Tütünsüz Günü’nde bırakmak için bir bahane daha: Bir cm izmaritte 15 bin mikroplastik var

Tütün kullanımının zararları konusunda toplumda farkındalık oluşturmak amacıyla her yıl 31 Mayıs Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) aldığı kararla ‘Dünya Tütünsüz Günü’ olarak kabul ediliyor.

DSÖ’nün bu yıl yayımladığı “Tütün Gezegenimizi Zehirliyor” başlıklı rapora göre yaklaşık yüzde 80’i düşük ve orta gelirli ülkelerde olmak üzere sigara içenlerin sayısı 1,3 milyara ulaşmış durumda.

Sigara içenlerin yüzde 75’i ise izmaritlerini sokaklara, parklara, otoyollara ve sahil şeridi gibi halka açık alanlara bırakıyor. Çevreye bırakılan izmaritler zaman içinde mikroplastiklere dönüşürken bu konuyla ilgili son çalışmalardan biri Türkiye’de yapıldı.

Mikroplastik salımı poşetlerden daha fazla

İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa Mühendislik Fakültesi Çevre Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Nüket Sivri İstanbul’da karasal ve sucul ortamda sigara izmaritinden kaynaklanan mikroplastik kirliliğinin boyutunu tespit etmek amacıyla yürüttüğü araştırmayla ilgili AA muhabirine konuştu. Prof. Dr. Sivri İzmaritlerin mikroplastik salımının en sık kullanılan plastik ürünlerden olan poşetlere göre çok daha yüksek olduğunu, çünkü izmaritlerin içinde toksik materyal ve kimyasallar bulunduğunu söyledi.

Karasal ve sucul ortama bırakılan plastik atıklar arasında baskın olanların  ambalajlar, sigara izmaritleri ve ıslak mendiller olduğunu belirten Sivri izmaritlerden kaynaklanan mikroplastiğin farklı iklim koşullarında farklı miktarlarda oluşabileceğini ve bu nedenle dünyada yapılan çalışmaların benzerini Türkiye’de yaptıklarını ifade etti: “İstanbul’da dört farklı kıyısal alandan ve karasal olarak İstanbul Üniversitesi- Cerrahpaşa kampüs alanından örnekler alıp ölçümler ve ileri analizler yaptık. Dünya genelinde sigara izmaritleriyle ilgili yapılan çalışmada bir santimetrelik sigara izmaritinin içinde 15 binden fazla fiber yapıda mikroplastik parçacığın olduğu tespit edilmiş. Biz kendi çalışmamızda yine bir santimetrelik sigara izmaritinin içinde 15 ila 17 bin 600 adet fiber parçacık olduğunu gözlemledik.”

‘Sınav dönemlerinde izmarit sayısı artıyor’

Sivri dünyada her yıl sekiz milyondan çok insanın ölümüne neden olan tütün kullanımının yılda 80 milyon ton da karbon salımına yol açtığına dikkat çekti ve sigara izmaritlerinin doğada oluşturduğu tahribatın diğer plastikler gibi önemsenmesi gerektiğini vurguladı.

Avrupa’da sigara izmaritleri konusunda yapılan çalışmalarda metrekarede izmarit sayısı ile ilgili elde edilen verilerden daha yüksek sonuçlar bulduklarını bildiren Sivri “Kıyısal alanlarda kimi yerde sadece bir metrekarede yedi izmarit bulurken kimilerinde sayı 35’e kadar çıktı. Karasal alanlarda bir metrekarede 116 adet sigara izmaritiyle karşılaşabiliyorsunuz” dedi.

Sivri karasal alan olarak belirledikleri İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa kampüsündeki izmarit sayısının özellikle sınav dönemlerinde arttığını, metrekarede 100’ün üzerine çıktığını anlattı.

‘Toprakta ve suda oluşturduğu tahribat sanılandan fazla’

İzmaritlerin çevrede hasar bırakmayacağı ya da kendiliğinden doğada yok olabileceği algısının tamamen yanlış olduğunun altını çizen Sivri “Tam tersi bu türün özellikle barındırdığı kimyasallar nedeniyle ve sadece bir santimetrelik bir izmaritte 15 bin adet mikrofiber parçacık yani mikroplastik parçacık bulunduracak kadar biyoplastik bir yapı” diyerek tehlikenin boyutlarına dikkat çekti.

Sigaranın içinde yedi binden fazla kimyasal bulunduğunu ve bunun 60’tan fazlasının kanserojen olduğunu hatırlatan Sivri şöyle devam etti: “Her birinin toprakta ve suda oluşturduğu tahribat düşünülenden fazla. Orada yaşayan mikroorganizmaların tüm işlevini bozuyor ve aslında tüm florayı ve faunayı etkiliyor. Sucul ekosistemlere sıra geldiğinde sıcaklıkla ya da gün ışığı etkisiyle farklı proseslerde yeni ürünler ortaya çıkıyor. Bunlar toksik ürünler ve organizmaların hem işleyişini bozuyor hem de ölümlerine neden oluyor.”

Mikroplastikler erkeklerin testisine kadar sızmış