Yeni Türk sinemasının doğduğu yerdi: Beyoğlu Sineması’nı Sultan açtı

90’lı yıllar… Türk sineması dibe vurmuş, çıkış arıyor. Rekorlar kıran ‘Eskıya’ Türk filmlerine gidilmez algısını değiştirse de zar zor çekilen yerli filmlere vizyon şansı pek tanınmıyor. Fakat bu kültürel olarak çorak ortamda kendi imkanları ile film çeken birtakım yönetmenler çıkıveriyor ortaya. Yine kendi imkanlarıyla ve şartları da zorlayarak filmlerini seyirciyle buluşturma adına çare arıyorlar. Bu yönetmenlerden biri Nuri Bilge Ceylan…

İlk uzun metrajlı filmi ‘Kasaba’yı çekmiş. Gazetelere verdiği küçücük bir ilanla seyircisini arıyor filmi. Sonra da o günlerde has sinemanın İstiklal Caddesi’ndeki kalelerinden biri olan, Avrupa sinemasının seçkin örneklerini gösteren Beyoğlu Sineması’nda birden afişi beliriyor ‘Kasaba’nın.

Türk sinemasını salonundan çıkaran sinema

1997’nin son günlerinde yolu Beyoğlu Sineması’na düşünler çok farklı bir yönetmen tanışarak çıktı salondan. O günlerde Radikal gazetesinde sinema yazarı Tunca Arslan ‘Kasaba’ ile ilgili yazısında “Yılmaz Güney’in ‘Umut’undan bu yana bu kadar gerçekçi bir izlediğimi anımsamıyorum” yazdı. Bir de yazısında şu cümleyi iliştirdi: “‘Kasaba’ Beyoğlu Sineması’nda tek salonda gösteriliyor. İlgi olursa Anadolu yakasında bir salonda daha gösterilecek.

Türk sinemasının yeniden dirilmesini sağlayan Zeki Demirkubuz’un o dönem için olay filmi ‘Masumiyet’, Reha Erdem’in 1988’de çektiği ama 1997’de vizyona girebilen ‘A Ay’da yine Beyoğlu Sineması’nda izleyiciyle buluşan filmler arasındaydı.

Bir anlamda bağımsız Türk sinemasını salonundan çıkardı Beyoğlu Sineması, 1999’da Altın Palmiye’li, uzun yıllar Türkiye’de yasaklı olan Şerif Gören’in yönettiği Yılmaz Güney’in senaryosunu yazıp yapımcılığını üstlendiği ‘Yol’a da ilk kucak açan sinemalar arasındaydı Beyoğlu Sineması…

Bir kapısı Hitchcock diğer Chaplin

Yaz gelir SİYAD seçkisini gösterirdi. Hınca hınç dolardı salonlar. Beyoğlu’ndaki sinema mabetleri arasındaydı. Alkazar ve FİTAŞ  kapanmış, Emek Sineması yıkılmış, Türkiye’de sinemanın doğduğu Beyoğlu’nda, Beyoğlu ve Atlas sinemaları kalmışken 2017’de bir haber geldi: Beyoğlu Sineması kapanıyor. Kampanyalar düzenlendi biraz daha yaşatıldı ve 2022’de kapısına kilit vuruldu. Bir kapısında Hitchcock diğer kapısında Charlie Chaplin’in içeriye seyirciyi buyur ettiği koca sinema adeta sessiz sedasız ölüme terk edilmişti.

İşte o günlerde İstanbul Büyükşehir Belediyesi sinemaya sahip çıktığını duyurdu. Restore edilecek ve tekrar eski görkemli günlerine kavuşması için sinemacıların hizmetine sunulacaktı. Bir yıl sonra haber geldi Beyoğlu Sineması açılacak diye. O açılışı dün İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu yaptı. Açılışta Türk sinemasının Sultan’ı Türkan Şoray da vardı. Ve anılarıyla, bir anlamda kurdeleyi kesmek de ona nasip oldu.

Sinemaya aşık olduğu her fırsatta söyleyen Sultan, yeni çekilmiş bir fimi ilk defa gösteriliyormuşçasına heyecanlıydı. Daha çocuk yaşta izlediği ‘Acı Pirinç’ten, salonda seyircinin ilk defa onu sevdiğini gördüğü ‘Aşk Rüzgarları’nın galasında sinemayla ilgili anılarını anlattıkça heyecanı yatışmadı daha da arttı.

Burada film izleyeyen çok az İstanbullu vardır

Beyoğlu Sineması’nın  yaşanan ekonomik, siyasi ve kültürel gelişmelerden olumsuz etkilenerek kapanmanın eşiğine geldiğini söyleyen İmamoğlu, “Son sinemalardan birisiydi burası. Tabii bu noktada, burayı yaşatmak için Büyükşehir Belediyesi olarak devreye girdik. Restorasyon çalışması başlattık. Bu sinemanın kimliğini, dokusunu kaybetmeden yeniden İstanbulluların kullanımına kazandırılmasını sağladık. Hafıza önemli bir şey. Hafıza yok olduğu zaman, insanlar kimliğini, kişiliğini kaybeder. Gördüğünüz bu sinemada, eminim ki birçok arkadaşımızın, hemşehrimizin, dostlarımızın bir anısı olması muhtemel. Ben dahil, burayı tatmayan, burada sinema izlemeyen insan çok azdır diye düşünüyorum. Böylesi bir anı mekanının, böylesi bir sanat alanının tekrar kazandırılması bizim için bir gurur” dedi.

Sonra da Metin Erksan’ın birkaç hafta önce nedensizce linçlenen ‘Sevmek Zamanı’ fiminin gösterimiyle açılış tamamlandı. Beyoğlu’nda hafızası olan bir mekan ölmekten son anda kurtarıldı.

İşte CHP’li bir belediye başkanı festival iptal ediyor, ‘ CHP’li bir başka belediye başkanı sinema açıyor.

Sinema yazarı Cüneyt Cebenoyan’a müthiş doğum günü armağanı