Savunma Bakanı açıkladı: Kaan için 10 motor geldi, 80 motor bekleniyor

Türkiye’nin hava savunma sistemleri ve hava kuvvetlerinin durumuna ilişkin en kapsamlı açıklamalardan biri Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler’den geldi. Güler, Meclis’te CHP milletvekili İlhami Aygün’ün verdiği bir soru önergesine gönderdiği yazılı cevapta Rusya’dan alınan S-400 hava savunma sisteminin “elzem” olduğunu ve envanterde tutulacağını söyledi. Geliştirtilen Kaan savaş uçağı için ABD’den 5 uçak yapmaya yetecek kadar, yani 10 adet motor geldiğini, 80 motorun daha gelmesi için görüşmelerin sürdüğünü açıkladı.

Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler, bakanlığının TBMM’deki bütçe görüşmeleri sırasında CHP Tekirdağ Milletvekili İlhami Özcan Aygün’un yönelttiği sorulara yazılı yanıt verdi.

Güler, S-400 hava savunma sistemlerinin ihtiyaç halinde kullanılmak üzere envanterde bulunduğunu bildirdi. S-400 hava savunma sisteminin Türkiye’nin uzun menzilli bölge hava savunması için “elzem” olduğuna işaret eden Güler, F-35 tedariki kapsamında da görüşmelerin devam ettiğini belirtti.

Güler, Rusya’dan alınan S-400’lerin yerli alternatifi kabul edilen ve halen geliştirme aşamasındaki Siper adı verilen sisteminin tamamlanmasının bu kapsamda önem arz ettiğini, çalışmaların hızlandırıldığını kaydetti. Güler, Çelik Kubbe Projesi’nin sadece bir silah sistemi olmadığına dikkat çekerek, “Sensörlerden (radar, elektro-optik vb.) komuta-kontrol birimlerine ve müdahale platformlarına kadar uzanan, sistemler arası bağlantı ve eşgüdüm sağlayan bir savunma mimarisidir. Bu mimari içerisinde her bir silah ve sistem belirli bir katmanda görev almaktadır. Bu kapsamda Çelik Kubbe Projesi çalışmalarımız devam etmektedir” dedi.

EuroFighter’ların ikinci el olması

Güler, İngiltere, Katar ve Umman’dan Eurofighter alınması konusundaki eleştireler hakkında da şu değerlendirmeyi yaptı:

“Hava Kuvvetleri Komutanlığı’nın harekat ihtiyaçları doğrultusunda 20 adet yeni üretim Eurofighter’ın tedarikine ilişkin sözleşme imzalanmıştır. Söz konusu uçak, sistem ve muhtelif mühimmatın tedarikine ilişkin her türlü onay ve izin işlemleri Birleşik Krallık tarafından yürütülmektedir. Ayrıca Katar ve Umman’a ait Eurofighter Typhoon uçaklarının alımına yönelik çalışmalara devam edilmektedir. Uçakların envantere girdikten sonra uzun yıllar hizmet etmesi beklenmektedir. Uçakların gerekli ve ihtiyaç duyulan bakımlarının planlı ve periyodik olarak yapılması halinde ikinci el olması teknik ve performans bakımından herhangi bir dezavantaj oluşturmayacaktır.”

Kaan için 10 motor geldi, 80 motor daha bekleniyor

Güler, Milli Muharip Uçak Kaan Projesi’nde kullanılması kararlaştırılan F110-GE-129E moturu kapsamında TUSAŞ ile General Electric (GE) Aerospace firması arasında yürürlükte olan 2 adet alt sözleşme bulunduğunu bildirdi. 10 adet motor tedarikini içeren ilk alt sözleşme kapsamında Eylül 2025 tarihi itibariyle 10 adet motorun teslim alındığını belirten Güler, şöyle devam etti.

“80 adet motor tedarikini içeren ikinci alt sözleşme kapsamında halihazırda ABD Hükümeti ile görüşmeler devam etmektedir. MMU-Kaan Projesi kapsamında Blok 30/40 platformlarında kullanılmak üzere yerli bir motorun kullanılması planlanmış 18 Mart 2024 tarihinde TEI’nin motor konsepti seçilmiştir. SSB Motor ve Güç Aktarma Sistemleri Daire Başkanlığı ile TEI-TR Motor İş Ortaklığı arasında 5 Ağustos 2024 tarihinde MMU Özgün Motor Geliştirme Projesi Ön Tasarım Fazı Sözleşmesi imzalanmış olup 2026 yılının başında ön tasarım fazının tamamlanması hedeflenmektedir.”

CHP’li Aygun, “F-35’lere vermiş olduğumuz, ödemiş olduğumuz para ne olacak ? F-16, F-35 çalışmaları da devam ediyor’ diyorsunuz. Bu çalışma kaç yıl sürecek sayın bakan” diye de sormuştu. Bakan Güler, “F-16 ve F-35 tedariki ile ilgili çalışmalar devam etmektedir” yanıtını vermekle yetindi.

Kaan 2028’de teslim edilebilir mi?

Türkiye’nin üretmek istediği Kaan savaş uçaklarından ilk 45 adedi Amerika’dan alınacak F110-GE-129E motoru ile uçacak. Sonrasında ise TEI tarafından üretilecek yerli motorun devreye girmesi bekleniyor.

Milli Savunma Bakanı Güler’in verdiği bilgiye göre şu anda 5 Kaan uçağı için elde motor var. Kalan 40 uçağın motorları için ABD’den cevap bekleniyor. Kaan’ın ilk partisinin 2028’de Türk Hava Kuvvetlerine teslim edileceği açıklandığına göre, bu ilk partide 5 adet savaş uçağı olabilecek. Ama bugünden o döneme ABD ile sorun çözülebilirse bu uçakların devamı da gelecek. İlk partide üretilecek 45 Kaan’ın teslimatının 2028’de başlayıp 2032-33’te tamamlanması bekleniyor. Yani kalan 80 motoru pazarlık etmek için uzunca bir süre var.

F-35’ten çok ümit yok

Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler, Rusya’dan alınan hava savunma sistemi S-400’lerin “elzem” olduğunu, o yüzden hergün aktif olarak kullanılmasalar da envanterde tutulduğunu söylüyor. Türkiye bir yandan dışlandığı F-35 programına yeniden girebilmek, en azından bu uçakları yeniden alabilmek için ABD ile CATSAA adı verilen yaptırımların kaldırılmasını pazarlık ediyor. Ancak bu pazarlıkların ön koşulunun S-400 sistemlerini elden çıkarmak olduğu daha yakın zamanda bir kez daha Türkiye’ye hatırlatıldı.

Ama anlaşılan o ki Türkiye kendi ‘Çelik Kubbe’ hava savunma sistemi devreye girene, en azından S-400’lerin yerli alternatifi olan Siper sistemleri tam olarak aktive olana kadar S-400’leri “elzem” görmeye devam edecek; yani F-35 programına dönmenin veya en azından bu uçaklara sahip olmanın kısa dönemde gerçekleşmeyeceği belli.