Sinema bir büyük yönetmenini kaybetti, David Lynch öldü

Amerikan sinemasının kendine özgü deneysel filmleri neredeyse ana akım filmler gibi algılatan yönetmeni David Lynch 78 yaşında hayata veda etti. Lynch’in ölüm nedeni açıklanmadı ama kendisi geçen yıl uzun yıllar süren sigara tiryakiliğine dayalı anfizem hastalığına yakalandığını açıklamıştı.

Lynch, lise sonrası resim eğitimi almış, Pennsylvania Academy of Fine Arts’tan mezun olmuştu. Ama 1970 yılında kazandığı American Film Institute bursuyla ilk filmi olan, ilk gösterildiği günden beri bir Amerikan alt-kültür klasiği olarak nitelenen ‘Erasurehead’i yapmaya başladı. Filmin yapım süreci o kadar uzun oldu ki, film 1977 yılında, New York’taki ünlü Cinema Village’da henüz geceyarısı film gösterimlerinin başlamadığı bir dönemde bir geceyarısı gösterilmeye başlandı. Kısa sürede kulaktan kulağa yayılan filmin ünü, bu filmin aynı sinemada bir yıldan uzun süre gösterilmesine neden oldu. Ardından başka bir sinema salonunda da iki yıl boyunca oynadı.

Filmin ünü Hollywood’a kadar ulaşınca ünlü komedyen Mel Brooks ona “The Elephant Man-Fil Adam”ı yönetmesini teklif etti. Ardından bir bilim kurgu efsanesi olan Dune filmini yönetti. Dune gişede başarı elde edemedi ama George Lucas’a ünlü Star Wars serisi için esin kaynağı oldu. Filmin yapımcısı Dino De Laurentiis ona kişisel bir film olan “Blue Velvet”i de yaptırdı.

Blue Velvet, Reagan dönemi Amerikası için bir karşı kültür filmiydi, filmdeki bazı sahneler o kadar rahatsız ediciydi ki Venedik Film Festivali filmi kabul etmedi.

Ardından yaptığı ve başrollerinde Laura Dern ile Nicholas Gace’in oynadığı Wild at Heart 1990’da Cannes’da ödül aldı.

Aynı yıl David Lynch’in ününü ve tarzını doruğa çıkaran şey yaşandı; ünlü yönetmen beyaz perde yerine televizyona iş yaptı ve ortaya bir TV klasiği olan Twin Peaks çıktı.

1997’de yaptığı ‘Lost Highway’i genel olarak yönetmenin başyapıtı kabul edilen Mulholland Drive izledi. Yıllardır Lynch’e tek bir vücü söz bile söylememiş olan Amerikalı ünlü film eleştirmeni Roger Ebert bile bu filme bayıldı.

Ama o bunun ardından yeniden son derece deneysel bir film olan ‘Inland Empire’ı yaptı.

2014’te filmlerini ve yapmayı hiç bırakmadığı tablolarını bir retrospektif sergide bir araya getirdi.

Çok sayıda önemli film yapımcısını derinden etkiledi. Bunlar arasında Geoge Lucas, Martin Scorsese, Steven Spielberg gibi isimler de vardı, onlar çok yakın arkadaşlarıydı. Hatta son olarak Spielberg’in kendi hayat hikayesini anlattığı filmi The Fabelmans’ta küçük bir rol de aldı. Bu rolde ünlü Amerikalı film yönetmeni John Ford’u canlandırdı.

Hollywood arkasından çok sayıda güzel söz söyledi Lynch’in. En güzel sözlerden birini Spielberg söyledi: “Çok özel bir yönetmendi, filmleri sanki elde yapılmış gibi hissederdiniz.”

Kötü haber: David Lynch hasta, iyi haber: Yönetmenliği bırakmıyor!

David Lynch sinemanın yasını tutuyor: ‘Bunların hepsi lanet olası tarih kitaplarında kaldı’