Amerika’nın siyasi partileri bizim Türkiye’den bildiğimiz partilere hiç benzemiyor.

Bu benzemezliğin temelinde iki unsur çok önemli: 1. Bu partilerde kalıcı ve tartışmasız liderlik yapısı yok; 2. Bu partilerde bizim alışık olduğumuz türde parti disiplini yok.

Ama Amerika’da siyasi liderler var. 

Bakın Donald Trump’a. Partisinde ön seçim süreci başladı, ama çok kısa sürdü. Karşısında kimse duramadı, kısa zamanda ön seçim formaliteye dönüştü. Bu sonuç onun liderliğiyle ilgili.

Bakın Joe Biden’a. Görevdeki başkan olarak partisinin tartışmasız lideri. Öyle olduğu için herkesin ağzında ekşimsi bir tat bırakarak kendi adaylığını dayattı. Dört yıl önce seçilirken ileri yaşından ötürü tek dönemliğine geldiğini söylemişti, ama sonra ‘Benden başkası Trump’ı yenemez’ demeye başladı ve adaylığını dayattı.

Partide mırın kırın edenler oldu. Yani Trump’ın adaylığı gibi bütün parti tarafından benimsenmedi Biden’ın adaylığı, ama karşısına rakip de çıkmadı, çıkamadı.

Biden’ın kendini aday olarak dayatmasının neredeyse bire bir aynısını biz Türkiye’de yaşadık.

Kemal Kılıçdaroğlu hiçbir zaman hiçbir ankette seçilebilir aday olarak görülmemiş olmasına rağmen önce partisine, ardından da işbirliği yaptığı diğer beş partiye kendini aday olarak dayatmayı başardı.

Başardı diyorum, ama aslında hiç zorlanmadı. Bizdeki parti disiplini ona yardım etti, CHP’nin genel başkanı olarak tek belirleyici zaten kendisiydi. Diyelim bir başkası, mesela Ekrem İmamoğlu aday yapılacak olsa onu aday yapacak olan da Kılıçdaroğlu idi.

Nitekim bir önceki seçimde ‘Muharrem gel’ demiş ve Muharrem İnce’yi cumhurbaşkanı adayı yapmıştı. Kimseye sormadan, danışmadan, herhangi bir parti kurulunun onayını aramadan.

Ön seçimin ö’sü bile akla gelmemişti.

Kılıçdaroğlu, Muharrem İnce’nin kazanmasına ihtimal vermemişti. Ama kaybetmiş hali bile başına bela oldu, Muharrem İnce partiyi seçimli kurultaya sürükledi, orada kaybedince partiden ayrılıp başka parti kurdu vs vs

Mesele cumhurbaşkanı olmaktan çok parti genel başkanı kalmakla ilgiliydi.

Rahmetli Korkut Özal Türkiye’de siyasetçilerin ‘Ülkem-Partim-Ben’ sırasıyla değil, ‘Ben-Partim-Ülkem’ önceliklendirmesiyle düşündüğünü söylerdi. Kılıçdaroğlu tam olarak bunu yaptı.

Aslına bakacak olursanız Joe Biden da geçen haftaya kadar böyle yapıyor, ‘Ben-Partim-Ülkem’ sıralamasıyla düşünüyordu, ama hafta sonu fikir değiştirdi, ‘Ben’i en arkaya aldı, ‘Ülkem-Partim-Ben’ dedi.

Yani Kılıçdaroğlu’nun yapmadığını yaptı, adaylıktan çekildi.

Tabii ki zamansızlık nedeniyle Demokrat Parti adayını ön seçimle belirlemeyecek. Şimdilik Biden’ın da önerdiği gibi Kamala Harris aday olmaya çok yakın görünüyor, hatta The New York Times’ın yazdığına göre kendisini aday ilan edecek delegeler içinde çoğunluğu 48 saat dolmadan elde etti bile.

Biden’ın kararı ise onu tarihe geçirdi. 1972 yılında, 52 yıl önce genç bir senatör olarak başladığı siyasi hayatının mirası artık parıldıyor. Yoksa tarihe ‘göz göre göre seçim kaybettiren egoist bunak lider’ olarak geçebilirdi. Şimdi herkesten müthiş saygı görüyor.

Öte yandan, sadece onun adaylıktan çekilmesi bile hem Donald Trump’ın adeta silindir gibi gelmekte olan kampanyasını sersemletti, o makineyi bozdu, hem de Demokrat Parti’ye müthiş bir iç enerji kazandırdı. Düne kadar yüzü yere bakan Demokratlar artık ‘Kazanabiliriz’ diye konuşuyor. Baksanıza Kamala Harris sadece bir günde 80 milyon dolara yakın yeni bağış topladı. İnanılmaz bir canlılık var Demokrat cephede.

Kemal Kılıçdaroğlu’nun ‘Ben’ demekten vazgeçmemiş olması Türkiye’de Tayyip Erdoğan’a kendisinin bile beklemediği bir başarı getirdi, onun siyasi ömrünü beş yıl daha uzattı.

Seçimi kaybettikten sonra bile tarihe olumlu biçimde geçebilirdi, ama o ‘ben’ demekten vazgeçmedi, istifa etmediği gibi koca CHP’yi elinden tutup caddede karşıdan karşıya geçirilmesi gereken çocuk yerine koydu. Tabii partinin elinden tutacak ‘büyük’ de kendisiydi.

Ama bakın CHP’de yönetime Kılıçdaroğlu’nun çocuk sandığı gençler geldi. Parti dağılmadı, dünya yıkılmadı, hatta tam tersine parti başarı elde etti. ‘Mezarlıklar ben vazgeçilmezim diyen insanlarla dolu’ sözü bir kez daha doğrulandı.

Düne kadar CHP’nin sorunu olan mesele bugün Ak Parti’nin sorunu. Onun da başında sadece ‘Ben’ diyen bir lider var. O lider bu dönemin son dönemi olduğunu bildiği halde yerine birinin geleceğine ilişkin en ufak işaret bile vermiyor ve partisini kaçınılmaz sona doğru sürüklüyor, kimse de bir şey yapamıyor.

Oysa dün Türkiye’de, bugün de Amerika’da gördük; değişim her zaman iyidir, kimse vazgeçilmez değildir, insanların her zaman alternatifi bulunur, gidenin yeri dolar.

Siyasetçi açısından önemli olan ‘Ülkem-Partim-Ben’ sıralamasıyla düşünmek ve gitmeyi bilmektir.

Onurlu bir emeklilik herkese lazım.