Hükümet, 2025 enflasyon hedefini çoktan yüzde 14’ten ‘Yüzde 20’lere’ çıkardı bile

Orta Vadeli Program ve Merkez Bankası’nın yeni Enflasyon Raporu’yla 2025 yılına ilişkin yüzde 14’lük enflasyon hedefinin değiştirilmesi bekleniyor. Ekonomi yönetimi  son söylemlerinde 2025 yılı enflasyonu için “20’li rakamlar” demeye başladı. Enflasyon hedefinin değişmesinin ne anlama geldiği tartışılmaya başlanabilir.

Başta Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek ve Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz olmak üzere ekonomi üst yönetimi “Enflasyon tek haneye inene kadar mücadelemiz devam edecek” demeye devam ediyor. Bunu uygulanan programın kararlılıkla uygulanmaya devam edeceğini vurgulamak için tekrarlıyorlar. Ancak son dönemde 2025 yılı için enflasyon hedefinin yüksek oranda revize edileceğine ilişkin kuvvetli mesajlar alıyoruz.

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz hafta sonunda Kırkpınar Yağlı Güreşleri için gittiği Edirne’de Ticaret Odası ile bir araya gelmiş ve ekonomideki gelişmeleri anlatmış. Enflasyonla mücadeleyi öncelik yaptıklarını kaydeden Yılmaz birinci yılın geçiş, ikinci yılın dezenflasyon, üçüncü yılın ise kalıcı fiyat istikrarı dönemi olacağını söylemiş. Yılmaz ikinci aşamanın mayısta başladığını, temmuz ve ağustosta önce 60’lar, sonra 50’ler seviyesine inileceğini kaydetmiş. Tek haneli rakamlara ulaşıncaya kadar bu mücadeleyi sürdürmelerinin gerektiğini anlatan Cevdet Yılmaz “gelecek sene yüzde 20’li rakamlar, 2026’da ise tek haneli rakamlara indirmek için gayret edeceğiz” şeklinde konuşmuş.

Bir kere “indireceğiz” söyleminden “indirmek için gayret edeceğiz” gibi daha yumuşak bir üsluba dönüldüğüne dikkat çekmek istiyorum. “20’li rakamlar” sözünden gelecek yılki enflasyon hedefi için umut kalmadığı anlamı çıkabilir.  “20’li rakamlar” dendiğinde genellikle buradan çıkarılan sonuç “en az 25’li rakamlar” olacaktır. Bu sözleri deneyimli bürokrat ve iktisatçılara sorduğumda aldığım yanıt ise “demek ki 25’in üstünde bir rakam” oldu.

Bu kadar sapma normal değil 

Resmi enflasyon hedeflerine gelince, geçen yıl 6 Eylül’de açıklanan OVP’de 2024 için hedeflenen enflasyon yüzde 33 iken daha sonra Merkez Bankası hedefi yüzde 38’e çıkardı. 2025 yıl sonu için ise önce yüzde 15.3, son olarak yüzde 14 olarak kesinleşti. Yüzde 38’e çıkarılan enflasyon hedefi için hata payı da artı-eksi 4 puan oldu, üst limit yüzde 42 olarak açıklandı. Önceleri yüzde 38’e hedefine ulaşılacağını söyleyen ekonomi yöneticileri son dönemde yüzde 42 ‘lik üst sınırı kullanmaya başladılar. Yani 42’ye inilirse “Başarılı olduk” söylemini önceden hazırlamış oldular. Buna rağmen yüzde 42’ye inilmesi de zor gibi; piyasa beklentileri giderek azalsa da hala yüzde 43-44 civarında.

2025 yılı için belirlenen yüzde 14 hedefi son dönemde değişmedi. Piyasalardaki  beklenti yüzde 25’in altına inmedi, yabancı banka raporlarında yüzde 27-28’lik tahminler var. 2025’de yüzde 14’e inilemeyeceği daha önce belli olunca Merkez Bankası iktisatçıları son enflasyon raporunda yüzde 14’lük hedefin yüzde 18’e çıkarılacağını tahmin etmişti. Nedenini sorduğumda “yüzde 14’te bırakılırsa gerçekçi olmaz, 20’ye çıkarılırsa o zaman enflasyonla mücadeleden taviz verileceği sonucu çıkar. En uygunu 20’ye yakın, ama onlu rakam olarak yüzde 18’e revize etmek. Bu beklentileri bozmaz” demişlerdi.

İşte bunlar konuşulurken Cumhurbaşkanı Yardımcısı’nın “20’li rakamlar” demesi hayal kırıklığı yarattı. 2025-2027 yıllarını kapsayacak yeni OVP’nin geçen yıl gibi Eylül ayında açıklanması beklenirken Merkez Bankası’nın ilki 8 Ağustos, sonra da 31 Ekim’de iki Enflasyon Raporu açıklaması var. Ağustos çok yakın, bir değişiklik beklenmiyor. OVP ve Ekim sonundaki Enflasyon Raporunda 2025 yılı enflasyonu için revize rakamlar kesinleşmiş olur.

Programın yarıda kalma tehlikesi

İktisatçılar konuştuğumda Cevdet Yılmaz’ın son sözlerinden 2025 yılı enflasyonu için yüksek bir revizyon bekleneceği yorumunu yaptı. Ancak yüzde 25 gibi yüksek bir rakama revize edilmesi halinde bunun yarardan çok zarar vereceği konusunda da uyardılar. Bu kadar yüksek revizyonun gelecek yıl enflasyonla mücadele sıkı durulamayacağı anlamına geleceğini kaydeden iktisatçılar “Bu programlarda soluklanma olamaz, bir kere durduğunuz zaman yeniden aynı hızla enflasyonla mücadeleye devam etmek çok zor” dedi. 

Bu takdirde enflasyonla mücadelede tek haneye inileceğine ilişkin güveni korumanın da çok zor olacağını belirten bir iktisatçı “Enflasyonla mücadelede her bir aşamada üstüne koyarak, yeni tedbirlerle destekleyerek gitmeniz gerek ki amaç olan tek haneye ulaşabilin. Hele ki 2026 ve sonrasında yeniden seçim konuşulacak bir döneme gelindiğinde artık sizin sıkı mücadele imkanınız da kalmayacaktır, bunun unutulmaması lazım” şeklinde konuştu.

Bir süredir Ankara’da “Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın enflasyon yüzde 20’li rakamlara indiğinde bununla yetinip, bunu başarı olarak anlatma yoluna gideceği ve bir seçim daha kazanmak için yeniden harcamaları artıracağı” analizleri sıkça yapılır olmuştu. Bu analizlerde son dönemde AKP’de uygulanan programa ilişkin eleştirilerin artmasının etkili olduğu görülüyordu.

“20’li rakamlar”da durmak programın yarıda kalması anlamına geleceği gibi, özellikle yoksul kesimlerin 3-4 yıldır uğradığı mağduriyetlerin de boşa gitmesi anlamını da taşıyacaktır. Umarız 2025 yılı enflasyonu için hedef revizyonu bu kadar yüksek olmaz, programın tek haneye inmeden bitirileceği  algısı yaratılmaz. Aksi takdirde tüm bu çekilenler boşa gitmiş olur.