Kate Middleton’ın aklında bulunsun: Bir fotoğrafın gerçek olmadığı nasıl anlaşılır

Birkaç tıkla fotoğrafların üzerinde dijital olarak oynanabildiği ya da yapay zeka marifetiyle sıfırdan fotoğraf yaratılabilen günümüzde önümüze düşen bir fotoğrafın gerçek olup olmadığını nasıl anlarız?

Prenses Kate Middleton’ın ameliyatından sonra sağlık durumu hakkında spekülasyonlara cevap niteliğinde yayınladığı fotoğraf üstünde oynandığı gerekçesiyle dört haber ajansı tarafından geri çekildi. Böylece amacın tam tersi etki yaratıp prensesin yeniden söylentilerle gündeme gelmesine neden oldu.  Prenses amatör bir fotoğrafçı olarak bazen fotoğraflarda düzeltme yapmayı sevdiğini belirterek neden olduğu karmaşa için özür dilese de olan oldu.

Reuters, Getty, AFP, ve Associated Press gibi dört büyük ajansın bile fotoğrafı servis ettikten sonra üstünde oynandığını fark edip geri çekmesiyse bu tür fotoğrafların her an karşımıza çıkabileceğini gösterdi.

Prenses Kate ile yeniden gündeme gelen oynanmış veya sahte fotoğraflar aslında yanlış bilginin giderek daha çok dolaşıma girdiği günümüzde önemli bir sorun. Yerel seçimlere 20 gün kala sosyal medyada karşımıza çıkma ihtimali giderek artan manipüle edilmiş ya da yapay zekayla yaratılmış fotoğrafları ayırt edebilmek için bu önerilere bir göz atın.

Yansımalar ve gölgeler

Anormal ışıklandırmalar bir fotoğrafın değiştirildiğini anlamanın en basit yollarından biri. İnsanların gözüne yansıyan ışıklara bakabilirsiniz, genelde fotoğraftaki ışık kaynağı insanların gözüne yansır. Boyutları veya rengi lokasyonla uyuşmuyorsa ya da iki göz arasında fark varsa o fotoğraftan şüphelenmek için nedeniniz var demektir. Fotoğraftaki insanların ya da nesnelerin yansıtıcı yüzeylerde nasıl göründüğü de fotoğraf hakkında ipucu verebilir.

Birden fazla fotoğraftan alınıp tek bir karede bir araya getirilen nesne ve insanların olduğu fotoğrafta gölgeler birbiriyle uyuşmaz. Ancak gölgelerdeki uyumsuzluk fotoğrafın sahte olduğunu göstermek için tek başına yeterli değil. Fotoğrafın birden fazla ışık kaynağıyla çekilmiş olabileceğini hesaba katmak gerekir. Bu durumda fotoğraftaki insanların kulaklarına bakmak faydalı olabilir, güneş arkadan vuruyorsa kulakları kırmızı görünür.

Eller ve kulaklar

Yapay zekanın ürettiği fotoğraflar her ne kadar gerçeğe çok yakın görünse de henüz ustalaşamadığı bir alan var: Eller ve kulaklar. Kulakların şeklinde bir gariplik varsa kesinlikle şüphe edebilirsiniz. Ellerde ise yapay zekanın insanları ekstra parmakla resmetmek gibi bir kusuru var. El ve kulakların vücudun diğer kısımlarına oranla nasıl göründüğüne bakmak da faydalı olabilir.

Metadata ele verebilir

Dijital fotoğrafların kodlarındaki gizli bilgiler sahte bir fotoğrafı ele verebilir. Dijital fotoğraf makinesiyle çekilen her karede fotoğraf dosyasına metadata yazılır. Bu verilerden biri olan zaman damgası Ekim 2020’de dönemin ABD başkanı Donald Trump’ın servis edilen fotoğraflarının kurgu olduğu şüphelerini gündeme getirmişti. Fotoğraflarda iki farklı mekanda, farklı kıyafetlerle görünen Trump’ın Covid olmasına rağmen durmadan çalıştığı mesajı verilmişti. Ancak zaman damgaları fotoğrafların 10 dakika arayla çekildiğini ortaya çıkardı.

Doğrulama araçları

Teknolojinin başımıza açtığı gerçeği yansıtmayan fotoğraf derdine yine teknolojinin sağladığı imkanlarla çare bulabilirsiniz. Bir fotoğrafın gerçek olup olmadığını anlamak için Google’ın fotoğraf doğrulama araçlarından faydalanabilirsiniz. Meta da geçtiğimiz ayın başında Instagram ve Facebook’ta yapay zeka ile üretilen fotoğrafları tespit edilen bir araç üzerinde çalıştıklarını duyurdu. Birkaç ay içinde başlaması planlanan uygulamayla  platformda paylaşılan fotoğraflar yapay zeka ile üretildiğine dair göstergeler taşıyorsa kullanıcıları bu konuda uyaran bir etiket devreye girecek.