Altın neden düşüyor, ne zaman yükselir?

Altın fiyatında geçtiğimiz hafta çok sert bir düşüş oldu. Ons altın hafta başında 1940 doların üzerindeydi. Hafta sonunda ise 1850 doların altına inmişti. Ona bağlı olarak yurtiçinde gram altının düştüğünü gördük. (Ama dolar Türk Lirası karşısında bir miktar değer kazandığı için gramdaki düşüş ons altındaki kadar sert olmadı.)

Altın neden düşüyor? Ve ne zaman yeniden yükselir? Bu yazıda bu sorulara yanıt arayalım.

Altındaki gerilemenin ana nedeni Amerikan Merkez Bankası Fed’in izlediği sıkı para politikası. Ons altın geçtiğimiz yılın Mart ayında, Rusya-Ukrayna savaşının başlamasından kısa süre sonra 2070 dolara kadar yükselerek tarihi zirvesine yaklaşmıştı. (Savaş, buhran, salgın gibi kriz dönemlerinde altın fiyatı “güvenli liman” talebiyle yükseliyor.)

Aynı ay Fed enflasyonu bastırabilmek için faiz artırımlarına başladı. Önce 0.25, sonra 0.50 puanlık faiz artırımı yaptı, bunlar yetersiz kalınca 0.75 puanlık artırımlara geçti. Faiz artırımları doların ve dolar cinsinden varlıkların cazibesini artırdı. Amerika’daki risksiz getiriden yararlanmak isteyen sermayenin bir kısmı oraya yöneldi. Doların altı güçlü para karşısındaki değerini izleyen dolar endeksi 114.75’i görerek 21 yılın zirvesine çıktı, Euro / dolar paritesi 0.95’e kadar indi. Dolardaki yükseliş altının cazibesini azalttı. Ve ons altın işte 1645 dolara kadar geriledi.

Yastık altındaki 300 milyar dolarlık altın yine iştah kabartıyor

2,000 doların üzerine çıkmıştı

Fed yüksek oranlı faiz artırımlarını geçen yılın sonbahar aylarında bitirdi ve çok uzak olmayan bir gelecekte parasal sıkılaşmayı sonlandıracağı sinyali verdi. Bununla ons altın yeniden yükselişe geçti. Bu yılın Mayıs ayına geldiğimizde yeniden 2000 doların üzerine çıkmıştı.

Fakat Haziran ayında altında yeniden düşüş başladı. Çünkü Fed Haziran toplantısında “Enflasyon inatçılık gösterdiği ve işgücü piyasası bir türlü zayıflamadığı için sıkı para politikasına daha uzun süre devam edeceğim. Hatta belki de yeni faiz artırımları yapacağım” mesajı vermişti. Bu, doların güçlü kalmaya devam edeceği anlamına geliyordu. Fed sonraki toplantılarında da aynı mesajı vermeye, yeni faiz artırımı olasılığını masanın üzerinde tutmaya devam ettikçe ons altın düştü, düştü ve nihayet geçen hafta 1850 doların altına kadar geriledi.

Zenginler de artık evi ve arabayı ‘altın günü’ modeliyle alıyor

Petrol 100 dolara yaklaştı

Ons altındaki düşüşün geçen hafta şiddetlenmesine yol açan ek faktörler de var. Bunların başında petrolün varil fiyatının yeniden 100 dolara yaklaşması geliyor. Brent tipi petrolün varil fiyatı geçtiğimiz aylarda 70 dolara kadar inmişti. Ama Suudi Arabistan liderliğinde OPEC ve Rusya’nın üretim kesintisine gitmesiyle yeniden yükselişe geçti. Petroldeki tırmanış enflasyonun yeniden yükselişe geçeceği endişesini doğurdu. Bu da Fed’in yeni faiz artırımları yapması demek. İşte bu gelişme altın fiyatı üzerindeki baskıyı daha da ağırlaştırdı.

Bu arada Amerika’da devlet tahvillerinin faizi (Daha doğru ifadeyle getirileri) uzun yıllardır görülmedik seviyelere yükseldi. Mesela 10 yıllık devlet tahvilinin faizi 16 yılın zirvesini gördü. Bunda Fed’in yeni faiz artırımları yapacağı beklentisi kadar Amerikan devletinin yüksek borcu ve borçlanma gereği ile bu ülkede yaşanan bazı gelişmeler -Devletin “kapanma ihtimali” ve otomotiv fabrikalarındaki büyük grev dalgası- rol oynadı. Tahvil faizlerindeki yükseliş de altındaki gerilemeye katkı yaptı.

Altının neden düştüğünü gördük, öyleyse gelelim ne zaman yükselir sorusuna… Aslında bu sorunun yanıtı ortaya çıktı: Fed sıkı para politikasını bitirip faiz indirimlerinin sinyalini verdiğinde, buna bağlı olarak dolar endeksi gerilediğinde, Amerikan devlet tahvillerinin getirilerinde belirgin bir düşüş yaşandığında…

Ons altına ABD enflasyonu darbesi

Ya petrol fiyatı yükselirse?

Ne zaman? Eğer enflasyon düşmeye devam ederse (Bu yıl istikrarlı biçimde gerileyerek yüzde 3.7’ye indi, Fed’in hedefi yüzde 2) gelecek yılın ilk çeyreğinin, bilemediniz ilk yarısının sonuna doğru.

Peki ya petrol fiyatlarındaki artış enflasyonun yönünü yeniden yukarıya çevirirse?

İşte o zaman altındaki yükseliş çok geç bir tarihe kalabilir.