Türkiye, Cumhuriyet’in 100. yılını kutlarken İngiliz gazetesi The Guardian okurlarına Türkiye’nin 100 yıllık serüvenini anlamaları için beş yazardan beş kitap önerdi. İngilizcede yayımlanan kitaplar arasında yapılan seçkide Ahmet Hamdi Tanpınar ve Nazım Hikmet de var Latife Tekin ile Ahmet Altan da… Listenin sürprizi İrfan Orga.
Bir Türk Ailesinin Öyküsü
Ateş Orga’nın Sonsözüyle
İrfan Orga
Çevirmen: Arın Bayraktaroğlu
Everest Yayınları, 2023 (26. baskı)
anı, 415 sayfa.
‘Bir Türk Ailesinin Öyküsü’; Osmanlı’nın son, Cumhuriyet’in ise ilk döneminin öyküsü. Türkiye’de savaş pilotu olan İrfan Orga’nın çocukluk yıllarının hikâyesi olan kitap 1. Dünya Savaşı yıllarını anlatıyor. Orga kitabında savaşın ayak seslerinin duyulduğu günleri ve savaş sırasındaki İstanbul’u konu ediyor. Orga’nın varlıklı Osmanlı ailesinin yoksulluğa ve aşağılanmaya sürüklenişini anlattığı bu anı kitabı The Guardian’e göre Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluş yıllarını ve bu yılları yaşayanları başarılı şekilde yansıtıyor. The Guardian’ın tavsiyesine göre, samimi ve güzel bir dille yazılmış olsa da, yazarın gerçekte kim olduğuna dair ipucu için son sözü okuduğunuzdan emin olmak gerekiyor!
Saatleri Ayarlama Enstitüsü
Ahmet Hamdi Tanpınar
Dergah Yayınları, 2024 (68. baskı)
roman, 382 sayfa.
Erken Cumhuriyet döneminin İstanbul’unu anlatan roman aynı zamanda erken dönem Türkiye siyaseti ile ilgili bir hiciv. Kitaba adını veren kurgusal enstitünün amacı tüm vatandaşların saatlerinin hep doğru zamanı göstermesini sağlamak. Hem şakacı hem de absürt üslubunun altında Tanpınar’ın İstanbul’a karşı beslediği derin sevgi yatıyor. “Akşam bir kurdele gibi açılıyordu” diye yazıyor İstanbul’un günbatımını anlatırken, “renkleri şarap karasından altın rengine kadar uzanıyordu.”
Poems of Nazim Hikmet
Nazım Hikmet
Çeviren: Randy Blasing, Mutlu Konuk Blasing
Persea Books Inc, 2002
288 sayfa.
The Guardian’a göre Türkiye’nin en sevilen şairi Nazım Hikmet’in şiirlerinin derlemesi olan bu kitap da listede. Gazete Randy Blasing ve Mutlu Konuk’un çevirdiği kitabı Türkiye’deki insanların gündelik yaşamlarına dair fikir edinmek isteyenler için tavsiye ediyor. The Guardian Nazım’ın politik bir figür olmanın yanı sıra öncelikle bir romantik olduğunu da atlamıyor.
(Not: Nazım Hikmet’in Türkçedeki seçme şiirleri ‘Henüz Vakit Varken Gülüm’ adıyla Yapı Kredi Yayınları tarafından yayımlanıyor. Hazırlayan: Raşit Çavaş, 2024, 54. baskı)
Sevgili Arsız Ölüm
Latife Tekin
Can Yayınları, 2024 (20. baskı)
roman, 248 sayfa.
Türkiye’nin ikinci yarım yüzyılındaki belirleyici değişimi tek bir gerçekle özetlemiş The Guardian: Nüfus. 1950’de İstanbul’un nüfusu bir milyon civarındaydı; bugün ise 16 milyon. Tekin’in köyden kente göçü bir aile hikayesi ekseninde anlattığı romanı iç göçü ele alan ilk eserlerden biri. Latife Tekin’in üslubunu “büyülü gerçekçi” olarak tanımlıyor The Guardian.
I Will Never See the World Again
Ahmet Altan
Granta Books, 2019
224 sayfa.
Gazeteci yazar Ahmet Altan cezaevinde yatarken bile yazmaktan vazgeçmemişti. Yedi ay boyunca avukatları aracılığıyla el yazısı notlarını gönderen Altan Silivri’de kalıyordu. Silivri’de geçirdiği günlerin anılarını yavaş yavaş bir araya getirdi. İngiltere’de ‘I Will Never See The World Again’ adıyla yayımlanan kitap Altan’ın hikayelerin gücüne olan sonsuz inancı nedeniyle listeye alınmış.