Türkiye Varlık Fonu ve müteahhitler vergi vermediği için bu kadar çok vergi ödüyoruz

10Haber hafta sonu çok önemli bir iş yaparak Hazine ve Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından 24 Mayıs’ta Cumhurbaşkanı Erdoğan’a sunulan vergi reformu paketinin tamamını yayınladı.

Yüz dört sayfalık bu sunum sayesinde dolaylı vergilerin toplam vergi gelirleri içindeki payının neden bu kadar yüksek (kabaca yüzde 65’e yüzde 35) olduğunu, bir otomobil alırken neden bir tane de devlete aldığımızı, alkollü içecek fiyatlarının neden Avrupa’nın kat kat üstünde olduğunu bir kez daha anladık. Çünkü saymakla bitmeyecek kadar çok alanda/sektörde vergi istisnası tanınmış.

Gelir İdaresi Başkanlığı bu istisnaların kaldırılmasını, kaldırılmıyorsa da azaltılmasını/hafifletilmesini öneriyor. Bunun olup olmayacağını hep birlikte göreceğiz.

Benim tahminim vergi istisnalarının önemli bölümünün değişmeden veya çok küçük değişikliklerle kalacağı ama aynı pakette önerilen yurtdışı çıkış harcına kallavi zammın (3 bin TL değil 1,500 TL olacakmış! Bu kallavi zam olduğu gerçeğini değiştiriyor mu?), motokuryelere, garsonlara getirilen vergilerin yasalaşacağı biçiminde.

İktidar partisini şimdiden uyarmış olayım: Motokuryelerin, garsonların, iki göz oda evini kiraya verenlerin kazandığı üç kuruşa göz dikmek bir sonraki seçimde daha ağır bir hezimeti garantiler. Götürüsü getirisinden fazla olacak bu tip küçük insan vergileri ihdas etmek yerine ne yapılması gerektiğini Mahfi Eğilmez hafta sonu anlatıyordu, uyarılarını ve önerisini şurada okuyabilirsiniz.

Piyangoda KDV sessiz sedasız sıfırlanmıştı

Biz Gelir İdaresi Başkanlığı’nın sunumundaki istisnalara dönelim. Beni en çok çarpan Türkiye Varlık Fonu’nun şans oyunlarından elde ettiği KDV’yi devlete, yani genel bütçeye aktarmaması oldu. Aslında bunu biliyordum, hatta daha önce T24’te “Milli Piyango’da Demirören dönemi: Piyangoda KDV sessiz sedasız sıfırlandı” başlıklı bir yazı da yazmıştım. Ama tutarın bu kadar büyük olduğunun farkında değildim.

Sunumdan okuyalım: “Yapılan hesaplamalara göre 2023 yılında şans oyunlarının tertiplenmesi dolayısıyla KDV hesaplanması durumunda 8,8 milyar TL ilave KDV geliri elde edilecek, şans oyunları vergisinin buna dayalı olarak 1,4 milyar TL azalması sonucunda 7,4 milyar TL ilave vergi geliri sağlanacaktı. 2024 yılı Ocak-Nisan dönemi verilerine göre ise, şans oyunlarının tertiplenmesi dolayısıyla KDV hesaplanması durumunda 6 milyar TL ilave KDV geliri elde edilecek olup, şans oyunları vergisinin buna dayalı olarak 521 milyon TL azalması sonucunda 5,5 milyar TL ilave vergi geliri elde edilecektir. Bu tutarın yıllık etkisi ise 16,4 milyar TL olarak hesaplanmıştır.”

16.4 milyar lira. Türkiye Varlık Fonu’nun daha önce genel bütçeye akan bu parayı kasasında tutmasının mantığı nedir? Nereye gidiyor bu para?

Saç ektirmeye, yağ aldırmaya gelen yabancı KDV ödemiyor

Aynı sunumdan öğrendiğimiz diğer KDV istisnalarına gelince… Yabancılara verilen sağlık hizmetlerinin KDV’den muaf olduğunu bilmiyordum. Ama anlıyorum, saç ektirmeye ya da yağ aldırmaya gelenlere kesilen faturanın KDV’den muaf olmasının nedeni sağlık turizmini desteklemek olmalı. İyi de onlardan KDV almadığınızda vatandaşın ödediği KDV’yi, ÖTV’yi artırmak zorunda kalıyorsunuz. Bu da direkt olarak fiyatlara, yani enflasyona yansıyor.

KDV’den muaf diğer alanlar: Organize sanayi bölgeleri ve küçük sanayi sitelerinin inşasında kullanılan mallar (Organize sanayi bölgelerinin artık emlak rantı için inşa edildiğini duymayan kaldı mı?), yem ve gübre (Hayır, KDV muafiyeti çiftçiye yansımıyor. En azından Gelir İdaresi Başkanlığı’nın görüşü böyle), marina hizmetleri, yatlar ve sayamadığım daha sayısız ürün/sektör. Devletin kaybı on milyarlarca lira.

Bir de gelir vergisinden muaf olan sektörler var. Bunlar içinde en dikkat çekici olanı gayrimenkul yatırım ortaklıkları ve fonları. Teknoparkların kurumlar vergisinden muaf olmasını anladık diyelim (Sırf vergi vermemek için teknoloji geliştirmediği halde teknoparklara taşınan binlerce şirket olduğu gerçeğini görmezden gelelim yani) ama gayrimenkul şirketlerinin vergi vermemesi nedir? Buna uydurulan gerekçeyi biliyoruz, “Daha çok konut üretsinler ki, arz artsın, emlak fiyatları düşsün” diye getirilmişti bu muafiyet. Konut fiyatları düştü mü peki? Zaten yüksek gelir grubu için konut üreten gayrimenkul yatırım fonları fiyatı 14 milyon lira değil 15 milyon lira yapsa ne fark eder?

Devlet GYO’lar için ne kadar vergiden vazgeçti?

Bu muafiyet nedeniyle devletin uğradığı vergi kaybı korkunç. Gelir İdaresi Başkanlığı’nın hesabına göre “35 gayrimenkul yatırım ortaklığı geçen yıl 32 Milyar TL kazanç istisnasından yararlanmış, bunun vergi etkisi 10 Milyar TL.” Keza “125 gayrimenkul yatırım fonu geçen yıl 31 Milyar TL kazanç istisnasından yararlanmış, bunun da vergi etkisi 10 Milyar TL.” Yani hiçbir işe yaramayan vergi muafiyeti nedeniyle 20 milyar TL vergi kaybı.

Türkiye Varlık Fonu, gayrimenkul yatırım ortaklıkları, gayrimenkul yatırım fonları, marinalar, organize sanayi bölgesi müteahhitleri, yem-gübre ithalatçıları vd. vergi vermediği için biz bu kadar çok vergi veriyoruz. ÖTV ve KDV direkt enflasyona yansıdığı için enflasyonun nedenlerinden biri de bu.

Devlet kepçeyle verdiğinin birazını kaşıkla alacak: KÖİ ve Yap-İşlet-Devretçilere ek vergi geliyor

Borsa lobisi kazandı, gücü yetmeyene vergi gelecek