Kıskanç Adam: Polisiyenin Norveçli kralı Jo Nesbo’dan karanlık öyküler

İskandinav polisiye/suç edebiyatının en ünlü dedektifi Harry Hole’un yaratıcısı Jo Nesbo’nun ‘Kıskanç Adam’ başlığını verdiği ilk kısa öykü koleksiyonu içindeki fikirlerin kapsamı ve derinliğiyle göz dolduruyor. Yazar karanlık ruhlu ve uzlaşmasız dedektifi Hole’de yaptığının bir üst noktasına çıkıp bir insan türünün en karanlık ve en temel içgüdülerini ortaya çıkarıyor. Kurgu da olsa öyküler ve karakterlerinin verdiği gerçeklik hissi korkutucu olabiliyor. Mesela ilk öykü ‘Londra’da distopya edebiyatına göz kırpan Nesbo, gerçeklik hissinin önüne geçmemek için o evreye geçmemeyi tercih etmiş gibi görünüyor.

Asıl distopik hikayeleri ise öykü koleksiyonun ikinci kısmında. Distopya yazarı olarak Nesbo’yu görmek için de bu cildin basılmasını beklememiz gerekiyor. Yine Norveççe aslından bir çeviri olursa tadından yenmez.

Herkes için Nesbo

Nesbo’nun bu öykü koleksiyonu birçok okurunun sevdiği suç gerilim romanlarından farklı olmakla kalmıyor, Nesbo farklı tarzda yazdığı hikayelerle herkese hitap edebileceğini de kanıtlıyor. Zengin anlatı ve karakterler her türden okuyucuyu kendine bağlayabiliyor. Dedektif Hole serisini yaratan yazarın hikayelerinde de benzer bir çizgide olmasını beklerken, Nesbo şaşırtıcı bir şekilde sadece birinde polis dedektifine yer veriyor. Diğer karakterlerinde ilişkilere ve insan doğasına daha fazla odaklanıyor. Yazarın yarattığı karakterler karmaşık ruh hali ve vahşilikleriyle bireyin karanlık taraflarında geziniyor. Nesbo karakterlerini çok uç seçimler yapmaya ve bu seçimlerin sonuçlarıyla yüzleşmeye zorluyor. Kitabın başlığından da anlaşılacağı üzere Nesbo genel olarak erkeklerin kadınlara takıntılı olmasıyla ilgileniyor.

Kıskanmak insanın doğasında var mı?

Kısa öykülerin içinde yer alan novella ‘Kıskanç Adam’da dedektif Müfettiş Nikos Balli, Kalimnos adlı küçük bir Yunan adasına geliyor. Orada, meslektaşı George Kostopoulos ile buluşuyor. Uzunca bir süre Balli’nin merkez tarafından görevlendirildiği davayı yani Julian Schmid’in kaybolmasını tartışıyorlar. İkisi de baş şüpheli ve muhtemelen onu hayatta gören son kişi ikiz kardeşi Franz olduğu konusunda uzlaşıyor. Balli’nin yaptığı sorgulamada Franz, Julian’ın sabah 6’da odadan yüzmeye gitmek için ayrıldığını ve bir daha geri dönmediğini iddia ediyor. Balli ikiz kardeşlerin bir kadın uğruna düşman olmuş olabileceklerini düşünüyor. Nesbo, kıskançlığın insanların normalde asla hayal edemeyecekleri şeyleri yapmalarına neden olabilen bir delilik hali olduğunu savunuyor.

Diğer öykülerde ise yaslı bir baba, bir salgının toplumun çöküşüne yol açmasının ardından intikamın yeni dünya düzeninde yeri olup olmadığına karar vermek zorunda kalıyor. İçki aleminden yeni dönen bir çöpçü, önceki gece ne olduğunu hatırlamaya çalışıyor. Eşini öldüren bir adam polislerin davayı çözememesi üzerine cinayeti sakince itiraf ediyor. Londra’ya giden bir uçakta iki yolcu arasında oluşan romantik bağın sonucunda olanlar ise okuyucu sarsıyor.

Kısa öykünün de kıralı

Kıskançlık her hikayeye nüfuz etse de Nesbo bazı hikayelerde kıskançlığı doğrudan ele alıyor. Nesbo öte yandan öykülerinde insan ilişkilerinden suçun doğallığına, dünyadaki sorunlardan insanın varoluş çabasına çok şey sunuyor ve okuyucuyu tüm kitap boyunca düşünmeye zorluyor. Nesbo her öyküyü okurken merakta bırakıyor ve karakterlerin önlerine konan duygularla nasıl başa çıktıklarını bazen okuyucu ile birlikte keşfediyor. Nesbo’nun hikayeleri kasvetli. Bu hikayeler insanı yücelten deneyimler ve olumlu onaylamaların hikayeleri değil. Hepsi karanlık ve insanlığa dair olumsuz bir görüşün eseri. Gazetelerdeki can sıkıcı haberlerden kaçmak için neşeli bir şeyler okuyayım derdinde olanlara göre bir kitap değil ‘Kıskanç Adam’. Eksiksiz ve okuru tatmin edecek bir hikayenin nasıl yazılacağına dair ustalık sergilenen bir yazarın kısalarının toplamı.

Futbolculuktan yazarlığa Jo Nesbo

Jo Nesbo, Harry Hole serisiyle çok satan kitaplar listelerinde zirveye yerleşen dünyanın en çok satan suç yazarlarından biri. Kitapları 50 dilde 35 milyona yakın kopya sattı. Nesbo, suç yazarı olmadan önce Norveç’in birinci lig takımı Molde’de futbol oynadı. 18 yaşındayken dizindeki bağları yırtınca profesyonel olarak futbol oynama hayali suya düştü. Üç yıllık askerlikten sonra işletme okuluna gitti ve ‘Di Derre’ adlı rock grubu kurdu. Nesbo geceleri konser veren finans analisti olarak çalıştı. Bir yayıncı tarafından grubuyla birlikte yoldaki hayatı hakkında bir anı yazması için istendiğinde, bunun yerine yolda ilk Harry Hole suç romanı ‘Yarasa’nın konusunu buldu. Jo Nesbo kitapları Türkiye’de Doğan Kitap tarafından yayımlanıyor.