Bütün dünya cumartesi akşamından beri İran’ın İsrail’e karşı düzenlediği başarısız hava saldırısını konuşuyor. Bu saldırının, bakış açınıza göre buna isterseniz ‘misilleme’ de diyebilirsiniz çok fark etmez, mutlaka önemli sonuçları olacak.

İsterseniz madde madde gidelim:

1. İran’ın en Batı noktasıyla İsrail’in kontrol ettiği toprakların en Doğu noktası arasında binlerce kilometre mesafe var. Bu kadar büyük mesafeden iki ülkenin birbirlerine etkili hava saldırısı düzenlemesi imkansıza yakın.

2. İran’ın fırlattığı kamikaze dronların maksimum sürati saatte 185 kilometre. Yanlış okumadınız, çoğu otomobilden bile yavaş araçlar bunlar. Bu savaş araçlarıyla ancak kısa mesafede ve çok yoğun saldırıda askeri bir netice alınabilir; yoksa uzun mesafede bunlar havada avlanmayı bekleyen şeyler sadece.

3. İran’ın bu saldırıda kullandığı ciddiye alınabilir yegane silahı balistik füzeleriydi. Bunlar sahiden hızlı hava araçları ama yine de kat etmeleri gereken mesafe onları da etkisiz hale getirdi. İran’ın fırlattığı seyir füzeleri de etkisiz kaldı.

4. Fakat şunu unutmayın: İran İsrail’e ne kadar uzaksa İsrail de İran’a o kadar uzak. Bir ihtimal, İsrail’in denizaltıları Hürmüz boğazının ağzına kadar yaklaşmış ve burada füze fırlatacak pozisyon elde etmiş olabilir ama bunların fırlatacağı silahların da sayısı ister istemez sınırlı. Yani İsrail’in İran’ı vurması da o kadar kolay değil.

5. Dolayısıyla İran ile İsrail arasındaki çatışma bundan sonra da vekiller ve diğer gizli yöntemlerle sürecektir. Tek istisna bu çatışmaya ABD’nin de askeri kapasitesiyle girmesi olabilir ama şimdilik o ihtimal yok. İran, İsrail’i Hizbullah ve Hamas aracılığıyla vuruyor. İsrail de bu ülkenin içindeki ajanlarıyla orada operasyon yapma kapasitesine sahip olduğunu geçmişte gösterdi.

6. İsrail, İran’ı Suriye içinde ilk kez vurmuyor. Ama 1 Nisanda İran’ın konsolosluk binasının vurulması yeni bir aşama sayılabilir belki. Esas mesele İran’ın Suriye’yi ele geçirmeye çok yakın olması. Bu İsrail için daha büyük bir tehdit. O yüzden İsrail’in sık sık Suriye içinde İran’ı hedef alan saldırılar yaptığını biliyoruz. Çünkü Suriye üzerinden Lübnan Hizbullahına da füze dahil silahlar gidiyor.

7. İsrail 7 Ekimdeki Hamas saldırısını bahane edip Gazze’ye girdiğinde herkesin aklına ilk gelen bu savaşın yayılma ihtimaliydi. ABD bu ihtimali bertaraf etmek için hemen Doğu Akdeniz’de uçak gemisi dahil filosunu yolladı. İşte bu filo esas olarak İran’ın saldırısını engelledi (Yanı sıra Kıbrıs’tan kalkan İngiliz uçakları ile Ürdün’ün füze savunma sistemi de İsrail’i korudu).

8. ABD açısından da İsrail açısından da esas büyük olay İran’ın nükleer silah edinme arzusu. Bu konuya olan yaklaşım farkı 10 yılı aşkın süredir İsrail ile ABD arasındaki başlıca önemli çekişme. ABD İran’ı vurmanın bu ülkenin nükleer silah edinme hevesini engellemeyeceğini, sadece geciktireceğini düşünüyor. İsrail ise hemen vurmaktan, hep vurmaktan yana.

9. Ama mesele şu: İsrail’in İran’ın nükleer tesislerini tek başına vurması imkansız: Çünkü aradaki mesafe çok büyük; İsrail savaş uçaklarının çok sayıda ülkenin hava sahasını kat etmesi gerek. Ama ABD’nin elinde kıtalararası balistik füzeden tutun da başka ülke hava sahasından hiç geçmeden doğrudan İran içlerine bombardıman uçaklarıyla saldırı yapacak kapasite var.

10. İran açısından sorun şu: ABD’nin ‘İran’ın nükleer programını vurmayalım, bu ülkeyi uluslararası sistemin içine çekelim’ çabası zaten sonuçsuz kalmış, ölmüş bir girişimdi; şimdi İran cumartesi günü doğrudan İsrail’e saldırarak bu ölü girişimin tabutuna son çiviyi kendi eliyle çaktı. Yani bundan sonra İran’ın nükleer programı konusunda masada sadece bir seçenek var: Vurmak. İran, uranyum zenginleştirmeye devam edecek olursa sonuçlarını çok iyi biliyor ve bu zenginleştirmeyi gizlice yapamayacağını da herkes biliyor.

11. İran istediği kadar ‘Bizim yaptığımız kendimizi savunma hakkımızı kullanmaktı, kullandık ve konu bizim için kapandı’ desin, 300’ü aşkın dron ve füzeyle yapılan saldırı hiçbir sonuç doğurmamış bile olsa öyle masum bir şey değil. ABD’nin bu ülkeyi zamanı gelince vuracağına artık kesin gözüyle bakabiliriz. Ama o zaman hemen yarın olmayabilir.

12. Türkiye’de yapılan çoğu yorumda İran eleştiriliyor ve ‘Dikkatleri Gazze’den uzaklaştırdı, İsrail’e yeniden kurban rolü oynama fırsatı verdi, Netanyahu’nun ömrünü uzattı’ deniyor. Kısa vadede bu yorumlar geçerli olmakla birlikte İran olmasa ortada zaten bu güçte bir Hamas olamayacağını bilmek de gerek. Unutmayın, İran’ın Ortadoğuda yayılıp güçlenmesi sadece İsrail’i ve ABD’yi kızdırmıyor; Türkiye dahil bütün bölgesel güçler İran’ın güç projeksiyonundan rahatsız zaten. O yüzden bir noktada İran’ı sınırlama isteği Filistin’e desteğin önüne geçebilir; dengeyi korumak kolay değil.

13. İran’ın cumartesi akşamki başarısız da olsa gösterisi başta Türkiye olmak üzere bölgedeki pek çok ülkeyi kendi askeri caydırıcılık kapasitesini arttırmaya yöneltecek bir dizi olayın tetikleyicisi oldu.

14. Bir gün Amerika İran’ın nükleer kapasitesini yok etmek için askeri seçeneği kullanacak olursa buna üzülen çok az ülke olacak etrafta. İran zaten yalnızdı, artık daha da yalnız.