Onca rekor bu kadarcık gelir için… Süper Lig’de havuz gelirleri böyle paylaşıldı

Süper Lig’de 2023-24 sezonu geride kaldı. Galatasaray rekorlar kırdığı sezonu 102 puanla şampiyon olarak tamamladı ve tarihinde 24. kez zafere uzandı. Fenerbahçe ezeli rakibini 99 puanla takip ederken şampiyonluk hasreti 11 yıla çıktı. Ligin kalanında takımlar inişli çıkışlı sezon geçirirken Trabzonspor üçüncü, Başakşehir dördüncü, Kasımpaşa beşinci olarak sezonu tamamladı. Türkiye Kupası şampiyonu Beşiktaş altıncı oldu. İstanbulspor, Pendikspor, Ankaragücü ve Karagümrük küme düştü.

Söz konusu sezonun bilançosu ortaya çıktı. Galatasaray 33 galibiyet ve üç beraberlik alarak puan rekoru kırdığı sezonun sonunda gelir havuzundan en fazla parayı kazanan takım oldu. Sarı-kırmızılıların rekorlarla dolu sezon sonunda kasasına koyduğu para 7.7 milyon euro olarak kayıtlara geçti. Fenerbahçe 6.9 milyon euro kazanırken gelir sıralamasının üçüncü basamağında 4.6 milyon euro Beşiktaş yer aldı. Siyah-beyazlıları 4.5 milyon euro’yla Trabzonspor takip etti. Başakşehir 3.5 milyon euro kazanırken Kasımpaşa üç milyon euro elde etti.

Ligdeki 20 takım katılım ücreti olarak 38.03 milyon TL kazandı. Yayın gelirinden performans bedeli olarak en fazla yararlanan ekip Galatasaray oldu ve sarı-kırmızılılar 84.4 milyon TL’yi kasaya koydu. Fenerbahçe buradan 83.2 milyon TL kazandı. Trabzonspor 56.3 milyon TL alırken dördüncü Başakşehir 52.6 milyon TL elde etti. Geçmiş şampiyonluk sayısına bağlı olarak verilen paradan Galatasaray 77.6 milyon TL alırken Fenerbahçe 64.1 milyon TL, Beşiktaş 54 milyon TL, Trabzonspor 23.6 milyon TL, Başakşehir ise 3.3 milyon TL kazandı.

Havuz geliri düşük kaldı

Türkiye Futbol Federasyonu Süper Lig’in yayın haklarının satışına ilişkin geçen sene yayıncı kuruluş beIN Sports ile 2,2 milyar liraya mutabakat sağlamış ve taraflar arasında iki yıllık sözleşme imzalanmıştı. Bu kapsamda ikinci sezonun (2023-24) yayın bedelinde yıllık tüketici fiyat endeksinin (TÜFE) yarısı oranında artış gerçekleştirilmesi kararlaştırılmıştı. Türkiye İstatistik Kurumu Mayıs 2023 verilerinde TÜFE oranını yüzde 39,59 olarak belirlendiğinden bu oranın yarısı nispetinde (yüzde 19,795) havuz gelirlerinde artış sağlanmış ve yayın bedeli 2.635.490.000 TL olarak belirlenmişti.

Söz konusu bedelden alt liglere aktarılacak 200 milyon TL ve federasyon payı düşüldükten sonra geriye 2 milyar 52 milyon 90 bin TL kaldı. Bu para kulüplere 2023-24 havuz geliri olarak dağıtıldı. Havuzdaki paranın yüzde 37’si Süper Lig’de mücadele eden 20 kulübe eşit dağıtılırken yüzde 46’sı takımların performansına göre dağıtıldı. Yüzde 11’lik kısım geçmiş lig şampiyonluklarına göre ödenirken Yüzde 6’lık (123.3 milyon TL) bölüm de ilk altıya giren kulüplere dağıtıldı. Böylelikle Galatasaray 7.7 milyon euro’nun sahibi oldu. 2015 yılındaki yayın ihalesinde 500 milyon dolara hakların satılması kararının üstüne gelinen noktada TFF ve yayıncı kuruluş arasındaki anlaşmadan havuzda 100 milyon doların altında para kaldı. Bu paralar kulüplerin başarılarıyla karşılaştırılınca komik meblağlara tekabül etmeye başladı. Zira Galatasaray bu sezon Avrupa macerasından toplam 29 milyon 300 bin 737 Euro kasasına koydu. Konferans Ligi’nde mücadele eden Fenerbahçe’de bu miktar 10 milyon euro’yu aştı.

Trabzonspor’da sevinç, Fenerbahçe ve Galatasaray’da düş kırıklığı

Nasıl kapanacak bu makas?

2015’te yayın ihalesi şartları doğrultusunda gelirin paylaştırılamadığı ve ekonomik açıdan her anlamda geri giden Süper Lig’le Avrupa’nın önde gelen ligleri arasındaki makas giderek açılıyor. Mart 2024’te Transfermarkt’ın yaptığı derlemeye göre günümüz futbolunun en büyük gelir kalemi yayın gelirlerinde Süper Lig rakiplerinin katbekat gerisinde. TFF gelecek sezondan itibaren KDV dahil yıllık 168 milyon euro’ya yeniden BeIn Sports’la anlaştı. Ancak bu miktar da diğer liglerin fazlasıyla gerisinde kalıyor.

Öyle ki Premier Lig 1,83 milyar euro ile zirvede yer alıyor. Bu rakam 2024/25 sezonundan itibaren 1,95 milyar euroya ulaşacak. Bundesliga kulüpleri bu sezon 1.1 milyar euro’yu paylaşacaklar. Anlaşma gelecek sezonu da kapsıyor. Aynı miktar LaLiga için 995 milyon euro. Bu anlaşma 2028-29 sezonuna kadar sürecek. Serie A’da bu sezon 928 milyon euro dağıtılacak. Gelecek sezon bu miktar 900 milyon euro seviyesine inecek. Ligue 1 içinse 580 milyon euro’luk bir yayın anlaşması söz konusu.

İngiltere Premier Lig’de yalnızca yayın gelirinin eşit paylaşım ilkesine göre her bir kulübe 80 milyon sterlin ödeme yapıldı. Yani şampiyon olan Manchester City de sonuncu olan Sheffield United da havuzdan minimum 80 milyon sterlin aldılar. Süper Lig takımlarının 38 milyon TL aldıkları bu kalemin aradaki farkı açıklamaya yettiği söylenebilir. Ancak diğer gelir kalemlerinin eklendiği senaryo daha korkunç bir tabloyu gözler önüne seriyor. Bu sezon Premier Lig şampiyonu Manchester City 176.2 milyon sterlin kazandı. İkinci Arsenal 172.2, üçüncü Liverpool 168.3, dördüncü Aston Villa 164.3 milyon sterlin alırken bu dört takım gelecek sezon Şampiyonlar Ligi’ne direkt katılacak ve ayak bastı parasını direkt olarak kasalarına koyacaklar. İşin dramatik kısımlarından biri Championship’e düşen Sheffield United’ın havuzdan 103.6 milyon sterlin gibi astronomik bir parayı kasasına koyması oldu. Küme düşen diğer iki ekip Burnley 111.7 milyon sterlin, Luton Towns ise 114 milyon sterlini aldı. Süper Lig’de küme düşen dört ekip toplamda yaklaşık 9 milyon euro kazandı.

Fenerbahçe Okan Buruk hakkında suç duyurusunda bulundu

Kazanç ‘Championship’ kadar değil, harcama ‘Champions League’ kadar

Geride bıraktığımız sezonda Süper Lig’de havuzdan en fazla parayı kazanan 102 puanlı Galatasaray 7.7 milyon euro gibi en pahalı futbolcusu Mauro Icardi’nin maaşını dahi karşılamayacak bir miktarı kasasına koyabildi. Championship’e düşen ekipler bu anlamda Süper Lig liderinin 10 katından fazla kazandılar. Ancak başta dört büyükler olmak üzere Türk kulüplerinin harcamalarına baktığımızda gelir-gider-hedef dengesizliğinin baş gösterdiğini söylemek mümkün. Öyle ki Türk futbolunun dört büyükleri Beşiktaş, Fenerbahçe, Galatasaray ve Trabzonspor bu sezon sadece bonservis ve futbolcu/antrenör ücretlerine toplam 487 milyon euro harcadı.

Bu sezon bonservis ve futbolcu/antrenör ücretlerine Fenerbahçe 160,2 milyon euro, Galatasaray 152,7 milyon euro harcayarak rekor giderlere ulaştı. Beşiktaş’ın 90,1 milyon euro yükümlülük altına girdiği sezonda Trabzonspor’un kasasından 84,1 milyon euro çıktı. Dört büyüklerin son 10 sezonda aynı kalemlerdeki gideri 3 milyar 533 milyon euro. Galatasaray 1 milyar 38 milyon euro, Fenerbahçe 1 milyar 34 milyon euro, Beşiktaş 831 milyon euro ve Trabzonspor 631 milyon euro harcadı.

‘Dört Büyükler’ parayı ‘Şampiyonlar Ligi’ seviyesinde harcıyor, futbolu Türkiye seviyesinde oynuyor