İnsanlığımı Yitirirken’in mangası: Psikolojisine güvenen okusun

Osamu Dazai’nin en sevilen yapıtlarından biri olan ‘İnsanlığımı Yitirirken’, yazarın derin depresyon ve yabancılaşma duygusuna dayanan yarı otobiyografik bir hikaye. Hatta yazarın intihar notu olduğu da söylenir ‘İnsanlığımı Yitirirken’ düşünülüyor.
Okunması kesinlikle kolay olmayan, depresif bu kitap, yazarın umutsuzluğunu ve iç çatışmasını çok iyi yansıtıyor.
‘Human Lost’ adlı anime filmine konu olan bu kitabı iki ayrı mangaka mangalaştırmış: Usamaru Furuya ve Junji İto.

Furuya’nın versiyonu, tek oturuşta okuyup bitirebileceğiniz üç ciltten oluşuyor. İthaki Yayınları’nın yayımladığı mangayı Türkçeye Sibel Sökel çevirmiş.
Orijinal romana daha çağdaş bir yaklaşım getirmiş Furuya. Hikayeyi savaş öncesi dönem yerine günümüz Japonya’sında taşımış.

Zaman değişikliğine rağmen, orijinaldeki olayların çoğu aynı kalıyor ve derinlemesine inceleniyor; tek fark, olayların tam olarak kronolojik sırayla anlatılmaması. Manga, Oba Yozo’nun erken çocukluk döneminden 20’li yaşlarının sonlarına kadar olan hikayesini anlatıyor; depresyon, sosyal yabancılaşma ve intihar gibi çeşitli zor temalara değiniyor.

Oba’nın hayatı zorluklarla dolu. Hikaye boyunca etrafındakilerle bağlantı kuramıyor ve insanlığın geri kalanından tamamen ayrılmış hissediyor. (Muhtemelen bugün otizm spektrumunda bir yerlerde teşhis konulurdu) İnsanlara kendini sevdirebilmek için yaptığı şeyleri ‘soytarılık’ olarak değerlendiriyor. Oba, psikolojik açıdan karmaşık bir kahraman, birçok çizgiyi aşsa da okurken ona sempati duyuyorsunuz.

Furuya’nın sanatı, Oba’nın rahatsız psikolojik durumunu vurgulamak için rahatsız edici, gerçeküstü görüntülere yer vermesinin yanında manganın çoğu Oba’nın hayatını basit bir şekilde tasvir ediyor, ara sıra Oba’nın karanlık düşüncelerini kendisinin olduğunu hayal ettiği bir kukla biçiminde serpiştiriyor ve bu da manganın karanlık atmosferini tamamlıyor. Ayrıca, Dazai’nin romanından doğrudan alıntıların yazılı olduğu siyah sayfalar Oba’nın depresif düşüncelerine daha fazla derinlik katıyor.

İto’nun versiyonu ise tek kitaptan oluşuyor. Gerekli Şeyler’in yayımladığı mangayı Türkçeye Burcu Köse çevirmiş. Furuya’nın ‘No Longer Human’ versiyonunun aksine İto, hikayenin savaş öncesi ortamını koruyor ve tüm olayları kronolojik sırayla anlatıyor.
Kendi versiyonuna tabii ki Junji İto büyüsü katmış mangaka. Oba’nın korkunç düşüşünü abartmak için hikayeye doğaüstü korku unsurları katıyor ve hikayeyi olabildiğince Junji İto hikayesine çeviriyor.

İto’nun katkıları olay örgüsünden çok sunumda. Çizimiyle hikayeye dehşet katan İto’nun güçlü yönlerine hitap eden bir roman ‘İnsanlığımı Yitirirken’. Ana karakterimiz Oba’nın kendisi de İto gibi canavarlar konusunda uzmanlaşmış bir manga sanatçısı. Çoğunlukla depresif ve korkunç hikayeler yazan İto’nun bu kahramanla özdeşleşebilmesi mümkün.

Ito’nun sanatı, gerçekçi sahnelerin bile son derece sinir bozucu görünmesini sağlıyor, Oba’nın iç psikolojik çatışmalarının tasviriyse gerçekten etkileyici. Bu bağlamda en çarpıcı bölüm, Oba’nın, her biri onun talihsizliklerini temsil eden, genişleyen, kıvranan beden yığınlarını kusması diyebilirim.

Hangi manga uyarlamasının daha iyi olduğu konusunda devam eden bir tartışma var: Furuya Usamaru’nun versiyonu mu yoksa Ito Junji’nin versiyonu mu?

Bana kalırsa ikisi de birbirinden yetenekli mangakaların birbirinden güzel mangaları. Gerilim hayranıysanız Furuya’nın yaklaşımı sizin için daha uygun olacaktır ancak bir korku fanıysanız İto her zamanki gibi size istediğinizi verecektir. En doğru kararı Osamu Dazai’nin romanını okuduktan sonra, mangakaların kişisel katkılarını görünce verebilirsiniz diye düşünüyorum.

Tabii ‘İnsanlığımı Yitirirken’in ne kadar karanlık ve tetikleyici olabileceği de göz önünde bulundurulmalı. Depresifseniz ve intihara meyilli olduğunuzu düşünüyorsanız uzak durun. Ama psikolojinize güveniyorsanız kabuslarınıza girebilecek görüntülerle dolu bu mangaları okumanızı şiddetle tavsiye ederim.