Bir önemli Türk iş insanı 20 yıl sonra yeniden ortaya çıktı; üstelik bakın hangi vesileyle…

Bundan 24 yıl önce Türkiye’nin adını en çok konuştuğu iş insanlarından biri de Halit Cıngıllıoğlu’ydu. Kayserili köklü bir sanayici ve bankacı aileden gelen Cıngıllıoğlu’nun sahibi olduğu Demirbank, 2000 yılında yüksek faizle mevduat toplamaya çalışan bankaların en önde gelenlerinden biriydi.

2000 yılının Kasım ayında bir minik kriz yaşandı; her gece alacakları vereceklerine denk olması gereken bankalardan Demirbank o gece nakit açığını tamamlayamadı, iddiaya göre bazı başka özel bankalar Demirbank’a gecelik faizle borç vermeye yanaşmadığı için bu kriz yaşandı.

Demirbank, iflas halinde bir banka değildi, diğer sorunlu bankalar gibi içi patronlarının çektiği kredilerle boşaltılmamıştı ama çok riskli bir oyun oynuyordu: Piyasadan topladığı her kuruş mevduatı Türkiye Cumhuriyeti Devleti Hazinesi’nin iç borçlanma senetlerine yatırıyordu; bankanın kendi gündelik işleri için nakti yok gibiydi.

O kriz gecesi Demirbank’a para Merkez Bankası’ndan bulundu ama sistem ciddi biçimde sarsılmıştı, zaten o geceki kriz 2001 Şubat ayında yaşanacak büyük finansal krizin ilk büyük işaretiydi. Bir süre sonra BDDK Demirbank’a el koydu.

Bankanın patronu Halit Çıngıllıoğlu bu el koymaya karşı hukuki savaş açtı ve savaşını yıllar sonra kazandı, Danıştay devletin bankayı iadesine karar verdi. Bankada yolsuzluk yoktu, zimmete para geçirme yoktu. Ancak bankasını geri alamadı Cıngıllıoğlu, çünkü Demirbank o dönemde satılmış, adı da HSBC olmuştu.

Bundan sonra ortadan kayboldu Cıngıllıoğlu. Bir anlamda Türkiye’yi terk etti, bütün işlerini Avrupa’ya taşıdı, Hollanda’da bir bankası vardı, bankacılığa devam etti. Bir dönem ‘Honey Money’ (Tatlı para) adlı yatıyla sık sık medyada gözüken Cıngıllıoğlu’nun adı son 20 yıldır neredeyse hiç duyulmuyordu. Ta ki birkaç gün önceye kadar.

İngiliz dışavurumcu ressam Francis Bacon’ın sanat tarihinde önemli bir yere sahil tablosu 24 milyon dolara satıldı. Tabloyu alan kişiyse Türk iş insanı Halit Cıngıllıoğlu. New York’taki Sotheby’s müzayede şirketinde gerçekleşen açık artırmada satılan tablo İngiliz ressamın sevgilisi George Dyer’e adadığı bir çalışması olma özelliği taşıyor. ‘George Dyer Crouching’ adlı tablosunu Bacon, 1968 yılında tamamlaşmıştı. Fırtınalı bir ilişkinin yansıması olan tablo aslında bir serinin de ilk parçasısı konumunda.

Cıngıllıoğlu dünyanın önde gelen 200 koleksiyoneri arasında

Cıngıllıoğlu’nun koleksiyonuna kattığı tablo, Francis Bacon’ın sanat yolculuğunda da önemli bir yere sahip. Tutkulu bir aşktan ilhamını alan tablo 1970 yılında koleksiyoner bir aile tarafından Marlborough Gallery’den satın alınmıştı. Tablo 50 yıl boyunca aynı ailenin elindeydi. Bir süredir yeni sahibi açıklanmaya tablonun Türk iş insanı Cıngıllıoğlu tarafından satın aldığı ABD menşeili Puck sitesindeki bir haberle ortaya çıktı.

ArtNews’a göre dünyanın en önemli 200 sanat koleksiyoneri arasındaki Halit Cıngıllıoğlu’nun koleksiyonunda hangi ressamların eserlerinin bulunduğu kesin olarak bilinmiyor. Ancak sanat dünyasında konuşulan iddialara göre Pierre-Auguste Renoir, Paul Cézanne, Claude Monet ve Pablo Picasso’ya ait tablolar Cıngıllıoğlu’nun kişisel koleksiyonunda yer alıyor. Son satın almayla birlikte buna bir de Francis Bacon eseri eklendi.

Demirbank’ın sahibiydi

Cıngıllıoğlu, Kayserili köklü bir sanayici ve bankacı aileden geliyor. Türkiye’de 2000 yılında büyük hissedarı olduğu Demirbank’a tartışmalı bir biçimde el konulması sonrası uzun bir hukuk mücadelesi veren, TMFS tarafından HSBC Bankasına satıldığı için bankası Demirbank’ı geriye alamayan ama yeniden bankacılık yapma hakkı kazanan Halit Cıngıllıoğlu, bu işi Türkiye’de değil Hollanda’da yapmaya karar verdi ve son 20 yıldır girişimlerini yurt dışında sürdürüyor, daha çok da yurt dışında yaşıyor.

Halit Cıngıllıoğlu öteden beri büyük bir koleksiyoner olarak biliniyor. 2001 yılında, maddi olarak zor günler geçirdiğinde koleksiyonundan bazı parçaları satmak zorunda kalmıştı ama sonradan aile toparlandı ve yeniden alıma geçti.

Uluslararası sanat piyasasındaki bu ünü, Halit Cıngıllıoğlu’nun ünlü müzayede evi Soyheby’s bünyesinden International Council for Sotheby’s’de üye olmasını sağladı. Halit Cıngıllıoğlu’nun oğlu Kemal Has Cıngıllıoğlu da Avrupa ve Amerika sanat piyasasının yakından tanıdığı bir isim. O da diğer büyük müzayede evi Christie’s’in European Advisory Board’unda üye. Baba oğul 2015’de Londra’da Ideal Art Advisory Limited isimli bir şirket kurdu. Halit Cıngıllıoğlu’nun oğlu Kemal Has Cıngıllıoğlu’nun tek yetkili olarak göründüğü şirketin adı Kasım 2016’da Cingilli Collection Limited olarak değiştirildi.

Sanat dünyası çıtayı yükseltti: Miro İzmir’e geliyor!