Türkiye’de kitaba ilgi artıyor demek isterdik ama veri karmaşası buna engel oldu!

Kültür ve Turizm Bakanlığı, dün sabah 2023 yılında yayıncıların yayınladığı kitaplar için bakanlıktan aldığı bandrol sayılarını açıkladı. 2023 yılında 400 milyon 340 bin 577 bandrol verilmiş bakanlıktan. Yani geçen yıl adet olarak yaklaşık 400 milyon kitap basılmış Türkiye’de. 2022’de bu rakam 380 milyondu. Yaklaşık yüzde 5 artış var basılan kitaplarda.

Rakam çok büyük gelebilir size. Aslında bu 400 milyon kitabın çok önemli bir bölümünü eğitim kitapları oluşturuyor. 400 milyon kitabın 175 milyon 959 bin 970 adeti işte bu eğitim kitapları. Toplumun kitapla ilişkisini anlayacağımız kısımsa eğitim kitapları dışında kalan kategoriler. Bu kategorilerde geçen yıl kaç adet kitap basılmış önce madde madde verelim.

📌 Yetişkin kültür kitapları: 59 milyon 998 bin 452 adet,
📌 Yetişkin kurgu edebiyat kitapları: 56 milyon 978 bin 980 adet,
📌 Çocuk kitapları:  50 milyon 379 bin 362 adet,
📌 Gençlik kitapları: 3 milyon 566 bin 57 adet,
📌 İnanç kitapları:  38 milyon 964 bin 161 adet,
📌 Akademik kitaplar: 8 milyon 785 bin 812 adet,
📌 İthal yayımlar: 5 milyon 707 bin 783 adet.

Bu rakamlar tek başına bir değerlendirme yapmak için çok da yeterli değil. Bunun için geçen yıllardaki rakamlara bakmak gerekiyor. Yayımcı Meslek Birliği Federasyonu’nun 2022 Bandrol Verileri Raporu’na bakalım hemen… Ki bu raporda 2021 ve 2020 rakamları da mevcut.

Yayımcı Meslek Birliği Federasyonu raporu.

İşte bu rakamlar değerlendirildiğinde 2023’teki kitap tercihlerimiz ortaya çıkıyor. Yetişkin kültür kitaplarında 2020, 2021’de 90 milyon adet kitap basılırken tabloda görüldüğü gibi 2022’de basılan kitap miktarı 73.8 milyona düşmüş. 2023’te bu düşüş eğilimin devam ettiğini görüyoruz. Çünkü bu kategoride geçen yıl 59.9 milyon adet kitap basılmış. Yani Türkiye’de kurgu dışı diye tariflenen kitaplara ilgi azalıyor.

Ya edebiyat kitapları? 2020, 2021, 2022 yıllarında bu kategoride basılan kitap miktarı 31-34 milyon adet arasında seyrederken 2023’te müthiş bir artış var. Geçen yıl yetişkin kurgu olarak tariflenen edebiyat kitapları 56.9 milyon adet basılmış. 2022’ye göre yaklaşık 22 milyon adet daha fazla. İnanç, çocuk ve gençlik, akademik kitaplar kategorisinde de artış var. Ama hiçbiri yetişkin kurgu denilen edebiyat kitapları kadar yüksek değil.

Bu rakamlara bakıp Türkiye’de edebiyat okunuyor diyeceğiz ama bir şey bizi engelliyor. O da rakamlar… 2022’deki Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın açıkladığı rakamlarla Yayımcı Meslek Birliği Federasyonu’nun rakamları arasında bir tutarsızlık var. 2022’de bakanlık bu kategoride 69 milyon 681 bin 428 bin adet kitap basıldığını açıkladı. Yayımcı Meslek Birliği Federasyonu’nun raporuna göre ise 34.2 milyon adet kitap basılmış.

Şimdi 2022’deki Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın bandrol verilerini dikkate alırsak, yetişkin kategorisinde 2023 yılında ciddi bir düşüş var diyeceğiz. Hem de yaklaşık 10 milyon adetlik bir düşüş. Ve şu sonuca varacağız: Türkiye’de 2022 ile 2023 bandrol rakamları kıyaslandığında yetişkin kategorisinde hem kurgu hem de kurgu dışı kategorilerinde düşüş var. Bakanlığın rakamlarına göre yetişkin kültür kategorisinde (araştırma ve inceleme) 2022 yılında 89.4 milyon adet, 2023’te 59.9 milyon adet kitap basılmış. 30 milyon adet bir daralmadan bahsediyoruz. Yetişkin kurgu (edebiyat) kategorisindeyse 2022-2023 rakamları şöyle: 69.6 milyondan 56.9 milyona gerilemiş. Bu rakamlar bize Türkiye’de yetişkinlerin kitaplara ilgisinin azaldığını gösteriyor.

Peki Türkiye Yayıncılar Birliği’nin raporları bize ne söylüyor? Raporlara baktığımız zaman bu kategoride basılan kitap adetinin Yayımcı Meslek Birliği Federasyonu’nun rakamlarıyla birebir aynı olduğunu  görüyoruz.

Türkiye Yayıncılar Birliği raporu.

Yani Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın 2022’deki kitap bandrol istatistikleriyle, ne Türkiye Yayıncılar Birliği’nin ne de Yayımcı Meslek Birliği Federasyonu’nun rakamları uyuşuyor. Ama her nasılsa 2021 rakamları bire bir uyuşuyor. Bakın iki yıl önce 2021 yılı için Kültür ve Turizm Bakanlığı nasıl bir bandrol istatistiği açıklamış. Yetişkin kategorisinde 90 milyon 379 bin 535, çocuk-gençlik kategorisinde 43 milyon 973 bin 357, yetişkin kurgu kategorisinde 31 milyon 183 bin 411, inanç kategorisinde 27 milyon 909 bin 66, akademik alanda 6 milyon 220 bin 481, ithal yayın kategorisinde 4 milyon 808 bin 808, diğer alanlarda ise 300 adet bandrol satıldı. Rakamlar yukarıda verdiğimiz rakamlarla uyuşuyor…

Bir yanda bandrolleri veren Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın verileri. Diğer yanda bandrolleri yayıncıların üye olduğu Türkiye Yayıncılar Birliği ile Yayımcı Meslek Birliği Federasyonu’nun rakamları. Yani Türkiye’de yetişkinler hem edebiyat kitaplarını hem de araştırma inceleme kitaplarını okuyor mu okumuyor mu, verilerden şimdilik bunu öğrenemiyoruz!

Raf Gezgini: 2023’e kitaplarla veda