Donald Trump vuruldu, peki Bülent Ecevit’i Amerika’da vuran kişi kimdi?

Tarih 29 Temmuz 1976, saat: 10:40-11:37 a.m. Yer: Oval Ofis

Katılımcılar: Başkan, Gerald Ford, Dr.Henry Kissinger- Dışişleri Bakanı, Brent Scowcroft -Başkanın Ulusal Güvenlikten Danışmanı; Bülent Ecevit, Eski Başbakan-Cumhuriyet Halk Partisi Lideri, Melih Esenbel, Türkiye’nin ABD Büyükelçisi, Büyükelçi Hasan Esat Işık, Cumhuriyet Halk Partisi Dış İlişkiler Danışmanı.

(Basın fotoğraflar için geldi. Ecevit’in Bakan Kissinger’ın öğrencisi olduğu konuşuldu. Basın ayrıldı.)

Başkan: Meclise ne zaman girdiniz?

Ecevit: 1957. Kampanya yapmak için buradan ayrılmak zorunda kaldım.

Başkan: Öncelikle New York’ta yaşanan olaydan dolayı özür dilemek istiyorum (Bir Kıbrıs Rum’unun suikast girişimi için). Bir daha yaşanmaması için elimizden geleni yapacağımızı temin ederim. 

Ecevit’in New York’ta uğradığı suikast girişimi

Bu tutanaklar Amerikan Başkanları’nın çalışma ofisi olan Oval Ofis’in resmi kayıtlarından. Her Amerikan Başkanı’nın görevden ayrıldıktan sonra kendi adına bir kütüphane kurması geleneği vardır.  Bu resmi görüşme kaydı ABD’nin 38. Başkanı Gerald Ford’un kendi adına kurduğu Ford Library Museum’da yer alan arşivinden.

O gün Amerikan Başkanı Gerald Ford Beyaz Saray’ın Oval ofisinde Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkanı ve eski Başbakan Bülent Ecevit’i kabul ediyordu. Amerikan Başkanı Ford’a Dışişleri Bakanı Henry Kissinger ve Ulusal Güvenlik Danışmanı eşlik ediyordu. O tarihte Ecevit Başbakan değildi. Başbakan Süleyman Demirel’di. 

Ecevit 1974 Kıbrıs Barış Harekâtı’nı yapmış olmasına rağmen CHP-MSP koalisyonu dağılmış. Kasım 1974’te yeni hükümet kurulmuştu. Amerika ile ilişkiler limoniydi. Temmuz 1974’te başlayan Amerikan ambargosu tam dört yıl sonra kaldırılacaktı. Yeniden yükselen bir Yunan-Türk gerginliği nedeniyle Başbakan Demirel değil, ana muhalefet partisi başkanı Bülent Ecevit Amerikan Başkanı tarafından Beyaz Saray’a davet edilmişti. 

Ecevit 23 Temmuz 1976 tarihinde New York’taydı. Her zaman kaldığı The Westbury Oteli’ne yerleşti. Bölgedeki Türklerle bir araya gelmek için bir konferansa katıldı, ardından Waldorf Astoria Oteli’nin Empire Balo Salonu’nda adına düzenlenen bir toplantıya katılacaktı. Otel hınca hınç Kıbrıs Fatihi Ecevit’i görmek isteyenlerle doluydu. Öyle ki toplantı salonuna giremeyenler otelin lobisinde, koridorlarında bekliyordu. 

Ecevit’in aldığı tehditler nedeniyle FBI da yoğun güvenlik önlemleri almıştı. Ecevit’in yakın koruması Mümtaz Karaduman’a FBI görevlileri Bernard Johnson, Frederick Locker ve George Mitchel da eşlik ediyordu. Ecevit tüm zarafetiyle lobide kendisini bekleyenlerle konuşmaya başlamıştı ki kalabalığın içinden bir kişi belinden silahını çıkartıp Ecevit’e doğrulttu ve tetiği çekti. 

Waldorf Astoria Oteli’nin lobisi bir anda karıştı. FBI görevlisi Bernard Johnson suikastçıyı etkisiz hale getirdi. Çıkan kargaşada elinden yaralandı. Ecevit derhal ortamdan uzaklaştırılıp güvenli bir yere alındı.

Amerikan FBI görevlilerinin müdahalesiyle etkisiz hale getirilen kişinin Rum asıllı Kıbrıslı Stavros Psihopedrisdes olduğu öğrenildi. Psihopedrisdes bir gün sonra çıkarılan New York Ceza Mahkemesi’ndeki duruşmada tutuklandı. Suikastçının avukatı müvekkilinin bu saldırıyı Kıbrıs sorununa dikkat çekmek için yaptığını açıklayacaktı.  

Amerikalı yetkililer Ecevit’e geçmiş olsun dileklerini iletirken protestolar nedeniyle ziyaretlerini yarıda kesmesini önerseler de Ecevit programını değiştirmedi. Üç gün sonra Beyaz Saray’da ABD Başkanı Ford ve Henry Kissinger ile görüştü. Yukarıdaki kayıt bu görüşmenin resmi tutanaklarından. 

Johnson-Ecevit ilişkisi hep sürdü

Ecevit Türkiye’ye döndükten sonra yoğun gösterilerle karşılandı. Kendisini suikasttan kurtaran FBI görevlisi Bernard Johnson’ı Kissinger’ın izni ile Türkiye’de ağırladı. Johnson-Ecevit ilişkisi ilerleyen yıllarda da devam etti. 1999 yılında Başbakan olarak ABD’yi ziyaret eden Ecevit’i Türk Evi’nde o dönem New York Güvenlik Başkanı olan Johnson karşıladı. İkili 23 yıl sonra yeniden bir araya geldi. Birlikte 76 yılını yad ettiler. 

2006 yılında Bülent Ecevit vefat ettiğinde Rahşan Hanım’a ulaşan taziye mesajlarından biri de artık emekli olmuş FBI görevlisi Bernard Johnson’dandı. Johnson mesajında “Büyük bir insanın ölümünü öğrenmekten dolayı derin üzüntü içindeyim, size ve Türk milletine başsağlığı dilerim” diyordu. 

Ecevit hayatı boyunda yedi kez suikast girişimine uğradı. O gün New York’ta Ecevit’in yanında olan ve 22 yıl koruma müdürlüğünü yapan Mümtaz Karaduman Ecevit’in ardından Ankara Trafik Şube Müdürlüğüne atanacaktı.

Trump’ı vurmaya çalışan 20 yaşındaki adam

Dünya tarihi suikastla öldürülen devlet başkanları ve siyasi liderle dolu. Birçok başkan, siyasi lider suikastlardan kurtulsa da John F.Kennedy, Mahatma Gandhi, Benazir Butto, Olaf Palme, Enver Sedat, İzak Rabin, Refik Harriri, Nihat Erim, Malcom X diğerleri kadar şanslı olamadı. 

Birkaç saat önce Amerikan Eski Başkanı Donald Trump’ın Butler’da yaptığı bir konuşma sırasında vurulduğu haberi gündeme düştü. Bu yazıyı yazdığım sırada FBI’ın direktörü Kevin Rojek 20 yaşındaki suikastçının Thomas Matthew Crooks olduğunu açıkladı. Görgü tanıkları çatıda elinde silahla sürünerek gördükleri kişiyi polise gösterdiklerini ancak görevlilerin ilgilenmediğini, sonra şahsın ateş etmeye başladığını ve nihayetinden güvenlik görevlilerinin ateş açan kişinin beynini havaya uçurduğunu anlattı.

Oysa çok değil birkaç hafta önce CNN’de yapılan başkanlık düellosundan önce başkan adayları için çok yüksek güvenlik önemleri alınmıştı. Alınan güvenlik önemleri sebebiyle CNN çalışanları 1 hafta boyunca binaya girememişti.  

Biden’a suçlama

Olay sonrasında Trump’ın olası başkan yardımcısı Ohio senatörü J.D. Vance Biden’ın ne pahasına olursa olsun Trump’ın durdurulması gereken otoriter bir faşist olduğu söylemine işaret etti ve suikasttan Biden’ı sorumlu tuttu. Bu sırada Biden’ın Trump aleyhine yaptığı reklamları durduruldu. Biden yaptığı açıklamada bir araya gelelim dedi. 

Kasım ayında gerçekleşecek ABD Başkanlık yarışı görünen o ki oldukça hararetli geçecek. Donald Trump altı hafta süren 34 ayrı suçlamadan yargılanan ilk ABD Başkanı olarak tarihe geçti.  

Suikast girişimi sonrası spekülasyonlar çoğalacak gibi görünüyor. 

Donald Trump’ın güvenliğinden sorumlu yöneticiler 22 Temmuz’da Kongre’de bu olayı nasıl önleyemediklerinin cevabını verecek. Eminim bu kongre yayını dünyada en çok izlenen yayınlardan biri olacak. 

Trump sınır tanımayan bir siyasetçi, seçim yarışında bu suikast girişimini sonuna kadar kullanacaktır. Şimdiden komplo teorileri havada uçuşmaya başladı bile. 

***

Meraklısı için 

Ecevit’e suikast 1977, 32.gün arşivi Youtube.

JFK, film 1991.

Kennedy, film 2023.

Marilyn Monroe: Kasetlerdeki Sırlar, Netflix, 2022.

The Butler, film 2013.