Bacasız Sanayi: Ödül Ver, Plaket Ver

Son yıllarda ödüllerin adeta bacasız bir sanayiye dönüştüğüne tanık oluyoruz. Her köşe başında bir ödül töreni düzenleniyor; her sektörde, her alanda birilerinin “yılın en iyisi” ilan edildiğini görüyoruz. Bu ödül enflasyonu içinde gerçek başarı ile dostane ilişkiler, sponsor destekleri ya da ticari bağlantılar arasında bir ayrım yapmak giderek zorlaşıyor.

Ne yazık ki ödüller artık başarıdan çok bir itibar yönetim aracı haline gelmiş durumda. Artık hangi ödül gerçekten alın teriyle kazanılmış, hangisi “parayı ver, ödül al” mantığıyla dağıtılmış, hangisinde ise özel bir kıyak çekilmiş anlamak imkânsız hale geldi. Plaketler ofis köşelerini dolduruyor; odalar ödül kalabalığından geçilmiyor. Her toplantı, her etkinlik bir ödül törenine dönüşmüş durumda. Katılım, konuşma, hatta sıradan bir destek bile bir plaketle “taçlandırılıyor.”

Bu kadar çok ödülün olduğu bir dünyada, ödül kavramının kendisi anlamını ve değerini kaybediyor. Oysa ödüller yalnızca kazananları değil, toplumu da teşvik eden, başarıyı taçlandıran ve ilham veren bir araç olmalı. Gerçek ödüller uzun soluklu emeklerin karşılığı olmalı ve layık olanlara verilmelidir. Ancak takdirin anlamını yitirdiği bir yerde motivasyon sağlamak da zorlaşır.

Ben de geçmişte sayısız plaket aldım. Saygısızlık olmasın diye bir süre sakladım, ama çoğunda hak etmediğim iltifatlar ya da yapmadığım şeyler yazılıydı. Sonunda bir karar verdim ve hepsini bir anda eskiciye hediye ettim. Bana göre insanlar hak etmedikleri ödülleri almamalı, hatta bazen iade etmelidir. Çünkü ödüllerin saygınlığını korumanın yolu, onları sadece hak edenlere teslim etmektir.

Bazı Tavsiyelerim:

1.Seçicilik Esası: Ödül vermek yerine gerekirse hiç vermemek daha doğru olabilir. Kaliteli ödüllerin nadir olması, onların değerini artırır.

2.Şeffaf Kriterler: Hangi ödüllerin hangi kriterlere göre verildiği açıkça ilan edilmelidir. Jüri yapıları şeffaf olmalı ve liyakat esasına dayanmalıdır.

3.Törenlerin Amacı: Her etkinlikte plaket dağıtmak zorunda değiliz. Etkinliklerin içeriği ön planda tutulmalı; sembolik ödüller yerine, gerçekten katma değer sağlayan tartışmalar ve sonuçlar teşvik edilmelidir.

4.İlham Veren Hikâyeler: Sadece başarı değil, emek, azim ve fedakârlıkla örülmüş hikâyeler ödüllendirilmelidir. Bu tür ödüller topluma örnek teşkil eder ve samimiyetiyle değer taşır.

Sonuç olarak, ödülleri anlamlı ve değerli kılmak, toplumun daha sağlıklı bir başarı kültürü geliştirmesi açısından elzemdir. Az ve öz ödüllerle gerçek başarıların takdir edildiği bir döneme geri dönmeliyiz. Hak edene, hak ettiği ölçüde verilen ödüller her zaman daha kıymetlidir.