Aras Yayınları kurucusu Yetvart Tomasyan aramızdan ayrıldı

1920’lı yılların sonu. Çorlulu bir Ermeni aile bir gün trenle İstanbul’a doğru yola çıkar. Geçmiş zaman, neden oradadır hatırda kalmamış, o sırada Florya deniz köşkünde kalan Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk de (muhtemelen Florya’da) tren istasyonundadır ve ailenin küçük kızı, o kadar güzeldir ki, istasyonda cumhurbaşkanının dikkatini çeker. Çağırır küçük kızı yanına, peş peşe sorar: “Adın ne bakayım senin? Benimle gelir misin, benim kızım olur musun?” Utanıp sıkılarak, fısıldar gibi adını söyler küçük kız: “Mari.” Ve ürker, başka cevap vermez, annesinin arkasına sokulur, belli, istemiyordur evinden, ailesinden ayrılmak ve cumhurbaşkanı da üstelemez zaten…

Yazılıp kenarda köşede kalmış bu anektod bu konuları araştırmakta olan birinin aklındadır ve çok uzun yıllar sonra, karşılaştığında oğluna sorar; “Doğru mu bu anlatılan, böyle mi olmuş gerçekten?”

“Doğru” der Mari’nin oğlu. “Bir gün daha geniş anlatırım. Hatta iyisi mi annemle konuşturayım seni, o anlatsın..”

Orada kalır bu. Anlatamaz Mari; çünkü değil konuşmak, karşılaşamazlar bile ve yaşlı kadın altı yıl önce, doksan küsur yaşında hayata gözlerini yumar.

Ama artık oğlu da anlatamayacak. Çünkü Aras yayınevinin kurucusu, o yayınevini Hrant Dink ve Margosyan kardeşlerle hayata geçiren Yetvart Tomasyan on yılı aşkın süredir tedavi gördüğü o hastalığa, kansere ancak düne kadar direnebildi…

Fotoğraf 2004 yılında Nevizade’deki Boncuk’un Yeşilköy versiyonunda çekilmiş. Solda en uçta pos bıyıkları, sakalı ve gülen gözleriyle Yetvart Tomasyan, hemen önünde Sorbonne’lu Ermeni tarihçi Anahide Ter Minassian var. Karşılarında da Rakel ve Hrant Dink. Minassian’ın kitabı çıkacak Aras yayınlarında yakında; o kutlanıyor.

Tıbrevanklıydı Yetvart Tomasyan ya da başta eşi Paylin olmak üzere sevenlerine bağışladığı adıyla “Tomo.” 

Tıbrevank, hâlâ öyle midir, Galatasaray Lisesi, Robert Kolej gibi itibarlı bir Ermeni okuluydu Üsküdar Bağlarbaşı’nda. Ermeni din adamlarının, entelektüellerin, yazarların çoğunun rahle-i tedrisinden geçtiği okuldu, gerçek okul.

Ve üç Tıbrevanklı göz açıp kapayıncaya kadar göçüverdi bu yıl; 20 ekimde Almanya Ermeni kilisesi Başpiskoposu Karekin Bekçiyan; aynı gün yazar, yayıncı, reklamcılığın öncü babası Nazar Büyüm ve dün de Tomo… Küçüktü Tomo onlardan, 1949 doğumluydu, ama can ciğer arkadaştılar, üçü de gitti son kırk beş günde.

Yetvart Tomasyan için 17 Aralık 2024 Salı günü Kumkapı’da Ana Kilise’de (Surp Asdvadzadzin Kilisesi) cenaze töreni yapılacak ve Balıklı Ermeni mezarlığında toprağa verilecek.