Kripto düzenlemesi ne getiriyor?

Geçtiğimiz günlerde kripto varlıklara ilişkin düzenlemeler içeren “Sermaye Piyasası Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” TBMM Genel Kurulu’nda kabul edildi. Küresel çerçevede giderek büyüyen ve ülkemizde de işlem hacmi artan kripto varlık piyasasında zaman zaman yaşanan mağduriyetler de düşünüldüğünde bir düzenlemeye ihtiyaç bulunuyordu. Kanun kripto varlıklarla ilgili bütün süreci yasal çerçevede bir araya getirmesi açısından önemli. Düzenlemede yer alan önemli noktalar aşağıda:
-Kanuna göre, “kripto varlık” dağıtık defter teknolojisi veya benzer bir teknoloji kullanılarak elektronik olarak oluşturulup saklanabilen, dijital ağlar üzerinden dağıtımı yapılan, değer veya hak ifade edebilen gayri maddi varlıklar olarak tanımlandı.
-Kanunla artık kripto varlıklarla ilgili konular Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) tarafından düzenlenip denetlenecek. Düzenlemeye göre, kripto varlık hizmet sağlayıcıların kurulabilmesi ve faaliyete başlaması için kuruldan izin almaları zorunlu. Yine ülkede hizmet sunan platformların kurulabilmesi ve faaliyete başlaması için de SPK’dan izin almaları zorunlu hale geldi.
-Şu anda hizmet sağlayıcılığı faaliyeti yürütenler, yürürlük tarihinden itibaren 1 ay içinde faaliyet izni almak üzere gerekli başvuruları yapacaklar. Bu platformlar eğer lisans almak istemiyorsa 3 ay içinde tasfiye kararı alacaklarına dair bir beyan sunmak zorunda.
-Platformlar üzerinden kripto varlıkların alınıp satılmasına ve ilk satış ya da dağıtımının yapılmasına; kripto varlıkların takasına, transferine ve saklanmasına ilişkin usul ve esasların düzenlenmesi yetkisi yine SPK’ya veriliyor.
-Platformlarda fiyatlar serbestçe oluşacak, platformlar işlemlerin güvenilir bir şekilde gerçekleşmesinin sağlanması, piyasa bozucu nitelikte eylem ve işlemlerin önlenmesi amacıyla gerekli önlemleri alacak.
-Önemli noktalardan biri kripto varlıkların yatırımcı tazmin hükümlerine tabi olmaması.
-Platformlardaki müşterilerine ait kripto varlıkların, müşterilerin kendi cüzdanlarında bulundurulması esas olacak. Bankalar nezdinde saklanan kripto varlıklar ile müşterilere ait bu kapsamdaki nakitler mevduatın ve katılım fonunun sigortalanması hükümlerine tabi olmayacak.
-Müşterilerin kripto varlık transferlerinin gerçekleştirildiği cüzdanlara ve fon transferlerinin gerçekleştirildiği hesaplara ilişkin kayıtlar kripto varlık hizmet sağlayıcıları tarafından güvenli, erişilebilir ve takip edilebilir şekilde tutulacak.
-Müşterilerin kendi cüzdanlarında bulundurmayı tercih etmedikleri kripto varlıklara ilişkin saklama hizmetinin, SPK tarafından yetkilendirilmiş bankalarca veya kurulca kripto varlık saklama hizmeti sunma konusunda yetkilendirilmiş kuruluşlarca sunulması ve müşterilere ait nakitlerin bankalarda tutulması zorunlu olacak.
-Kanunla yurt dışı merkezli, ülkede hizmet sunmayan ve lisansı olmayan platformlar için işlem uygulanmayacak. Ancak bu platformlarca lisans alınmadan Türkiye’de iş yeri açılması, Türkçe internet sitesi oluşturulması, sunulan kripto varlık hizmetlerine ilişkin doğrudan veya Türkiye’de yerleşik kişi ya da kurumlar aracılığıyla tanıtım ve pazarlama faaliyetlerinden herhangi birinde bulunulması, izinsiz kripto hizmet sağlayıcılığı olarak kabul edilecek.
-Yurt dışında yerleşik kripto varlık hizmet sağlayıcılar, Türkiye’de yerleşik kişilere yönelik faaliyetlerini, düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihi takip eden üç ay içinde sonlandıracak.
-Kripto varlık hizmet sağlayıcılarının mali denetimi ve bilgi sistemlerinin bağımsız denetimi, SPK’ca ilan edilen listede yer alan bağımsız denetim kuruluşlarınca yapılacak.
-Kripto varlık hizmet sağlayıcılarının hukuka aykırı faaliyetleri ile nakit ödeme veya kripto varlık teslim yükümlülüklerini yerine getirememesinden kaynaklanan zararlardan kripto varlık hizmet sağlayıcıları sorumlu olacak. Yine kripto varlık hizmet sağlayıcıları, bilişim sistemlerinin işletilmesi, her türlü siber saldırı, bilgi güvenliği ihlalleri gibi fiillerden veya personelin her türlü davranışından kaynaklanan kripto varlık kayıplarından sorumlu olacak.
-Düzenlemelere aykırı fiillerde bulunanlara idari para cezası uygulanacak.
-Müşterilerin kripto varlıklarını nakde veya kripto varlığa çevirebilmelerine imkan veren ve ATM olarak bilinen elektronik işlem cihazları, faaliyetlerini kanunun yürürlüğe girdiği tarihi takip eden üç ay içinde sonlandıracak.
-Kanunda yatırımcılardan vergi alınması yönünde bir düzenleme yok. Bununla birlikte, Türkiye’de hizmet sunacak platformların her yıl bir önceki yılki faiz gelirleri hariç tüm gelirlerinin yüzde 1’i SPK, yüzde 1’i ise TÜBİTAK bütçesine ödenerek gelir olarak kaydedilecek.
-Yeni düzenleme ile kripto varlıklarla ilgili işlemlerin tamamı kayıt altına alınacak ve manipülatif eylemlere karşı 6 milyon TL’ye kadar para cezası uygulanacak. Piyasa dolandırıcılığı, piyasa bozucu eylemler ve bilgi suistimali gibi suçlara karşı da cezalar getiriliyor.
-İzinsiz faaliyet gösterenler ise ağır yaptırımlarla karşı karşıya kalacak. Bu firmaların yetkililerine 3 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası ve yüksek miktarda adli para cezası verilebilecek.
Sonuç olarak düzenleme giderek büyüyen kripto varlıklar piyasasının yasal bir düzen çerçevesinde yürümesi ve sorumlulukların belirlenmesi adına yararlı oldu. Eksiklikleri mutlaka vardır. Zaman içinde oluşan durumlarda saptanan eksiklikler de belir bir süre içinde giderilecektir.

Kripto para yatırımcısına vergi gelmedi, ancak platformlardan yüzde 2 katkı alınacak