Platon’un son gecesi: Trakyalı köle kızın çaldığı flütü dinlemiş, beğenmemiş

Yaklaşık iki bin yıllık papirüsten yeni deşifre edilen satırlar en büyük Antik Yunan filozoflarından Platon’un dünyadaki son saatlerine ışık tutuyor.

M.S. 79 yılında patlayan Vezüv Yanardağının metrelerce kalınlıktaki küllerinin altına gömülen papirüsün yeni deşifre edilen kısımları felsefe tarihinin en önemli isimlerinden Platon’un ölmeden önceki son saatleri, gömüldüğü alan ve köle geçmişine dair yeni bilgiler ortaya koydu.

Yakın zamana kadar papirüs okunamaz durumdaydı. Fotoğraf: D.P. Pavone

Herculaneum papirüsü olarak bilinen kalıntı 1750’de bulunmuştu. Akademisyenlerin yıllardır üstünde yazılanı deşifre etmek için uğraştığı papirüsten bir pasaj teknolojik gelişmelerin mümkün kıldığı yeni teknikler yardımıyla çözüldü.

Buna göre Platon son gecesinde Trakyalı bir köle kızın çaldığı flütü dinlemiş. Ancak büyük filozof ateşler içinde yattığı ölüm döşeğinde bile eleştiriden geri durmamış. M.Ö. 348 yılında öldüğü tahmin edilen Platon canıyla uğraşmak yerine flüt çalan kızın ritim duygusundan yoksun olduğundan dert yanmış.

Deşifre edilen kısımlar Platon’un mezarına dair ayrıntılı bilgiler de içeriyor. Filozofon dünyanın ilk üniversitesi kabul edilen Atina’daki Akademi’nin yakınlarına gömüldüğü biliniyordu. Platon’un Akademi’de Müzlerin Tapınağı’nın bitişiğindeki kendisine özel bahçeye gömüldüğü ortaya çıktı.

Papirüste ayrıca Platon’un M.Ö. 404 ya da 399 yılında Aegina adasında köle olarak satıldığı da yazılı. Oysa daha önce daha geç, M.Ö. 387 yılında Sicilya’da köle olarak satıldığı düşünülüyordu.

Bu bilgileri İtalya’daki Pisa Üniversitesi’nden Prof. Graziano Ranocchia ve ekibinin çalışmaları sayesinde öğrendik. Prof. Ranocchia antik tarihi anlayışımızı zenginleştirecek dediği çalışmalarının henüz başlangıç aşamasında olduğunu, önümüzdeki yıllarda etkisinin daha net anlaşılacağını anlattı.

Efsaneydi gerçek oldu: Denizi boylayan Orta Çağ şehrinin kalıntıları bulundu