Dünyanın en cömert zengini Charles Francis Feeney öldü

Ekonomi ve iş dünyası dergisi Forbes’a göre Charles Francis Feeney, hayatı boyunca yaklaşık 7,5 milyar dolar servet edindi; öldüğünde 2 milyon doları vardı. Servetini, hayırseverlerin dünyasında çok az rastlanan bir şekilde hayattayken dağıttı. 

Onun yaptığı barış miktarını geçen isimler adını hepimizin bildiği zenginler: Warren Buffett, Bill ve Melinda Gates, George Soros, Michael Bloomberg ve Amazon’un kurucusu Jeff Bezos’un eski eşi MacKenzie Scott. Ancak miktara değil orana baktığınızda Feeney bu isimlerin hepsini geride bıraktı. Dünyanın en zengini değildi ama en cömert zenginiydi. 

Buffet ve Gates’in kahramanı

Chuck Feeney’nin, hayırseverlik faaliyetlerini ölümden sonrasına bırakmama konusunda Bill Gates ve Warren Buffett’e örnek olarak ‘Giving While Living’ (Yaşarken Vermek) projesine önayak olduğu söylenir. Nitekim Warren Buffett, 2014 yılında Forbes’un Yaşam Boyu Başarı Ödülü’nü verirken Feeney’ye verirken “O benim kahramanım, Bill Gates’in de kahramanı. Herkesin kahramanı olmalı” dedi.

Chuck Feeney, bağışlarını 1982’de kurduğu Atlantic Philanthropies adlı vakıfla yapıyordu. Üniversiteler, hastaneler, bilimsel araştırmalar, insan hakları örgütleri, barış girişimleri ve dünyanın dezavantajlı bölgelerinde insani çalışmalar en çok destek verdiği alanlardı. Ama bu yardımları yaparken, hayırseverlerin yalnızca yüzde birinin tercih ettiği bir yol izledi; kimliğini açıklamadı. Beş kıtada onun 2,7 milyar dolarlık bağışlarıyla yapılan yüzlerce binanın hiçbirinde adı geçmedi. Bilinen az sayıda açık bağışından biri de mezunu olduğu Cornell Üniversitesi’ne yaptığı 1 milyar dolar oldu.

İrlandalı bir Amerikalı olarak, Kuzey İrlanda’ya yaptığı bağışlar konusunda da açıktı. Burada yalnızca parasal yardım değil aynı zamanda politik tavır da söz konusuydu.

İşçi çocuğuydu, Free Shop imparatoru oldu

The New York Times gazetesi, Chuck Feeney’nin hayatının dikkat çekici zılıklarla dolu olduğunu yazıyor. 1932’de Büyük Buhran sonrası ayakta kalmaya çalışan New Jersey’li Katolik bir işçi ailesinin çocuğu olarak doğdu. Üniversitede otelcilik eğitimi aldı ve 1950’lerde Avrupa’daki Amerikan askerlerine içki, sigara ve parfüm satarak gümrüksüz alışveriş işine girdi. Küçücük bir iş büyüdü, küreselleşti ve bugün bildiğimiz Duty Free Shop’lara kadar geldi.

Bu işten elde ettiği büyük serveti çeşitli iş kollarına yatırdı. Facebook gibi şirketlerin erken yatırımcıları arasında yer, gelirini katlayarak artırdı. 50 yaşına geldiğinde New York, Londra, Paris, Honolulu, San Francisco ve Aspen, Colo’da ve Fransız Rivierası’nda saray gibi evleri vardı. 

Hak ettiğimin ötesinde zenginim

Chuck Feeney’nin hayatıyla ilgili en çarpıcı detaylar, gazeteci Conor O’Clery 2007’de yazdığı ‘The Billionaire Who Wasn’t’ (Olmayan Milyarder) adlı biyografide. Feeney, kendini ne kadar zengin hissettiği sorusu üzerine şöyle cevap veriyor: “Ne kadar zengin? Tüm beklentilerin ötesinde. Tabiri caizse hak edilenin de ötesinde. Kendi kendime paranın, tekne almanın ve tüm süslemelerin bana hitap etmediği sonucuna vardım.” 

Zenginlik Feneey’yi rahatsız etmeye başlar. Zamanla, resmi iş yemekleri yerine eski dostlarının; büyük yatlar yerine New Jersey’deki aile evinin onu daha mutlu ettiğini de anlayınca dümeni tekrar mütevazı bir hayata doğru çevirir.

İki kez evlenen, beş çocuğu 16 torunu olan Feeney son yıllarını San Francisco’da iki yatak odalı kiralık bir dairede geçirdi. 10 dolarlık kol saatini takıyor, taksi yerine otobüsü tercih ediyordu. Servetinin tamamını bağışladığı için Atlantic Philanthropies vakfını 2020’de kapattı.

Bağış taahhütnamesini imzalarken bir soru üzerine şöyle dedi: “Yaşarken vermekten, kendini insanlığı faydalı olmak için  anlamlı çabalara adamaktan daha büyük bir servet düşünemiyorum.”