Merkez, Aralıkta faizi indirir, oranı Kasım enflasyonuna bağlı

Merkez Bankası dünkü toplantıda yine faiz indirimi yapmadı ama açıklama metnini önemli ölçüde iyimser bir doza getirerek, faiz indiriminin işaretini verdi. Zaten piyasalar da bu açıklama metnini Aralık’ta faiz indirimi geliyor diye yorumladılar ve özellikle banka hisseleri kanalıyla hisse senedi piyasalarında önemli artışlar yaşandı.

Piyasaların açıklamayı iyimser olarak algılamasının haklı olduğu açıkça görülüyor. Merkez Bankası ilk kez şimdiye kadar sıkıntı yaşadığı konuların iyileştiğini belirtti. İç talebin enflasyonla mücadele için gerekli seviyeye geldiği belirtilirken, beklentiler ve fiyatlama davranışlarının ise iyileşme eğiliminde olduğu kaydedildi. Bununla birlikte yine ilk kez şimdiye kadar çok yakınılan hizmet enflasyonundaki katılığın azaldığı “hizmet enflasyonunda iyileşmenin belirginleştiği” biçiminde dile getirildi. Bu konularda ellerinde nasıl bir iyileşme verisi olduğu bilinmiyor ama bu üslubun faiz indirimine hazırlık olduğu seziliyor.

Merkez Bankası’nı, şimdiye kadar faiz açıklamalarında yer vermiyor diye eleştirdiğimiz “parasal programa gereken mali desteğin verilmediği” konusunda da, ilk kez söz edildiğini gördük Açıklamada “Maliye politikasında eşgüdümün arttığı” ibaresi yer alırken, bunda Bakan Şimşek’in kamu zamlarında hedef enflasyona göre hareket edileceğini söylemesinin etkili olduğunu düşünüyoruz.

İndirim zorunlu hale mi geldi?

Bu eşgüdümün zaten var olması gerektiği çok açık. Bu ibare aynı zamanda, bu yıl ortası yapılan vergi ve kamu mallarına yüksek oranlı zamların, Merkez Bankası’nın planlarını bozduğunun da bir itirafı gibi. Maliye politikasında eşgüdümün nasıl işleyeceği ise, kamu zamları dışında, belli değil. Bununla birlikte Şimşek’in bu desteği “bütçe imkanları elverdiği ölçüde” şeklinde şerh koyarak açıklaması da, bu zamların hedef enflasyonda kalmasının da kesin olmadığını gösteriyor.

Bu açıklamalar üzerine iktisatçıların bir bölümü, Kasım ayı enflasyonuna bağlı olarak, indirimin Ocak ayına sarkabileceğini görüşünü belirttiler. Buna karşılık bazı iktisatçılar ise Merkez Bankası açıklamasından anlaşıldığı kadarıyla faiz indirimine zaten karar verildiğini, açıklama metni, biraz da abartılı biçimde, bu kadar iyimser hale getirilerek, indirim zemininin oluşturulduğu tahminlerini dile getirdiler. 

Bazı iktisatçılar ise hem teknik olarak, hem de özellikle siyasi açıdan Merkez Bankası’nın indirime artık zorunlu olduğunun altını çiziyorlar Kredi kartlarındaki büyük batıklar artık bankacılar tarafından da dile getiriliyor. Bankacılar KOBİ’lerin durumunun da kötüleştiğini ancak 2025 yılında faiz indirimi başlamadığı takdirde işlerinin çok zorlaşacağını belirtiyorlar. Bu arada bankacılar, kendileri açısından da yeni yıl için faiz indirim işaretinin önemli olduğunu, aksi takdirde ekonomide tüm unsurların 2025 yılında çok zor durumda kalacağını ifade ediyorlar.

İndirim 2 ile 3 puan arasında

İşte bu zorlukların daha önceden iletildiği Cumhurbaşkanına, indirimin bu yıl başlayacağı şeklinde söz verilmiş olabileceği belirtiliyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın daha önce indirim için sonbahar aylarını işaret ettiğini belirten bir iktisatçı, “Merkez daha önce başlayacağını söylemiş olabilir ama artık kaçacak yeri kalmadı” dedi. Kasım ayı enflasyonunun yüksek gelmesi halinde bile indirimin başlayacağını çünkü “Merkez Bankası yönetiminin her açıdan sıkıştığı” tahminini belirtti.

Bu çerçevede, Kasım ayı enflasyon rakamının ancak yapılacak faiz indirim oranını belirleyeceği konuşuluyor. Kasım ayı enflasyon oranının yüzde 2 civarında gelmesi halinde indirim oranının yüzde 3’e kadar çıkabileceği belirtiliyor. Buna karşılık  geçen ayki gibi, yani yüzde 2.7-2.8 gibi bir oranın gelmesi halinde indirim oranının 2 puana kadar düşebileceği kaydediliyor. Bu görüşü belirten bir iktisatçı, aslında 3 puan indirim yapıp, bunun dövizden çekilme etkisini biran önce yaşayıp, daha sonra indirim oranlarını düşük tutarak temkinli gitmenin bu sürece büyük yarar sağlayacağı görüşünü belirtti. Ancak Kasım ayı enflasyonu yüksek çıkarsa indirim oranı 2 puana, çok yüksek çıkarsa, belki 1.5’e inebilir.

Bu arada Citibank ekonomistleri Aralık’taki indirim oranı için Kasım ayı enflasyonu ile birlikte rezerv birikim hızı ve kurların durumunun da etkili olabileceğini söylemişler. Buna, eski merkez bankacı iktisatçı Ali Çufadar asgari ücret zam oranını da ekliyor. 

Aralık ayı faiz toplantısı 26 Aralık’ta yapılacak. Bu nedenle Merkez Bankası yönetiminin, kendi bünyesinde topladığı verilerle, Aralık ayı enflasyon rakamını aşağı yukarı bileceği, asgari ücret konusunda da kesin olmasa da bir veri alabileceği hatırlatılıyor. Tüm bunlara bakarak, yeni yıla hangi faiz oranıyla gireceğimiz kesinleşmiş olacak. 

Kısacası; faiz indirimleri artık başlıyor; umarız yine hatalar yapılıp geriye dönülmez.