Bilişim teknolojileri kullanımında önlenemez yükseliş

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) 2024 yılı Hanehalkı Bilişim Teknolojileri Kullanım Araştırması sonuçlarını açıkladı. Sonuçlar genelde beklenildiği şekilde teknolojinin hayatımızda daha fazla kullanılmaya başlanıldığını göstermekle birlikte birkaç dikkat çeken nokta da var. Araştırma sonuçlarına ilişkin özet bilgi şöyle:
-Öncelikle internet kullanan bireylerin oranı, ele alınan 16-74 yaş grubundaki bireylerde 2023 yılında yüzde 87,1 iken 2024 yılında yüzde 88,8 oldu. Cinsiyete göre bakıldığında 2024 yılında internet kullanım oranı, erkeklerde yüzde 92,2, kadınlarda yüzde 85,4 olarak gözlendi.
-Son 12 ay içinde özel amaçla resmi makamların web sitelerini ve uygulamalarını kullanan ve internet üzerinden kamu hizmetlerinden yani e-devlet hizmetinden yararlanan bireylerin oranı yüzde 73,7. 2023 yılında bu oran yüzde 73,9 idi. Cinsiyete göre bakıldığında bu oran, erkeklerde yüzde 80,7 iken kadınlarda yüzde 66,7. E-devlet hizmetlerini kullanan bireylerin oranı yaş grubuna göre incelendiğinde en yüksek yüzde 92,1 ile 25-34 yaş grubu, en düşük yüzde 25,6 ile 65-74 yaş grubu var.
-Bir başka önemli veri olarak son 12 ayda internet kullanan bireylerin internet üzerinden özel kullanım amacıyla mal veya hizmet satın alma ya da sipariş verme (e-ticaret) oranı, 2023 yılında yüzde 49,5 iken 2024 yılında yüzde 51,7’ye yükseldi. 2014 yılında bu oranın yüzde 16,6 olduğu düşünüldüğünde kat edilen mesafenin büyüklüğü ortada. Cinsiyete göre internet üzerinden mal veya hizmet satın alma ya da sipariş verme oranı ise erkeklerde yüzde 54,1, kadınlarda yüzde 49,3.
-İnternet üzerinden 2024 yılının ilk 3 ayı içerisinde mal veya hizmet satın alan ya da sipariş veren bireylerin yüzde 76,7’si giyim, ayakkabı ve aksesuar satın aldı. Bunu, yüzde 47,5 ile lokantalardan, fast-food zincirlerinden, catering şirketlerinden yapılan teslimatlar, yüzde 34,0 ile gıda ürünleri, yüzde 32,4 ile kozmetik, güzellik ve sağlık ürünleri ve yüzde 29,2 ile temizlik ürünleri, kişisel bakım malzemeleri takip etti.

En çok WhatsApp kullanılmış

-Bireylerin sosyal medya ve mesajlaşma uygulamaları kullanımlarına baktığımızda ilk sırada yüzde 86,2 ile WhatsApp geliyor. WhatsApp kullanım oranı 2023’te yüzde 84,9 idi. WhatsApp sonrasında yüzde 71,3 ile YouTube ve yüzde 65,4 ile Instagram geliyor. 2023 yılında bunların kullanımı sırasıyla yüzde 69,0 ve yüzde 61,4.
-Araştırma sonuçları içinde en şaşırtıcı veri internet üzerinden son 3 ay içinde eğitim, mesleki veya özel amaçlar için öğrenme faaliyeti gerçekleştiren bireylerin oranının, 2023 yılında yüzde 18,7 iken 2024 yılında bir önceki yıla göre 4,8 puan azalarak yüzde 13,9’a gerilemesi. Bu oran erkekler için yüzde 13,7, kadınlar için yüzde 14,1.
Bu verileri değerlendirdiğimizde öncelikle teknolojinin hayatımıza giderek daha fazla hakim olduğunu ve daha fazla kullanıldığını söylemek mümkün. Nitekim her 10 bireyden neredeyse 9’u internet kullanıyor. Yine pek çok hizmetin e-devlet uygulaması üzerinden yürütülmesi sonucunda her 4 bireyden neredeyse 3’ü bu uygulamayı kullanır hale gelmiş. Genel olarak faydalı olan ve bireylerin kurumlarla işlerini yürütmelerinde kolaylık sağlayan bu uygulamanın daha da etkinleştirilebileceği düşünülüyor. Ancak bu uygulamanın güvenirliği kişisel her türlü veriye erişim sağlanabildiğinden son derece kritik. İnternet kullanan bireylerin yarısından fazlasının e-ticaret yapar hale gelmesi de dikkat çekici. Bu oranın önümüzdeki yıllarda daha yukarı çıkacağı düşünüldüğünde e-ticaretin girişimciler için vazgeçilmez bir alan olduğunu söyleyebiliriz. Sosyal medya ve mesajlaşma uygulamalarından WhatsApp’ın zaten hayatımızın bir parçası olduğu biliyor. Diğer sosyal medya uygulamaları kullanımının da hızlı bir şekilde arttığı dikkat çekiyor.
Araştırma sonuçlarının en dikkat çekici verisi ise eğitim ve öğrenme amaçlı internet kullanımındaki düşüş. Teknolojinin her alandaki kullanımı artarken bu amaçla kullanımındaki düşüşün nedenleri (TÜİK’in kullandığı verilerde ve ölçümde sıkıntı olmadığı varsayılırsa) özel olarak araştırılmalı.
Sonuç olarak bilişim teknolojileri hayatımızın her alanının vazgeçilmez bir parçası oldu. Bu gerçekten kaçmak mümkün olmadığından hayatımızı buna göre şekillendirmek de hepimiz için artık zorunlu.