman; onunla ne yapacağımızı bilirsek.” Ralph Waldo Emerson
Yaklaşık 20 yıl öncesine kadar bilgi çok kutsaldı, herkesin kolaylıkla ulaşamayacağı bir yerdeydi. Bilgiyi edinebileceğimiz tek kişi öğretmendi ya da gazetelerin kuponla dağıttığı ciltler dolusu ansiklopediler. İnternetin henüz icat edilmediği bir dönemde çocukluğum ansiklopedi karıştırıp okumakla geçti, çünkü başka çarem yoktu. Eğlence ve bilgi edinmek için tek kaynağımızdı ansiklopediler. Düşünüyorum da o zamanlar anne ve babamın beni yetiştirirken pek bir kaygısı da yokmuş. Sokakta oynayabilen şanslı nesildendim. Dijital çağda ebeveyn olunca anladım, bir yandan bilgi bombardımanıyla ve teknolojik avantajlarla, diğer yandan tuhaflıklarla ve tehlikelerle dolu bir evrene adım atmışım.

Ekran ve oyun bağımlılığı, dikkat dağınıklığı

Teknolojinin eğitimde yarattığı devrim çok önemli. Artık bilgi için tek bir kaynak yok, yapay zekâ her şeyi hızlıca çözüyor, tamam. Ama tehlikeler konusunda ne durumdayız? Ekran ve oyun bağımlılığı, dikkat dağınıklığı, pornoya maruz kalma, kendimizi sürekli başkalarıyla kıyasladığımız için yaşadığımız bunalımlar, yapay hayatlar, estetik operasyon bağımlılığı gibi birçok tehlike mevcut. Dijital çağda fiziksel ve ruhsal açıdan sağlıklı çocuk yetiştirmemiz nasıl mümkün olacak?

Prof. Dr. Ayşe Bilge Selçuk, bu sınırları belirsiz dijital evrende çocuklarımızı sağlıklı yetiştirebilmek için nelere dikkat etmemiz gerektiğini, ebeveynleri tehlikelere karşı korkutmadan, telaşa vermeden, sakin bir şekilde uyarıyor.

“Çocuğumuzun gelişimini çağın gereklilikleriyle uyumlu şekilde desteklemek ve onu hayata hazırlamak. Bunun için aşırılıklardan kaçınmalıyız. Sakin, dengeli, dikkatli ve gerçekçi bir yaklaşıma ihtiyacımız var.”

Sonsuz bilgi erişimine sahipler

Peki dengeyi ve dikkati nasıl koruyacağız? Bu çılgınca değişen ve akışta olan dünyada nasıl sınırlar çizeceğiz? Kendimiz, ebeveyn olarak ekran bağımlısıyken ekran süresini nasıl kısaltacağız? Çocuklarımızın tehlikeli içerikleri ayıklayıp faydalı içerikleri seçmelerini nasıl sağlayacağız? Biz sokakta büyümüş nesil olarak, dijital dünyaya sonradan dahil olduk. Fakat çocuklarımız ‘dijital yerliler’. Bu teknolojinin içine doğdular, bu ‘dijital yerliler’ aynı anda pek çok şey yapma becerisine sahipler. Eş zamanlı olarak oyun, müzik, video, sosyal medyadalar, sonsuz bilgi erişimine sahipler. Ancak bu yüzden dikkatleri feci dağınık. Odaklanma süreleri çok kısıtlı.

Öz-düzenleme becerisi kazandırmak çok önemli

‘Dijital Çağda Sağlıklı Çocuk Yetiştirmek’ yararlı bir ebeveynlik rehberi olarak tasarlanmış. Prof. Selçuk, ebeveyn olarak en önemli görevlerimizden birinin çocuklarımıza öz-düzenleme becerisi kazandırmak olduğunu ifade ediyor. Çocukların bir sanat ya da spor dalıyla uğraşması, gerçek dünyada arkadaşlık ilişkileri kurması, dijital dünyada haklarının bilincinde olmaları ve zorbalıklara karşı tetikte olmaları şart. Bu da ebeveyn, çocuk ve eğitimcilerin iş birliği ile mümkün. Gerçekten de bir Afrika atasözünün dediği gibi, “Bir çocuk büyütmek için bir köy gerekir.” 
Dijital dünyanın güvenli köyünü oluşturup çocuklarımızı ormandaki kurtlardan korumak da bizlerin elinde ve sorumluluğunda.